Yuri Baliyev: "Onlar bu sözlərinə görə sabah cavab verəcəklərini düşünməlidirlər"

Natalya Baliyeva: "Əgər bizə damdan yerə yıxılmağı əmr etsəydilər, biz yalnız "Nə vaxt?" soruşardıq"

Teatrlarımızın inkişaf etməsi, çiçəklənmə çağını yaşaması bizi sevindirməyə bilməz. Və hər premyeradan sonra bu inkişafı daha çox görürsən. Mənim üçün teatr həyat məktəbidir. Və teatrda əsas aktyorların tamaşaçıya baş verənləri yaşatmaq bacarığıdır. Bu dəfə sizə əsl aktyor məktəbi keçmiş cütlüklə söhbətimi təqdim etmək istəyirəm. Səməd Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrının aktyoru, xalq artisti Yuri Baliyev və onun ömür-gün yoldaşı, əməkdar artist Natalya Baliyeva...

Onların tələbəlik illəri heç də şirin olmayıb. Özlərini böyük sənətə hazırlayarkən çox çalışmalı olublar. Bir şey də aydınlaşdı ki, hər kəs öz sahəsində onların keçdiyi məktəbi keçsəydi, sıravi aktyor yox, sözün gerçək mənasında peşəkar olardı.

- Natalya xanım, sizdən başlayaq. Hazırda repertuarınızda hansı rollar var?

- Teatrımızda olan təmirdən sonra, təəssüflər ki, mənim o qədər də çox rolum yoxdur və "Fedra"da oynadığım rol o qədər də gözlədiyim rol deyil. Mən daha maraqlı rollar gözləyirəm, çünki son onilliklərdə mən, baş rollar olmasa da, hər zaman əsas rolları ifa etmişəm.

- Bəs bunun səbəbi nədədir?

- Yəqin ki, sadəcə olaraq, repertuar belə qurulub, şərait belə qurulub və mən kimisə günahkar çıxarmaq istəməzdim.

- Siz "Remember" rəqs qrupunun da rəhbərisiniz. Bəs hansı sənətə - rəqsə, yoxsa teatra birinci gəlmişsiniz?

N.B. - İkisinə də eyni vaxtda gəlmişəm. Yeniyetməlik illərində həm rəqslə, həm də teatrla məşğul olmuşam. Aktrisa olmaq istəmişdim. Qrupa gəlincə isə, biz bu qrupu bir şəxsin xahişi ilə yaratdıq və bu qrupu o şəxs maliyyələşdirir.Onu da qeyd edim ki, teatrda reallaşdıra blmədiklərimi bu qrupla reallaşdırıram. Və bizim hər rəqsimiz kiçik bir tamaşa kimidir.

- Maraqlıdır, bəs təhsilinizi harada almışsınız?

N.B. - Biz QİTİSin (Moskvada Dövlət Teatr İncəsənəti İnstitutu) filialı olan Volkov adına Yaroslavl Teatr Məktəbini bitirmişik. Sovet dönəmi üçün bu, çox yaxşı teatr təhsili sayılmalıydı. Və üç il yarım ərzində biz eyni vaxtda musiqi, xoreoqrafik təhsil alır, rejissor kursları keçirdik. Bizə peşəkar qrim çəkməyi, teatr sənəti ilə bağlı hər şeyi öyrədirdilər. Özü də biz məktəbdə səhər saat 9-dan axşam 11-dək məşğul olurduq.

Yuri Baliyev: - Diplom işi üzərində isə səhərə qədər işləyirdik.

N.B. - Xatırlayıram, Yura xəstə ayağı ilə 6 nömrə rəqsi necə ifa etmişdi. Bu diplom işi zamanı idi. Bizim müəllimimiz isə ayağı sınanda sınıq ayaqla gəlirdi məşqlərə və hamımıza örnək olurdu. Bizə maşın sürməyi, atəş açmağı öyrədirdilər.

Y.V. - Biz qəbul imtahanları zamanı tanış olduq. Nataşa məndən qabaqda oturmuşdu, o qabaqda oturmuşdu, mənə isə bu sual düşmüşdü: "Vətəndaş müharibəsinin səbəbləri". Mən ondan kömək istədim.

