Musiqiçilər ailəsi

Bu ailədən bir vaxt film də çəkilmişdi

Xalq artisti Kamil Vəzirovla söhbətimizin əvvəlində öz ailəsinin musiqi bioqrafiyasından başladı. Elə danışırdı ki, müdaxilə etməyə lüzum görmürdüm. O deyirdi:

- Atam Səfərəli Vəzirov o vaxt Azərbaycanda üç qarmonçalan var ilisə, onlardan biri idi. Məni əvvəl musiqi məktəbinin tar sinfinə yazdırmışdı. İndi də tar çalıram, intahası ki, bizim ailədə beş qardaş beşimiz də qarmonda çalırdıq. Qarmon bizim ailəmiz üçün musiqi yolunda bir körpü oldu. Məndən kiçik qardaşım - Ədalət Vəzirov kamança ustası idi. Ramiz qardaşım gözəl pianoçu idi. O da mənim kimi Mahnı Teatrında çalışırdı. Rəşid müəllimin dəvəti ilə gəlmişdi bu kollektivə. Babək qardaşım klarnet ifaçısı olub. Ailədə altı uşaq olmuşuq - beş qardaş, bir bacı. Bacım Məsumə Vəzirova da pianoda çalırdı. Amma şərqşünaslığı bitirib tərcüməçi oldu.

Maestro Niyazinin təklifi ilə 1967-ci ildə ailəmiz haqqında film çəkilmişdi. Bir dəfə Niyazi müəllim qəzet oxuyurmuş və onun diqqətini bir məqalə çox cəlb etmişdi.

Həmin məqalənin müəllifi, bizim beş qardaşın oxuduğu musiqi məktəbinin açıq konsertinə gəlmişdi və konsertdə beş qardaşın səhnədə bir yerdə çıxış etməsini görüb atamıza yaxınlaşıb demişdi: "Mən belə bir ailədən yazmaq istəyirəm". Həmin "Bakı" qəzeti Niyazi müəllimin əlinə düşən kimi, bizim qəzetdəki şəklimizə baxıb, kinostudiyaya zəng vurur və deyir ki, Azərbaycanda belə bir ailə ola-ola siz nəyə görə bir film çəkib yadigar saxlamırsız? Ata-anamızın bizə böyük zəhməti oldu.

- Bəs siz necə, övladlarınıza bu zəhməti çəkdinizmi? Onlardan sənətinizi davam edirən varmı?

- Mən övladlarımdan çox razıyam. Onları özüm tərbiyə etmişəm və onlar mənim sənət yolumu davam etdirirlər. Bir çox ailələrdə valideyn bir yolu seçir övladı üçün, övladsa başqa yol tutur.

Dörd övladım var - üç qızım, bir oğlum. Böyük oğlum Rəşad Milli Konservatoriyanı bitirib. Xalq artisti Ramiz Quliyevin tələbəsi olub. İstəmişəm ki, övladlarıma mən yox, başqa müəllimlər dərs keçsinlər. İki oğlumdan biri balaban, digəri kamançada çalır. Buna baxmayaraq, idman sahəsini seçiblər. Qızım pianoçudur, amma ailə qurandan sonra başı övladlarına qarışdı və bu sənəti davam etdirə bilmədi.

- Siz, ümumiyyətlə, qadının musiqi sənətində olmasına necə baxırsınız?

- Çox gözəl. Mənim bir balaca qız nəvəm var, ona həmişə deyirəm ki, bir az böyü, baba sənə oxumaq öyrədəcək. Səhnəyə babanla bir yerdə çıxıb oxuyarsan. Bir də görürsən, sənətçilərdən kimsə deyir ki, istəmirəm övladım bu sənət yolunu seçsin, səhnəyə çıxıb oxusun. Bu düzgün fikir deyil. Deməli, sən özün doğru yolda deyilsən ki, övladını bu yolda görmürsən.

Bizim böyük sənətçilərdən tanıdıqlarım var ki, istəyiblər övladları bu sənət yolunu davam etsinlər. Bəlkə övladları bunu istəməyib, o artıq başqa mövzudur.

