Çağırış

Arzu Əsədin (Əsədov) kitabı barəsində düşüncələrim

(əvvəli ötən sayımızda)

İnsan təbii ki, bir nöqtədə dayanıb durmur. Əgər dayanıb dursa, bu sükunət olar, bu fəaliyyətsizlik olar. Amma insan onda dəyərli və önəmli olur ki, o hərəkət edir. Özü də təkcə fiziki anlamda yox. Bu hərəkət ağılda da, düşüncədə də, hətta ürək çırpıntısında da özünü göstərə bilir. Bax, onda məntiqin bir yozumu, bir ifadəsi də çıxır ortaya. O da hərəkətin istiqamətidir, yəni bu hərəkətin nəyə xidmət etməsidir. Barəsində söz açdığım kitabda da müəllif məhz bu incə məqama toxunur və yazır ki:

Zaman bir başqa zaman -

dünya kürəsəlləşir,

İnsan oğlu dayanmır,

yerlə, göylə əlləşir.

Siyasətlər, baxışlar,

şimşək kimi dəyişir,

Ağlım, cəsarətimlə

ram et bu şimşəkləri,

Ver, ver bizə zəfəri!

Doğrudan da təbiətin hadisələri fonunda dünyanın yeniləşməsi, insan oğlunun əvvəldə söylədiyim kimi bir nöqtədə dayanmadan çarpışması, vuruşması yeni iqtisadi-siyasi uğurlara imza atması, elmin dərinliklərinə baş vurması məhz sonda təbiəti də, cəmiyyəti də idarə etmək imkanına gətirib çıxarır. Elə şair də şimşəklərin idarə edilməsini, ram olunmasını "ver" deyəndə, həm də onu almaq üçün özünün bir vətəndaş borcunu ortaya qoymağa hazır olduğunu da xatırladır. Və vurğulayır ki:

Dünyanın iki üzü -

ikili standartlar!

Yolumuza daş kimi

dikili standartlar!

Neçə ki, bu sevdası,

bu ruhu, bu haqqı var,

Bu xalqın əlindədi

bu torpağın qədəri!

Ver, ver bizə zəfəri!

Gördünüzmü, necə poetik, məntiqi və bir az fəlsəfi keçid oldu. Müəllif hardasa hamının hay-küylə, bəzən də çəkinə-çəkinə söylədiyini ruhu oxşayan bir şəkildə, özü də bu ruh oxşaması qətiyyət formasında dilə gətirilməklə vurğulayır ki, dünyanın ikili standartlarının at oynatdığı siyasi arenada bu xalqın haqqını tapdamaq, bu xalqın öz torpağına olan səlahiyyətini, tələbatını, ehtiyacını və qorumaq missiyasını əldən almaq olmaz. Onu geri almaq və bunun üçün can vermək hər kəsin borcudur. Bu həm də o deməkdir ki, bunu geri almaq üçün əmr vermək, öndə getmək və yol göstərmək məqamında şair də, onun qələmi də, onun sözü də sıradadır. Axı, bizim zaman-zaman sadəlöhvcəsinə baxdığımız və sonda da unutqanlığımıza çevrilən tarixi hadisələr bizim baş bəlamız olubdu. Biz qonşunu evə buraxmaqla insanlıq parametrlərinin ən həssas nöqtələrini də bəzən o münasibətlərin içərisində yaddan çıxarmışıq. Hər kəsin nəyə və nə qədər layiq olduğunu deməkdən abırlanmışıq, həya etmişik. Nəticəsində də sadəlöhvlüyümüzün qubanına, girovuna çevrilmişik. Ona görə də müəllif yazır ki:

Biz baş olduq, bilmədik,

ayaqlara baş dedik,

Canımıza qıyana

"can" dedik, "qardaş" dedik.

İnandıq, parçalandıq,

sonra dönüb kaş dedik

Etməyədi bu qansız,

bu amansız səhvləri,

Ver, ver bizə zəfəri!

Görürsünüzmü, hər birimizin zaman-zaman etiraf etdiyimiz KAŞlar necə də poetik təqdimatda özünü ifadə edir. Axı, həmin o KAŞların hər biri bizim ağlımızdan, ürəyimizdən gəlib keçibdi. Ona görə də itirdiklərimiz o KAŞların fonunda bizi daha çox ağrıdır, daha çox göynədir.

Hanı o qartalların

yurd saldığı zirvələr,

Vürsət qapdı tarixdən

yenə namərd "kirvələr".

Fəryad edir Qarabağ

Şuşa, Laçın, Kəlbəcər

Yurdun talan edilmiş

obaları, elləri

Ver, ver bizə zəfəri!

Budur dediyim o KAŞlardan doğub törəyən fəsadlar, budur o laqeydliyimizin, sadəlöhvlüyümüzün və həm də həmrəy ola bilməməyimizin gerçək görüntüsü. Bir az da dərinə getsək, onda bir də görəcəyik ki:

İndi yenə qar yağır

Şuşanın dağlarına,

Bu qar yağmazmı ola

sinəmin dağlarına?!

Qaytar o yerlərinə,

qaytar o çağlarına,

Qubardan çat-çat olmuş

ürəkləri, qəlbləri,

Ver, ver bizə zəfəri!

Çünki burda dağ təkcə təbiətin əlçatmaz, quşqonmaz ucalığı deyil. Burda dağ həm də bizim ürəyimizi, varlığımızı öz ağırlığı altında xıncalayan, yerlə-yeksan edən ağrılardı, kədərdi, yurd həsrətdi, torpaq nisgilidi. Onun ifadəsi bu sözlərdə göyərir, işıq saçır, özünü gözümüzə təpir.

