Ürək səsi

(hekayə)

Salatın Əhmədova

(əvvəli ötən sayımızda)

Axşam qonşu kəndimizdən olan Mehdi müəllim atla gəlib çıxdı. O, bütün ətrafın ermənilər tərəfindən işğal edildiyini bildirdi. Eşitdiklərindən sanki əvvəlcədən xəbərdar olan Surxay məyus-məyus üzümüzə baxaraq:

- Biz vətən qarşısında borcumuzu yerinə yetirmişik, - dedi - düşmən qorxumuzdan bu tərəflərə ayaq basa bilmədi.

- Mühasirəni yarıb uşaqları çıxarmalıyıq.

- Necə? - Surxay yenə qəmli-qəmli Mehdi müəllimin üzünə baxdı:

- Çıxış yolu yoxdur.

- Var. - Daşkəsənə tərəf gedəcəyik.

- Necə? Yollar bağlıdır.

- Dağ yoluyla. Az da olsa o yollara bələdəm. Bu uşaqları düşmən gülləsi qabağında qoyammarıq. Yolumuz ağır, çətin yoldur, amma başqa çarə yoxdur. Biz bunu etməliyik...

Mən inana bilmirdim ki, kəndimiz, yurdum, vətənin Xocalı kimi yağmalanıb. Biz iyirmi əsgərin on altısı buralı idik, dördü isə laçınlı, biri - Mustafa Ağdərəli idi. O, Fərruxun dəstəsində getməli olsa da, nədənsə son anda onu siyahdan çıxarmışdılar.

... Biz Zoddan çıxanda mən çevrilib arxaya baxdım, ürəyim sızıldadı. Torpaq qollarını mənə tərəf açmışdı. Biz isə silah əlimizdə, artıq hər yerdən əli üzülmuş halda arxaya baxa-baxa, ətrafa ürkə-ürkə nəzər salaraq Daşkəsən dağlarına doğru yan almışdıq...

İki gün yol getdi, aclıq, susuzluq bizi haldan salmışdı. Gündüzlər yan-yörədən tapdığımız pencər, cincilim karımıza çatırdı. Qarnımız ac olsa da, çarəmiz yox idi. Yol boyu yeridikcə qarşımıza tanış otlardan nə çıxırdısa qoparıb ağzımıza təpirdik.

Ermənilər elə bil duyuq düşmüşdülər. Başımızın üstündən keçən vertolyotdan deyəsən bizi görmüşdülər. Həmin vertolyotdan atılan atəş xalam oğlu Qiyası, Mustafanı yaraladı. Dörd əsgər yoldaşımız öldü. Qalanlar qaçıb hərəsi bir yana dağıldı. Dəhşətdən, qorxudan ora-bura vurnuxan uşaqlardan ara sakitləşəndə gözümün önündə yerdə çabalayan Qıyası, çiynindən qan axan Samiri, Surxayı gördüm. Mehdi müəllim daşın arxasından çıxıb nə qədər uşaqları səslədisə, yanımıza ancaq altı nəfər yığıldı. İyirmi adamdan dördü ölü, ikisi yaralı, altısı salamat idi. Mən Surxayla o qədər də ağır zədə almamışdıq. Altı əsgərimizi tapa bilmədik. Biz böyük bir qayanın altına yığışıb çıxış yolu axtarırdıq. Mehdi müəllimlə Surxay ətrafı nə qədər axtarsalar da, onlardan soraq çıxmadı. Biz çarəsiz qalanda Surxay əsgərlərdən birini özüylə saxladı:

- Siz bu tərəflə gedin. Biz bu tərəflə. Mən onların ya ölüsünü, ya dirisini tapmalıyam. Hardasa çox uzağa getməzlər, tapacam onları. Sizə də rast gəlsələr aparın özünüzlə...

Mehdi müəllimlə mən növbəylə Qiyası kürəyimizə alıb yola düşdük. Yorğun, ac əsgər-lərdən biri yarı yolda huşunu itirdi, onu çiynimizə alıb zülümlə də olsa irəliyə doğru gedirdik. Gecə bir qayanın altında gecələdik. Mehdi müəllim Mustafanı ocaq yandırmağa qoymadı ki, bizi görərlər. Qiyas çoxlu qan itirdiyindən mən dayanmadan getməyi təklif etdim. Mehdi müəllim sıldırımlı, uçurumlu yollarla getməyin qeyri-mümkün olduğunu bildirdi... Alatoran düşəndə qalxdıq. Qiyas tələb elədi ki, ona toxunmayaq:

- Mənə dəyməyin, siz gedin. Mən ölürəm, ölürəm elə burda, bu qayanın altı, məzar yerim olsun. Bura mənə xoşdur.

Mən qoymadım, onu dinləmədən, zarıltısına məhəl qoymadan qollarından yapışıb çiynimə götürdüm. Mustafa tək qolu ilə mənə kömək etməyə çalışırdı. Yolda Qiyas öldü, onu bir qayanın altında dəfn elədik, üstünə çoxlu daş yığdıq ki, heyvanlar tapmasınlar... Onun son anında mən çiynimin üstündə olan ürəyinin səsini eşidirdim. O ürəyini "tıp-tıp" döyüntüləri, o soyuq, vahiməli qaranlıq çöllərin gətirdiyi vahiməyə qarışıb qulağımda o "tıp-tıpları"n vahiməsini birə min artırırdı...

Qiyas mənim kürəyimdə nə qədər getdiyimizi bilmədim. Birdən hiss etdim ki, onun ürəyi qəfəsdəki quş kimi çırpınır. Qanadlarını dəmir qəfəsin məhəccərlərinə çırpan kəklik kimi onun ürəyi sanki yerindən çıxmağa, kürəyimə sıxılan o dar qəfəsdən qurtulub qaçmağa bütün varlığıyla girişib. O ürəyin "tıp-tıp" gubbultusu mənim ürəyimin səsinə qarışsa da, mən həyatımda ilk dəfə o ürək çırpıntılarını bu qədər dərindən duyduğumu hiss etdim və gözlərim qaraldı, ayaq saxladım. Qiyası ehmalca yerə qoydum, onu yerə uzatdıq. Tamam taqətsiz halda, gözləri göyün dərinliyinə dikilmiş şəkildə dalıb elə ordaca qaldı. Əlimi ürəyimin üstünə qoydum, qəfəsin qapısı çoxdan açılmışdı...

O yoldan Surxay da, yanında götürdüyü əsgər də, itkin düşmüş altı əsgər də, Qiyas da qayıtmadı. Və mən həmişə qaranlıq düşəndə on gün gecə-gündüz dağlarda sürünə-sürünə, Kəlbəcərdən Daşkəsənə kimi getdiyimiz sıldırımlı dağ yolunu gözümün önünə gətirir, qorxunc gecələrdə dağlarda əks-səda verən vəhşi heyvanların səsini eşidirəm... Gecələrin sükut dolu ölüm saçan anlarını yenidən yaşayıram. Qiyasla birlikdə ölürəm, Surxayla birlikdə o quş qonmaz, kəklik səkməz dağların uçurumunda can verirəm, yenidən dirilirəm, yenidən ölürəm.

Ədalət 2019.-22 fevral.- S.7.