ON İKİNCİ

(xarici novella)

MAKS

YURBİNİ

"Kolumb" stadionu onun aləmində kiçik cənnətməkan yer sayılırdı. Həftənin dördüncü və bazar günlərində o, üzvlük biletini qürurla göstərərək soyunub-geyinmə otağına daxil olurdu. Bəli, o, "Resinq" klubunun üzvü idi.

Həmin vaxtlar Maksın 13 yaşı vardı və o, ağ-mavi köynəkli futbolçuların ünvanına söylənilən tənqidlərlə heç zaman barışmazdı.

Maks həmişə pərəstiş etdiyi futbolçuları müdafiə edər, gecə və gündüz onlar haqqında fikirləşərdi. Hətta sevimli komandasının göstərdiyi uğurlu nəticələri ətraflı şəkildə xüsusi gündəlikdə fərəhlə qeyd edərdi.

Ancaq bir dəfə, 1938-ci ilin qış günündə həmin bu gündəliyə görə o gözlənilmədən çox qəribə şəkildə cəzalandı... Coğrafiya dərsinin qızğın vaxtında "Resinq"in gənc azarkeşi ölkə çempionatının növbəti turun nəticələri barədə qeydlər edərkən müəllimin səsi eşidildi:

-Suz, orada parta arxasında nə isə yazırsınız?

-Kim... mən, mosye? - deyə o, cavab verdi.

-Bəli, Siz! Bu qədiqə atlasın altında nəyi gizlətdiyinizi göstərin!

-Axı, mosye, mən elə bir pis iş görməmişəm.

-Göstərin baxaq!

Maks üzərində iri hərflərlə "Resinq-futbol" yazılmış dəftəri ona tərəf uzatdı.

Müəllim ucadan oxudu...

-Xidenin gözəl oyunu hesabına "Resinq" "Lillə" qalib gəldi. Bu nədi belə?

-Məqalə, - deyə, gənc jurnalist etiraf etdi.

-Məqalə? Siz, bizi məsxərəyə qoyursuz, nədir?

Deməli belə: əgər yüz dəfə "Resinq" sözünü yazsanız da sizin yaşda oğlan üçün bu, ciddi qəbul olunmayacaq.

-Axı, mösye...

-Lap iki yüz dəfə!

Tənəffüs zamanı Maks, əlbəttə, hər tərəfdən hücuma məruz qaldı.

-Hə, maestro, deyin görək "Resinq"in məşqləri necə keçir?

-Yazdığın tapşırığı kluba apar, bəlkə orada kim isə sənin əvəzinə onu həll edər!

-Uşaqlar, diqqətiniz bu reportyorda olsun...

Maks isə məğrur halda onların cavabını verdi:

-İstədiyiniz qədər gülə bilərsiniz, sarsaqlar! Axı "Resinq"in qələbəsinin sizin üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Ancaq mən komandanın azarkeşiyəm.

Maksa "Resinq" ilə "Lill" arasındakı oyun zamanı meydandan çıxan topları qaytarmaq tapşırığı verilmişdi. O, buna çox sevinirdi, çünki bu işə böyük məna verirdi.

Görüşün başlanmasına bir saat qalmış Maks tam hazır vəziyyətdə idi. Soyunub-geyinmə otağının dəhlizində qızışdırıcı hərəkətlər edərək, futbolçuların çıxmasını səbirsizliklə gözləyirdi. Birinci Rudi Xiden görsəndi.

Əynində ağ yaxalıqlı məşhur qara futbolka var idi. O, dövrün güclü qapıçılarından sayılırdı.

Məşhur qapıçının məharətli oyununa valeh olan on üç yaşlı Maks Xideni görəndə qürur hissi keçirirdi.

Həmin gün onun çoxdan arzuladığı görüş reallaşacaqdı. Rudi onun saçlarını tumarlayaraq gülərək dedi:

-Hər şey qaydasındadır, gələcək çempion!

Hansı komandada oynayırsan?

-"Zebrlərdə", mosye Xiden, biz indi "Resinq"in kiçik yaş qrupunda birinci yerdə gedirik, balaca futbolçu qızararaq cavab verdi.

-Bəs bu gün kiminlə oynamalısınız "Pinqvinlərlə"?

-Heç kimlə. Biz oyun zamanı meydandan çıxan topları Sizə qaytarmalıyıq.

-Sizcə, "Lillə" qalib gələcəyikmi?

