Ruhumun pıçıltıları

(Ordan-burdan)

Mayis Yanardağ

Dedim: Mənim inamım var idi ki, əridəcək ahım dağları:

Dedi: Yaxşı! Bəs necə oldu?

Dedim: Təəssüf, çox təəssüf: Heyhat! Əritdi dağlar məni - dağı məni.

Dedi: Sən nə qədər zəif, aciz adamsan?

Dedim: Xeyir, məni o cür sanma, mən zəif məxluq olsaydım dünyadan qaçmaq fikri ilə üzbəüz durmazdım.

Dedi: Necə, Sən dünyadan qaçmaq istərdin?

Dedim: Bəli!

Dedi: Sən dünyadan qaça bilməzsən, axı dünya fırlanır. Gəzib-gəzib axırda həmin nöqtəyə qayıdası olacaqsan!

Dedim: Yaxşı! Bəs mən onda nə edim?

Dedi: Yaxşı nədir sənin istəyin-arzun?

Dedim: Bilmirəm?

Dedi: Nə üçün razılaşmırsan gəlimli-gedimli dünyanın mövcud qanunları ilə? Axı sən kimsən?

Dedim: Onu izah edə bilmərəm!

Dedi: Əslində Sən bilirsən kimsən. Lakin izah etmək istəmirsən. Bəlkə bir çoxları kimi sən də altunlar, xəzinələr, var-dövlət həsrətilə elə odlanıb, için-için yanıb vulkan kimi püskürmək istəyirsən.

Dedim: Əsla! Mən həyatım boyu belə xülyalardan, xəyallardan uzaq olmuşam.

Dedi: Onda nədir səni narahat edən hisslər, duyğular?

Dedim: Dedilər bir çoxları kimi sən də pişik kimi miyulda, ğülkü kimi quyruq bulla,

Dedi: Bulla da nə olar?

Dedim: Xeyr! Axı mənim təbiətimə o hisslər, o duyğular yaddar mən bacarmaram.

Dedi: Onda qaç, arxana bir daha baxmadan qaçg Bu dünyadan Özgə ikinci dünyaya, ikinci planetə qaç.

Dedim: Axı mənim hələlik ikinci dünyaya qaçmaq, köçmək həvəsim marağım yoxdur. Mən cəmiyyətdə hazırda fironluq edən, Yaqoların, Fransların sonunu görmək istərdim.

Dedi: Onda özün bil! Döz bu mühit bu gediş bu şəraitə. Cəmiyyətin mövcud qanunları ilə razılaş!

Dedim: Razılaşmaq olduqca çətindir mənimçün. Axı içim yanır.

Dedi: Bir stəkan soyuq bulaq suyu iç.

Dedim: O bir stəkan bulaq suyun içmək arzusu ilə Qafqaz dağlarına getdim. Dağların, füsunkar torpaqların, soyuq bulaqların, meşələrin hasara alıblar. Bu dağlar da mənə imkan vermədilər ki, bir stəkan su içim. Yanğım içimdə qayıtdım.

Dedim: Ay qız nədir adın!

Dedi: Neynirsən, yaşlı adamsan yolunnan get.

Dedim: İstəyirəm "şortik" geyməyinizin sirrini bilim.

Dedi: Sən belə şeyləri duymazsan. Mən öz cismimi göstərirəm.

Dedim: Axı bu forma geyinmək ayıbdır

Dedi: Ayıb -Nədir?

Dedim: Ay qız, köhnəliyə daş atma, ğunun müsbət keyfiyyətlərindən istifadə edin.

Deedi: Başımı çox xarab etmə. Sənlik deyil bu dünya! Sən telekanallarda gedən kinolara baxmırsan?

Dedim: Baxıram. Bu mənəviyyatsızlığı, əxlaqsıxlığı deyirsən? Bunu görürəm.

Dedi: Onda gör-götür dəstədən geri qalma!

Dedim: Axı necə görüm-götürüm ki, dünən bir nəfərin doktorluq işinin müdafiəsində iştirak edirdim. Hamı müdafiə edən şəxsin qohum-əqrabasını, dostunu, tanışını tərifləyirdi. Lakin, o şəxsin elmə gətirdiyi yenilik barədə bir söz deyən olmadı.

Dedi: A kişi səndən başqa o duyğunu, o fikiri heç kim anlayıb, başa düşmədi?

Dedim: Bilmirəm, görmədim.

Dedi: Dostum nə üçün həyatından gileylisən?

Dedim: Yox əksinə mən həyatdan çox razıyam. Axı Allahdan nə arzu dilədimsə mənim diləyimi yerinə yetirdi. Məni istəməyənlərdən daha çox yaşadım. Lakin bu qədər artıq yaşa dolanda sanki mühit, cəmiyyət, insanlar tərəfindən qəbul olunmursan. Bir az o hal insanda təəssüf hissləri oyadır.

Dedi: Nə demək istəyirsən?

Dedim: Axı gənclik illəri çox maraqlı olur.

