Sərhəd məsələsi Türkiyəni qarışdırır

Turqut Ər: "Azərbaycanın hər halında Türkiyə bu ölkənin yanında olmalıdır"

Dünən Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) xarici əlaqələr komissiyasında Ermənistanla sərhədlərin açılması məsələsi ilə bağlı müzakirələr aparılıb.

Türkiyə mətbuatının məlumatına görə, müzakirələr zamanı millət vəkilləri arasında ciddi mübahisələr olub. Komissiyanın müxalifətdəki Cümhuriyyət Xalq Partiyası (CHP) və Milliyyətçi Hərəkat Partiyasından (MHP) olan üzvləri sərhədlərin açılmasına etiraz ediblər.

CHP-dən olan millət vəkilləri "Ermənistan Azərbaycana təcavüzünü dayandırmadan, işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarını boşaltmadan, qondarma "soyqırımı" iddialarından vaz keçmədən, Türkiyənin ərazi bütövlüyünü tanımadan sərhədlər açılmamalıdır", - deyə bildiriblər.

Deputat Canan Arıtman "AKP tələsik sərhədləri açmaq istəyir, Azərbaycanı küsdürmək olmaz", - deyib.

Onlar bununla bağlı hazırladıqları layihənin komissiyada səsverməyə çıxarılmasını istəyiblər. Komissiyanın sədri Murad Mərcan isə belə bir səlahiyyətinin olmadığını deyib. Onlara MHP millət vəkilləri də dəstək verib. Millət vəkillərinin israrından sonra komissiya sədri əsəbiləşərək iclası tərk edib.

"Kimsə sərhəd açılması addımını atsa, Türk insanı bundan geri döndərər"

Bu sözləri Türkiyənin Azərbaycandakı səfirliyinin sabiq mətbuat katibi Turqut Ər ölkəsinin son vaxtlar Ermənistanla sərhədlərin açacağına dair müzakirə edilən xəbərlərlə bağlı lent.az-a eksklüziv müsahibəsində deyib.

"Azərbaycan və Azərbaycan ictimaiyyəti təbii ki, Türkiyə üçün fövqəladə dərəcədə önəmlidir. Ancaq Türkiyə və Türk dünyası üçün daha da önəmli olan Türk dünyasının birlik və bərabərliyidir. Bu birlik və bərabərlik isə Türk dünyasını meydana gətirən dövlətlərin milli mənfəətlərinin daima öndə tutulmasıdır. Bu milli mənfəətlər bütün Türk dövlətlərinin və Türk toplumlarının milli siyasətləri olmalıdır. Azərbaycanın illərdir haqsız yerə torpaqları işğal olunaraq evindən, yurdundan, obasından edilmiş 1 milyon insanı var. Onlar hələ də öz yerlərinə dönməyiblər. Hansı ki, bu iş belə qalacaq da deyil. Türkiyə bir milli siyasət olaraq onların öz torpaqlarına dönmələrini ermənilərə bir şərt olaraq qoyub. Nə üçün? Ona görə ki, bu, haqsızlıqdır, dünyada ən böyük cinayətdir. Türkiyənin Ermənistanla əlaqələr qurması üçün bu və başqa şərtlərin yerinə yetirilməsi lazımdır. Türkiyənin başqa şərtləri isə Ermənistan Konstitusiyasında Türkiyəyə qarşı torpaq, "soyqırım" iddialarından vaz keçməsi və Türk dünyası ilə normal davranmalarıdır. Türkiyə bunları şərt olaraq qoyub və bu şərtlər hələ də qüvvədədir - mənim gördüyüm, bildiyim qədər bu belədir. Türkiyənin bundan vaz keçməsi mümkün deyil, imkan daxilində deyil. Çünki Türkiyə Cümhuriyyətini meydana gətirən toplum buna hər zaman qarşı olub, bundan sonra da qarşı olacaq. Türkiyə iqtidarının belə riskə gedəcəyi qənaətində deyiləm. İstər ABŞ desin, istər İngiltərə desin, istər Avropa Birliyi desin - ümumiyyətlə, kim deyir-desin - bu, Türk dünyasına qarşı edilən bir cinayət olar. Azərbaycan dövləti, Azərbaycan xalqı açıq şəkildə buna qarşı çıxmalıdır ki, Türkiyədəki buna qarşı olanlar, vətənsevərlər də qalxaraq bu işə, bu siyasətə qarşı olsunlar. Uzun zamandır Türkiyədəki qəzet qurumları, iqtidar partiyası da daxil olmaqla siyasi qurumlar, millət vəkilləri buna qarşı çıxıblar. Həmçinin, mən də şiddətli şəkildə buna qarşıyam. Hər zaman, Azərbaycanın hər halında Türkiyə bu ölkənin yanında olmalıdır, bu milli siyasəti davam etdirməlidir".

