“YOLA OBAŞDAN ÇIXASAN”

Ötən ilin sonlarında Azərbaycan oxucusunun qapısını bir kitab döyüb. Həmin kitabın müəllifi Güloğlan Dünya sözə, şeirə, bütövlükdə isə insanın ruhuna öz düşüncələrini, öz duyğularını kökləməyi bacaran bir qələm adamıdır. O, təkcə düşüncələrilə bir-birinin ardınca düzdüyü misralarıyla deyil, həm də sözə verdiyi dəyərlə və bir də özünün insanlıq mentalitetilə həmişə diqqətiçəkən bir ziyalıdır. Və bu insanın davranışı da, dünyaya baxışı da, sözə münasibəti də özünün sözə olan sevgisi qədərdi. Yəni o, nə yazırsa, nədən yazırsa onun içərisində özünü, düşüncələrini, bütövlükdə isə ruhunu görür. Bu da onun torpağa, vətənə, yurda bağlılığından qaynaqlanır...

Güloğlan Dünya həm də itirdiklərini, bütövlükdə isə bizim hamımızın itirdiklərimizi şeirləşdirir. Onu misra-misra yaddaşımızda təzələyir və deyir ki:

Dağları cənginə alsa da tufan,

Uca zirvələrdən qar aparmasın.

Tinklər pərvazlanıb ağac olmamış,

Tək bircə tər qönçə, qar aparmasın.

Torpağa can qoyub, bağ, bağça salaq,

Alaq otlarını kökündən yolaq.

Toxum səpiləndə göz-qulaq olaq

,Elin, bərəkətin sar aparmasın.

Əməlinə güvən, vardan etmə bəhs,

Ömür gedəridi, haqq üstündə əs.

Qara yel əsəndə qabağını kəs,

Yanar ocağından qor aparmasın.

Güloğlan, hər qəlbi şər qıra bilər,

Ürəkdən sevgini qopara bilər.

İstəsə ahılı apara bilər,

Təki cavanları gor aparmasın.

Bəli, bu şeirin son bəndini ruhu ilə bütün mövzunun özü əslində bir bütövlüyü ifadə edir. Təsəvvür edin ki, göydələn bir binanını mərtəbələrinin dözümü, davamiyyəti, tarazlığı kökün, torpağın üzərində bərtqərar olubdu. Həmin o bütöv sistem cavanlaşa-cavanlaşa daha da möhkəmləşir. Bax, bu mənada şairin arzusu, duası gerçəkliyin ifadəsinə çevrilir. Bununla da qələm adamı oxucu önündə özünün iç dünyasını həm ifadə etmiş, həm də təsdiq etmiş olur. Və hətta xatırlayır ki, mənə, sənə könlünü açmayıb. Burda söhbət şairlə oxucusu arasında olan dialoqdan gedir. Çünki şair yazır:

Qəfildən sən mənim qarşıma çıxdın,

Ürkək baxışınla dalana sıxdın.

Bu könül taxtımı uçurub yıxdın,

Mən sənə könlümü aça bilmədim.

Hisslərim uyub, sənlə tanışdım

Elə bil ki, neçə qarlı dağ aşdım.

Gövhərdən söz açdım, ləldən danışdım,

Mən sənə könlümü aça bilmədim.

Qəlbim fəryadını duyub oyandım,

Yetim hisslərimi dərk edim andım.

O abır-həyanı görüb, utandım,

Mən sənə könlümü aça bilmədim.

Bu şeiri oxuduqca müəllifin keçirdiyi duyğuları yaddaşımda təzələyirəm.

Və mənə elə gəlir ki, ilk sevgisini ifadə etməyə cəsarəti çatmayan gənc bir oğlan yol üstündə dayanıb sevdiyini gözləyir. Bu gözlənrinin sonunda isə bir ümid işığı var. O işığın dalınca müəllif getməyə hazırdır. Çünki o, bütün mənalarda sevgini hər şeydən üstün tutur və düşünür ki, bir az ləngisə gec olacaqdı. Ona görə də yazır:

Sevgilinin nazını çək,

Atıb getsə gec olacaq.

Yurdunu qoru nankordan,

Satıb getsə gec olacaq.

Bir anda çöz kədərini,

Nura bələ səhərini.

Vaxtında dər bəhərini,

Ötüb getsə gec olacaq.

Hey söz açıb orda-burda,

Qoyunu tapşırma qurda.

Xarı qoyma düşə yurda,

Bitib getsə gec olacaq

Sirrini söyləmə yada,

Başa dildən gələr xata.

Qoyma şər aranı qata,

Qatıb getsə gec olacaq.

Bəli, şairin vurğuladığı, kökləndiyi ruh bizim hər birimizə tanış, bizim hər birimizin qarşılaşıb gördüyümüz məqamlarla üst-üstə düşür. Sadəcə olaraq, Güloğlan Dünya bizim gördüklərimizi bizdən fərqli olaraq şeirə çevirə bilir. Onu ədəbi janrların boy biçiminə uyğunlaşdırır. Və nəticədə bayatılar da, tapmacalar da, rübailər də, qəzəllər də onun poetik ifadəsi olan misralara çevrilir. Məsələn, Güloğlan Dünya yazır:

Səsi, küyü, hayı var,

Dənizlərdə payı var.

(Çay)

O nədir üç dişi var,

Ocaq ilə işi var.

(Sacaq)

Və yaxud:

Dəyər versən işinə,

Bahar dəyər dişinə.

(Atalar sözü)

Qulluq etsən haqqa sən,

Xoş gələrsən xalqa sən.

(Atalar sözü)

Gülləri biçmək olmaz,

Şor suyu içmək olmaz.

Asılsan da anadan,

Vətəndən keçmək olmaz.

(Bayatı)

Qaçma məndən sənəm sən,

Mənim bircə dənəmsən.

Yaxına gəl qovuşaq,

İstədiyim sənəmsən.

(Bayatı)

Bəli, müxtəlif janrlarda bədii ifadəsini oxucuya çatdıran, sözə könül verən Güloğlan Dünya özünün "Yola o başdan çıxasan" kitabıyla ədəbi ictimaiyyətin önünə çıxıbdı. Kitabın redaktoru dəyərli şairimiz Əşrəf Veysəlli və bütövlükdə bu bədii söz toplusunun araya-ərsəyə gəlməsi bir daha göstərir ki, ilhamı coşqulu, qaynar olan söz adamları üçün zamanın və yaşın önəmi yoxdur. Əsası odur ki, runu, ürəyini ifadə edəsən. Güloğlan Dünya bunu bacarır.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət 2019.- 15 mart.- S.6.