Dedi: Bağışlayın, harda yaşayırsan?

Dedim: Azərbaycanda.

Dedi: Orada həyat tərzi necədir? Sizi qane edirmi insanlar?... Onlara baxışınız? Onların Sizə baxışları?

Dedim: Köhnə xətir, izzət, məhəbbət, abır-həyat get-gedə ərşə çəkilir. Bir tikə çörəkdən ötrü insanlar hər sifətə düşür. 1940-50-60-cı illərin adamı, atası, qardaşı, əmisi, dayısı olmaq istərdim.

Dedi: Bütün bunlar bizə Avropadan gəlməkdədir. Siz bunları nə üçün qəbul etmək istəmirsiniz?

Dedim: Bilmirəm.

Dedi: Bəs bu təhsildə, elmdə baş verməkdə olan bu fəsadların səbəblərini nəylə izah edərdiniz?

Dedim: Bilmirəm. Sizin bu sualınıza qoy başbilənlər cavab versin.

Dedi: Sən nə cür adamsan?

Dedim: Qeyri-adi adam deyirlər.

Dedi: Doğma torpaqların Zəngəzurun, Göyçə mahalı, ata-ananın məzarları yadına düşürmü?

Dedim: Onu sorma. Ürəyimdə ən dəhşətli yralarımdandır. Biz dünya xalqlarına nahaq yerə bel bağlayırıq.

Dedi: Axı heç ölkə daxilində müharibənin törətdiyi faciələri əks etdirən, reklamlara, çağırışlara rast gəlmirik.

Dedim: Biz get-gedə bu sahəyə baxışlarda ögeyləşib, biganələşirik.

Dedi: Həqiqət nədir? O gözə görükürmü?

Dedim: Onu görə bilmədim.

Dedi: Yalan nədir?

Dedim: Şekspirin "Otello" əsərinin məşhur obrazı Yaqo yalan və yalançılığın ən yuvarlıq formasıdır.

Dedi: İşdə, cəmiyyətdə yaqolar mövcuddurmu?

Dedim: Bəli, Şekspir dövründə olduğu kimi indi də daha çox mövcuddur. Xalq Yaqoları sevir. Yüksək sinif onları dəstəkləyir.

Dedi: Görürəm çox əsəbisən.Bəlkə bir həkimə gedib bir qədər müalicə qəbul edəsən.

Dedim: Görmürsən indi dünyanın başbilənləri varlanmaq xatirəsi üçün xüsusi preparatlar düzəldir, sonra da xəbər yayılır ki, "Donuz qripi", "Quş qripi" gəldi qaçın. Mən neçə həkimə gedə bilərəm?

Dedim: Müasir cəmiyyətdə tüğyan edən hadisələrə düzgün anlaşıqlı şəkildə qiymət verməyi bacarmayan bir sıra məmurlar və qurum rəhbərləri Mixail Qorbaçovun aldığı Nobel mükafatını geri almağı tələb edir.

Dedi: Onların buna gücləri çatmaz. Onldar qoy bizim cəmiyyətdə mənəvi həyatımızda baş verən Neqativ Hallara Qarşı mübarizə aparmaq yolları barədə bir təklif verə bilərləsə versinlər. Bilmirlərsə...

Dedim: Tarixi keçmişdən bizlərə miras qalmış gözəl adət-ənənə, ədəb-ərkan, qayda-qanunları, bu gün köhnəlmiş, nimdaş kastyum kimi, əynimizdən, soyunub kənara atırıq. Qərbin, avropanın cırıq şalvar (əldən düşmüş) yararsız hala düşmüş "kəstiyumlarım" geyməklə özümüzü avropalaşdırırıq. Bu nə üçündür?

Dedi: Ay canım! Bu sən girən kol deyil. Qoy buk imi məsələlərə, ölkəmizin adlı-sanlı elm-sənət, təhsil sahəsində çalışan insanlar bir dəyərli fikir söyləsinlər.

Dedi: Nə olsun?

Dedim: Maraq üçün soruşdum. Anam, bacım bu torpağı neçəyə satırsan?

Dedi: Oğul quruşqası bir manata.Bu torpaq evlərdə bəzək ağacları və limon ağacına tökmək üçündür.

Dedim: Ay bacım bəs görən bizim o, qoyub gəldiyimiz torpaqların ölçüsü-bicisi olsaydı onun pulunu hesablamaq olardımı?

Dedim: Ölkədə bir sıra özlərini gözə soxub, gündəmdə qalım deyə, yerli-yersiz-bizim elm-sənət adamlarının aşağılayan insanlar. Bizim keçmişimizlə işiniz olmasın. O, kimi dəyərli insanlraı - aşağılamayın? Siz Ziya Bünyatov, Babək, N.Nərimanov, M.Ə. Sabir, S.Vurğun, C.Abdullayev kimi insanları aşağılamaqda - haqqınız yoxdur.

Dedi: Çox sağ olun.

Ədalət.-2018.-10 fevral.-S.16.