Baxdıqca bax dağ-dərə,

hər tərəf sol-sağ dərə,

Əllərdə girov Murov,

Cıdır düzü, Ağdərə,

İndi xatirələrdə,

ürəklərdə dağ, dərə;

Bir QƏLƏBƏ həsrəti -

sinələrin göynəri!

Ver, ver bizə zəfəri!

Yəqin ki, təkcə sadalanan, göstərilən yer adları özü-özlüyündə oxucunun təkcə yaddaşına, daha doğrusu, unutqan yaddaşına daş atmır. Ona həm də ayağa qalxmağı, qələbə naminə dağı, dərəni aşıb keçməyi, özüylə birlikdə solu-sağı çəkib, haylayıb aparmağı və QƏLƏBƏ bayrağını Vaqifin gözlərinin yol çəkdiyi bir ünvana sancmağı söyləyir, diqtə edir. Çünki söhbət namusumuzdan gedir. Axı torpaq namusdu!

Dəydi namusumuza

düşmənin pis əlləri,

Atıldı qayalardan

Vaqifin gözəlləri,

Oğlu, qızı, qadını,

əcdadı, nəsilləri

"İntiqam" - hayqırmada

bu xalqın hər nəfəri!

Ver, ver bizə zəfəri!

Bu xalqın taleyində

hikmətə bax, sözə bax:

"Aləm cənnətə dönsə,

yaddan çıxmaz Qarabağ!"

And olsun ki, düşmənin

cəhənnəmi olacaq

Vətənimin, elimin

o cənnət güşələri!

Ver, ver bizə zəfəri!

Hə, bax, elə o cənnət guşələri özümüzə qaytarmaq, öz haqqımız olanları özümüzdə saxlamaq və onun qədrini bilmək üçün hər şeyi göz altına almaq məqamı gəlib çatıbdı.

Çünki altı-üstü həm zəngin, həm də cənnət olan bu məmləkətin hər bir sıra nəfəri cənnətinə əl uzadanın əlini kəsməyə hazır olmalıdır. Düşmənin oturduğu yeri elə düşmənin özü üçün bir cəhənnəmə çevirməlidir. Onda həm haqq yerini alacaq, həm də düşmən dərsini. Və biləcək ki:

Biz bir taleyə məhkum,

biz bir Vətənə şərik,

Bütün varlığımızla,

millətcə səfərbərik.

Əmr et! Bu torpaq üçün

canımızı verərik!

Vətəni qorumaqdır

ömürlərin dəyəri!

Ver, ver bizə zəfəri!

Gördünüzmü, burdakı sözün qatlarını, fikrin laylarını, mənanın təkcə dərinliyini yox, həm də onun zərurətdən doğan ifadələrini. O zərurətdən ki, bizim olan Vətənə doğru atları yəhərləməyə hazır olan ərənlər əmr gözləyir, "əmr ver!" deyir! Sən əmr ver ki, mən də canımı verim o torpaqları qaytarmaq üçün, o torpaqdakı halal haqqıma sahib olmaq üçün!.. Və bir də bu əmri:

Azərbaycan gözləyir

hər an sənin əmrini,

Qoşdur qələbələrə

bu yurdun ərlərini,

Qaldır dalğa və dalğa

insan kütlələrini,

Aşsın, daşsın, daşırsın

sərhədləri, sədləri!

Ver, ver bizə zəfəri!

Zənnimcə, gerçəyin birbaşa söylənməsi bəlkə də kiməsə xoş gəlməyə bilər, kimisə gözlənilməz duruma sala bilər.

Bunu mən də, elə yəqin ki, oxucular da bilirlər, duyurlar. Şair özü həm də yaxşı bir oxucu olduğundan sözü ruha, qəlbə toxuna biləcək, onu silkələyəcək bir şəkildə həm həssaslıqla, həm də cəsarətlə deyir! Zənnimcə, bu həssaslıq və cəsarət elə onun özünün də canını qurban verməyə, bu canı Vətənə fəda etməyə hazır olmasından qaynaqlanır. Axı, bizim ömrümüzün mənası, dəyəri Vətənə fəda olmağımızdan keçir. Ona görə də:

Yaşın o yaşa çatır,

damalarında o qan -

Dönüb keçən yüzilin

yetmişlərinə baxsan.

Bundan sonra sən daha

tarix yaradacaqsan!

QƏLƏBƏ - bu möhtəşəm

Tarixin şah əsəri!

Ver, ver bizə zəfəri!

İdrakın ən dərini,

sözlərin ən sadəsi

Haqq və xalq - bir varlığın

və ruhun ifadəsi!

Önündə haqq, arxanda

bu xalqın iradəsi,

Kim durduracaq səni

haqq yolunda irəli!

Ver, ver bizə zəfəri!

Bax, budu sözün mayası da, ifadəsi də, tələbi də, diləyi də, içi də, çölü də, yəni bütün varlığı! Bax elə budu oxucunun da, onun qaçqınının da, köçkününün də, əlilinin də, imkanlı-imkansızının da, bütövlükdə xalqın demək istədiyi, ürəyindən keçirdiyi və şair oxucusunun adından dediyi!

Bəli, bu həm də xalqın öz Komandanına, öz rəhbərinə güvəncinin ifadəsidi! Eyni zamanda bu, xalqın öz Prezidenti ilə, öz Ali Baş Komandanı ilə bir bayraq altında dayanmaq, vuruşmaq, qalib gəlmək əzmidi. Bunun üçün birlikdən keçən inamlı Aprel zəfərləri gərəkdi. O zəfərləri ifadə edənlər həm də elə bu Çağırışda öz əksini tapıbdı.

Ədalət 2018.- 28 fevral.- S.6.