- Bəzən valideynlər 6-7 yaşlı uşaqlarını musiqi məktəbinə yazdırmağa aparanda müəllimlərə belə deyirlər: "Uşağımızla ciddi məşğul olun, biz istəyirik ki, övladımız bu sənətdə parlasın". Adətən belə hallarda uşaqlarda təzyiq və məcburiyyət üzündən musiqiyə qarşı nifrət yaranır, bu isə, məncə, artıq faciədir. Sizcə, valideyn belə ciddi qərarı uşağın yerinə verə bilərmi? Uşağın buna meyli yoxsa, onu zorla musiqiyə calaşdırmaq nə dərəcədə düzgündür?

- Mənə görə, mütləq uşağa 12 yaşınacan sərt üslub olmalıdır, onu dərs oxumağa, musiqi ilə məşğul olmağa məcbur etmək lazımdır. Sonra özü özünü dərk edəcək və yolunu seçəcək. Mən Milli Dram Teatrının yaxınlığında olan 6 nömrəli musiqi məktəbinin tar sinfində oxuyurdum. Təsəvvür edin ki, evdən çıxan kimi dərsə tar çala-çala gedirdim, Dərsdən evə qayıdanda da elə. Yəni bu qədər bağlı idim musiqiyə.

- Bugünkü toylardan razı və narazı qaldığınız məqamlar hansılardır?

- Toy ənənəvi mərasimdir. Yaxşı ki, çox yerdə qədim və zəngin adətlərimiz qalır. Bir vaxt şəhərimizdə bu qədər şadlıq sarayı yox idi.Hər kəs öz həyətində çadır qurardı. Hazırda toyları avropalaşdırmağa çalışırlar, bu, sözsüz ki, müvəqqəti haldır. Çünki bizim camaat xalq musiqisini seçir. İndi toylarda ya gərək çalasan hamı oynasın, ya da dayanasan ki, hamı dayansın. Amma bir də görürsən, qəşəng bir hava çalıram, hamı oturub qulaq asmaq istəyir. "O olmasın bu olsun"da deyir: "Ay kişi, toyuğu qoy bir kənara, qulaq as gör nə deyir". Sözsüz ki, yeməknən bərabər dinləmək düzgün gəlmir. Keçmişdə toy məclislərində əvvəl yemək yeyərdilər, sonra çay masasının qarşısında əyləşib xanəndələrə qulaq asardılar.

- Bu gün sənət aləmində qeyri-peşəkarların sayı artdıqca zövqlər korlanır. Bəs peşəkar olan Kamil müəllim bu sənətdən umduqlarını qazanıb?

- Qazanmışam, amma zəhmətnən, xalqa xidmət edərək qazanmışam. Bu xalq çox böyük mədəniyyət sahibi olduğu üçün qeyri-peşəkarları, sadəcə, yola vurir, qəbul etmir. Amma həmin qeyri-peşəkarların olması biz peşəkarları daha da ucaldır xalqın gözündə. Bir dəfə kinostudiyadan Rəşid müəllimə zəng vurub "Arşın mal alan" adlı ikinci film barədə sual verirlər, o da cavab verir: "Nə deyim, ikinci variant birinci variantı daha da ucaltdı".

- Siz Rəşid Behbudov kimi korifeylə çalışmısınız. Onu necə xatırlayırsınız?

- Bir dəfə İncəsənət Universitetində oxuyanda o vaxt rektor olan Rahib Hüseynovun yanına arayış üçün getmişdim. Dedi ki, sən bura gəlməyə bilərsən, bura institutdur, sənsə akademiyanı bitirmisən. Soruşdum, hansı akademiyanı? Qayıtdı: "Rəşid Behbudov akademiyasını".

Rəşid müəllim özünə qarşı çox tələbkar olub. "Ala gözlüm"ü lentə alanacan biz düz beş ay işləmişik ki, mahnı beynimizdə həkk olunsun. Cahangir Cahangirovun "Ana", Rəşid müəllimin "Vətən" mahnısını. Bu mahnını oxumaq üçün gərək Rəşid müəllim kimi dünyanı gəzəsən, musiqimizə, elimizə olan münasibəti görəsən, sonra oxuyasan. Rəşid müəllim heç vaxt toya getməyib, amma onun var-dövləti olub, hardan o, dünyanı gəzib, konsertlər verib, yaxşı qonorarlar alıb. Budur şou-biznes. Mənə çantalarla pul təklif edib deyirdilər: "Sən Allah, Rəşid müəllim balamın toyuna gəlsin, heç oxumasın, desinlər ki, bu toyda Rəşid müəllim var idi". Rəşid müəllimsə razılıq verməzdi.

Sevinc İSMAYIL

Ayna.- 2010.- 5 iyun.- S.19.