N.V. - Bəli, biz bir yerdə oxuyurduq, biz bir yerdə çətinliklərə davam gətirirdik, bir yerdə qəpik-quruş qazanmağa çalışırdıq. Və artıq 40 ildir bir yerdəyik, sevirik, çətinliklərimiz olur və bir yerdə sevinirik.

Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, kursa qəbul olan 50 nəfərdən, tədris ilinin sonunda 17 nəfər qalmışdı. Hər semestrdən sonra bir çoxları peşəyə yararsız olduqlarına görə məktəbdən qovulurdular.

- Bəs dəyərdimi bu qədər əziyyətə? Axı artistlərin maaşı həmişə qəpik-quruş olub?

Y.B. - Bilirsiniz, bizi heç kəs aldatmayıb. Bizə bəri başdan demişdilər ki, teatrda pul yoxdur. Demişdilər ki, böyük pullar qazanmaq istəyirsinizsə, başqa sahəyə gedin. Bizdən soruşanda ki, aclığa hazırsan, biz deyirdik: "Hə". Bizdən soruşanda ki, soyuğa hazırsan, biz yenə "hə" cavab verirdik.

- Axı bir insan ömrü üçün bu mənəvi işgəncələr lazım idimi?

N.B - Bu, işgəncə deyildi, bu, həyatın özü idi. Biz əsgərlərdən də tez geyinib soyunmağı öyrənməliydik. Əgər bizə damdan yerə yıxılmağı əmr etsəydilər, biz yalnız "Nə vaxt?" soruşardıq.

Y.B. - Biz "Bacarmaram!" sözünü bilmirdik. Bu sözə görə tələbələri məktəbdən qovurdular.

- Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrına necə gəldiniz?

N.B. - Bizim teatra gəlişimiz lazımi vaxtda və saatda baş tutdu. Biz teatra gələn yeni nəslin nümayəndələriyik. Və mənim bugünkü teatra gələn nəslə yazığım gəlir, çünki onların lazım olan "alətləri" yoxdur. Əlbəttə ki, mən doğru diksiyanı və səhnə hərəkətlərini nəzərdə tuturam. Onlar rollara doğru yanaşmalıdırlar. Bu gün mən gənclərə dərs deyirəm və əfsus ki, bir çox gənclərimiz bataqlıq üstündə oturublar və ordan necə çıxacaqlarını bilmirlə

- Natalya xanım "Fedra"da oynayır, bəs siz, Yuri müəllim, nə üzərində çalışırsınız?

Y.B - Biz artıq mənim iştirakımla 3 tamaşa buraxmışıq. 2008-ci ildə "Torağay" tamaşası üzərində çalışırdım və 2009-cu ildə onu buraxdıq. Həmin ildə İbrus teatrında "İvan Buninin sonuncu vuruşması" tamaşasını təqdim etdik. Və sonuncu isim "Cəhənnəmin kirayəçiləri" olub.

- Söz "Cəhənnəmin kirayəçiləri"ndən düşdüsə, sizə bu tamaşaya aid bir sualım var. Mən bu tamaşaya gələndə zalda şagirdləri də gördüm. Sizcə, 12-13 yaşlı uşaqlar bu tamaşanı qavraya bilərlərmi?

- Bəli, mən onların tamaşaya gəlməsində məna görürəm, çünki tamaşada daima "öldürmə", "satma", "aldatma" kimi ifadələr tez-tez təkrarlanırlar. Bilirsiniz, əsərin müəllifi olan yazıçı Elçinin ədəbiyyat dili çox asandır və demək istədiyini çatdıra bilir. Tamaşanı izləyən şagirdlər söylədikləri sözlərinə görə sabah cavab verəcəklərini düşünməlidirlər.

N.B. - Bu tamaşa onu göstərir ki, hər kəs öz əməllərinə görə cavabdeh olmalıdır.

Sevinc İsmayıl

Ayna.-2010.-17 aprel.-S.19.