-Bəli, ancaq çətin görüş olacaq.

- Elədir... Sən mənim qoruyacağım qapının arxasında dayansan yaxşıdır, əgər görsən ki, matçın sonuna yaxın vəziyyət çətindir onda ümid sənə qalacaq!

Bu sözü eşidən Maks çaşıb qalmışdı. Necə yəni "ümid sənə qalacaq!" Bu söz ona aydın olmadı. Şübhəsiz, usta qapıçıya arxayın olmaq lazımdır. Ancaq məcburiyyət qarşısında qalsam, bunu necə etməliyəm? Bu sualı ona vermək istəyən anda məşqçi komandanı yığıb, sonuncu tapşırığını verən dəqiqədə Rudi dedi fikir eləmə! Tezliklə hər şey aydın olacaq.

Oyunun qurtarmasına on beş dəqiqə qalırdı. Həmişə olduğu kimi son dəqiqələr çox gərgin keçirdi. "Resinq"in hesabında bir top artıq idi. "Lill"in futbolçuları oyunda bərabərlik yaratmaq üçün var gücü ilə çalışırdılar. Vanduren, Kolosai, Vingelman, Biqo hamısı bir nəfər kimi rəqib meydançasında gərgin mübarizə aparırdı.

Kolosainin güclü zərbəsindən sonra top qapı dirəyinin yanından keçdi. Maks cəld qaçaraq həmin dəqiqə topu gətirib Xidenə verdi. Rudi üzünü ona tərəf çevirərək dedi:

Tələsmə, indi vaxtı uzatmaq olar, anladın?

O necə hərəkət edəcəyini yaxşı başa düşdü. Deməli, "ümid sənə qalacaq" ifadəsinin mənası bunu nəzərdə tuturdu. Həmin andan etibarən Maks dönüb oldu qapıçıya şərik. O, vaxtı uzatmaq məqsədilə hər cür imkandan istifadə etməyə çalışırdı. Qaçış yolunda fikirli halda dayanıb, ətrafa göz gəzdirir, qaçmaq əvəzinə yavaş-yavaş addımlayır, qəsdən topu yerə salır, sonra isə götürüb qapıçının dayandığı tərəfə atırdı. Rudi isə xəlvəti gülümsəyərək təkrar deyirdi:

Əhsən! Beləcə, bu ruhda davam elə!

Bu işin məkirli olması açıq-aşkar görünürdü. Baş hakim mosye Merk üçün də bu komediyanın uzadılmasının səbəbi aydın idi.

Ancaq bu, Xidenin "köməkçisini" nəinki ruhdan salmırdı, əksinə o, yersiz və mənasız hərəkətlərini daha səylə davam etdirirdi.

Mosye Merk oyunu saxlayır və künc zərbəsini təyin etməmişdən qabaq "Resinq"in on ikinci oyunçusunu soyunub-geyinmə otağına göndərdi.

Beləliklə, Maks futbol tarixi ərzində meydandan qovulan yeganə top verən oldu. Lakin bir neçə vaxtdan sonra o, tuneldən çıxan Xidenlə qarşılaşan məqamda mükafatlandırıldı:

Hə, dost biz necə rəqibi istədiyimiz kimi bəzədik. Əlbəttə, bu işi sənin köməyinlə bacardıq, əlini dostcasına onun çiyninə qoyaraq dedi.

İndi elə bilirəm, siz başa düşürsüz ki, Maks ertəsi günü müəllimdən aldığı cəzaya niyə rişxənd edirdi: məgər baş vermiş hadisə ilə müqayisədə bu, onun üçün nə dərəcədə əhəmiyyətli ola bilər.

Tərcümə edəni:

Həsən Tağıyev

Arayış: Xiden Rudolf (Rudi) Avstriyada 1909-cu ildə doğulub. "Viner SK" (Avstriya) və "Resinq" (Fransa) komandalarının qapısını qoruyub. 1930-1938-ci illərdə Avstriya milli kpmandasının heyətində 34 matçda oynayıb.

Dünyanın güclü qapıçılarından biri sayılır. Ucaboydur, rəqib hücumçuları ilə qarşılaşanda cəsarətlə çıxış edirdi. Zirəkliyi və hündürə tullanmaqla tamaşaçı alqışlarını qazanırdı. Çox inamlı və effektli oyun nümayiş etdirirdi.

Ədalət 2019.- 1 mart.- S.8.