"HƏYAT BİR İMTAHAN İMİŞ"

Bu qəmi, kədəri sən verdin mənə,

Ayrılıb gedəndə o hicran günü.

Getdin, acı həsrət dərd verdi mənə,

Gəl, ovut könlündə harayı, ünü.

Tək səni sevməkdi mənim günahım,

Gül belə insafsız olarmı gülüm?

O qədər yoluna göz dikmişəm ki,

Yetim bənövşəyə dönübdü könlüm.

Bu şeirin müəllifi Damət Salmanoğludur. Könlü yetim bənövşəyə dönən bir sevən insanın intizarını əks etdirir bu şeir. Damət çoxdan, on beş-on altı yaşından şeir yazmağa başlayıb, amma illər boyu cəsarət eləməyib yazdıqlarını üzə çıxarsın. Yaşı qırxa çatanda mətbuatda şeirləri ilə görünməyə başlayıb. İndi isə artıq iki şeir kitabının müəllifidir. Özü etiraf edir ki, mən hələ əsl şeirimi yazmamışam, o günü, ilhamın gur çağı, o şeiri yazdığım gün özümə şair deyə bilərəm. Əlbəttə, bu etiraf Damətin şeirə ciddi münasibətindən doğur. Amma onun iki şeir kitabında bir vaxt yazacağı o gözəl şeirin örnəkləri doğulur.

Sanki bir dənizəm, fikrim çağlayır,

Duyğular gah gülür, gah da ağlayır.

Sözlərdən çələngtək dəstə bağlayır

Hələ deyilməmiş sözlərim qalıb.

Damətin şeirlərində bir neçə obraz var: müqəddəs Vətən obrazı, unuda bilmədiyi Ana obrazı, dəniz obrazı, Təbiət obrazı, bir də sevgidən coşub-çağlayan Ürək obrazı. Hər bir obraza uyğun gələn sözlər, ifadələr, deyimlər tapiağa çalışır.

"Qalx ayağa, Vətən oğlu" - Damətin bir sıra şeirlərində çağırış, qisas havası səslənir. O da hamımız kimi torpaqlarımızın işğaldan azad olunmasını arzulayır. Təkcə arzulamır, həmvətənlərini döyüşə səsləyir:

Neçə didərgin ömrünə,

Ağrı, əzab ələnibdi.

Ötən aylar, ötən günlər

Göz yaşına bələnibdi.

Yetər çaldı dərdin əli,

Bizimçün qəm havasını.

Qalx ayağa, Vətən oğlu

Alaq yurdun qisasını.

O, Azərbaycan torpağının gözəlliklərini şeirlərinə köçürməyə, daha doğrusu, sözlərlə o gözəlliklərin rəsmini çəkməyə meyillidir.Yaşadığı Bilgəhdən Azərbaycanın hər bir cənnət guşəsinə boylanır, gəzdiyi, seyrə daldığı kəndləri, şəhərləri, dağları, çölləri vəsf edir. Baxın:

Buludun göz yaşları,

Kövrəldibdi daşları.

Açıb söz naxışları

Bilgəhə yağış yağır.

Cəzirəm ağır-ağır,

İslanmışam mən fağır,

Ruhumda şimşək çaxır,

Bilgəhə yağış yağır.

Dünyaya göz açdığı Masallı rayonunun Öncəqala kəndinə şeir həsr edib. Bu kəndin palıd meşələrini, meyvəli bağlarını, Xəzərlə bağlılığını tərənnümə çalışıb.

Anasının doğulduğu Ərkivan kəndinin də laləli, nərgizli düzlərini, dərdə dərman bulaqlarını, göz oxşayan yaşıllıqlarını, ağsaqqal, ağbirçək qocalarını şeirində canlandırıb. Rəhmətlik anası onun bir silsilə şeirlərində ehtiramla xatırlanır. "Layla qoxulu dünyadır, Müqəddəs mələkdir, mələk" dediyi analardan biri də öz anasıymış. Ata sevgisi də şeirlərində tez-tez səslənir:

İllər bir-bir sökülüb,

Yarpaq-yarpaq tökülüb.

Sual kimi bükülüb

Atam yaman qocalıb.

Dənizlə "söhbətləri"də tutur. Dənizi sevdiyinə bənzədir. Dalğalarda sevgi ahəngi axtarır. "Sanki sevgililərtək Dalğalar qucaqlaşır. Ayrılıq acısını Bir-birinə danışır. Dənizin havasında Məhəbbətin ətri var" - deyir.

Seyr edirəm dənizi,

Dalğalar pıçıldaşır.

Ləpələriylə şır-şırg

Balıqlar da sevirlər.

"İman işığında" silsiləsində Ulu Tanrıya, peyğəmbərimizə, imam Hüseynə və Kəbəyə sevgi dolu vəsflər, tərənnümlər görürəm. "Bismillahir-rəhmanir-rəhim", Bu kəlam ömürlük könül fərəhim. Bu sözlə açılır cahan kitabı, Bu sözdür dünyanın dözümü, tabı".

Onun sevgi şeirləri daha uğurludur, -desəm, yanılmaram. Bu şeirlərin bir çoxuna mahnı da yazıblar. Sevgi şeirlərində lirik hisslər, ürəkdən gələn duyğular yaşadığı hisslərin təmizliyindən, saflığından xəbər verir.

Qismətimiz belə imiş

İnnən belə unut məni.

Unudulmuş bir nəğməyəm,

İnnən belə unut məni.

Göz yaşlarım çiçək-çiçək,

Yollarına səpiləcək.

Yollar ah çəkib deyəcək

İnnən belə unut məni.

Sınıb ömrümün gülüşü,

Qismətimə kölgə düşüb.

Üşüyürəm üşüm-üşüm,

İnnən belə unut məni.

Damət Salmanoğlunun öz ən gözəl şeirini nə vaxt yazacağına sözüm yox, bəlkə sabah, bəlkə bir ildən sonra, bəlkə on ildən sonra. Amma bu iki kitabında oxuduğum şeirlərin bir çoxu onu bir şair kimi tanıtdı mənə. Onün ömür-gün qatarı hələ yol gedir, gah dayanır, gah da yoluna davam edir, sınaqlardan, çətin aşırımlardan keçir, çünki "həyat bir imtahan imiş".

Əllidən də keçib yaşım,

Tamam ağarıbdı başım,

Gəl sənə hikmət danışım,

Həyat bir imtahan imiş.

Var bəlkə də günahımız,

Bağışlasın Allahımız.

Ağır gəlsin savabımız,

Həyat bir imtahan imiş.

Ay Damət, gələn köçəcək,

Əgəl şərabın içəcək,

Sirat körpüsün keçəcək,

Həyat bir imtahan imiş.

Ədalət 2017.- 3 avqust.- S.4.