Turqut Ər bildirib ki, hazırda Türkiyədə iqtidarın sərhədlərin açılması ilə bağlı addım atması bir rəvayətdir. "Ancaq digər tərəfdən, belə bir addımın atılacağı görünür kimidir. Sizin dediyiniz, yəni səsini duymadığınız, mövqeyini eşitmədiyiniz əhali buna qarşıdır. Küçələrdə, şəhərlərdə, kəndlərdə hansı insandan soruşsanız, hansı yaşda, hansı təhsildə olmasından asılı olmayaraq, sərhədin açılmasına qarşı çıxarlar. Türkiyədəki əhalinin durumu, mövqeyi budur. Yəni, mövqe belədir ki, hər zaman, Azərbaycanın hər halında Türkiyə xalqı, Türkiyə ictimaiyyəti yanında olacaq".

Ər onu da bildirib ki, Azərbaycanlı qardaşlarımız, o böyük, gözəl insanlar narahat olmasınlar. Türkiyə Cümhuriyyətini yaradan insanlar, Türk insanları Azərbaycanın bu milli məsələsində onların yanındadır. Bundan narahat olmasınlar. Sərhədin açılması kimi addımı heç kim ata bilməz, əgər edərsə, bundan geri döndərərlər. Türk insanı döndərər.

"Türkiyə həssas bir ölkədir. Azərbaycanda bəzi qurumlar və bəzi mətbuat belə yazılar yazır ki, əgər Türkiyə sərhəd məsələsində belə bir addım atarsa, bu ölkəyə qaz, neft və neft məhsulları verilməsi dayandırılacaq. Belə təhdid kimi şeylər əks reaksiya verə bilər. Mən bunu Azərbaycanın bir dostu kimi söyləyirəm. Azərbaycandakı mətbuat və xəbər orqanları, həmçinin, ictimaiyyət buna çox diqqət etməlidir".

Bu arada Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan Ermənistanla münasibətlərə dair yeni bəyanat verib.

Cənab Ərdoğan bildirib ki, əgər Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı sülh prosesi bir nəticə verməsə, Ankaranın Yerevanla yaxınlaşmasından söhbət gedə bilməz.

İstanbulda jurnalistlərlə söhbət zamanı Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan deyib ki, Azərbaycanla Ermənistan arasındakı problem öz həllini tapmayana qədər Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı prosesi inkişaf etdirmək çətindir.

Baş nazirin sözlərinə görə, hal-hazırda əgər aşağı səviyyədə bəzi texniki danışıqlar aparılırsa, bu danışıqların səbəbi - Azərbaycan və Ermənistan arasındakı prosesi bir qədər qabaqlamaq üçün hazırlıq aparmaqdır.

Cənab Ərdoğan münaqişənin indiyə qədər həll edilməsi üçün ATƏT-in Minsk Qrupunun səylərinin nəticə verməməsini təəssüflə qeyd edib.

O, eyni zamanda, Türkiyənin Qafqazda sabitlik naminə bir çox müsbət addım atdığını bildirib.

Baş nazir müxalifət partiyalarının məsələyə yanaşma tərzini də çirkin yanaşma və böhtan kampaniyası kimi qiymətləndirib. O deyib: "Əgər Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı proses nəticə verməsə, heç vaxt Ankaranın Yerevanla yaxınlaşmasından söhbət gedə bilməz".

O əlavə edib ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli yolunda heç bir addım atmamaq çıxış yolu deyil, Türkiyə dövləti münaqişənin həllinə çalışmalıdır.

Lakin Rəcəb Tayyib Ərdoğan aprelin 16-da Ermənistanla Türkiyə arasında sərhədin açılıb-açılmaması məsələsinə dair hər hansı konkret fikir söyləməyib.

Səbuhi

Ədalət.- 2009.- 10 aprel.- S. 5.