Əlçatmaz yerlərə ayaq basanların özəlliyi

Ölkəmiz ekstremal idman növlərində sözünü deməyə başlayıb

Ekstremal idman növləri üzrə çıxışları teleekranlardan maraqla seyr etsəm ki, etiraf edim ki, bunun mənəvi, hətta siyasi tərəflərinin də olduğunun o qədər fərqində deyildim. Bunu sadəcə ayrı-ayrı insanların özünütəsdiq forması kimi görürdüm. Akvabayk, beyscampinq, bokinq, dağ-xizək, veytbordinq, kaytsörfinq, kanyoninq, kayakinq, mauntinbordinq, mauntinbayk, paraplanerizm, poqinq, laftinq, sörfinq, qayaya dırmaşma, skeytbordinq, snoubordinq, survivalizm, trial, fribordinq, roliklərdə ekstremal yürüş və sair... Qar-boran, 50 dərəcə şaxtada adam Cənub qütbünə, yaxud Şimal qütbünə yollanır, kiçik bir qayıqda Atlantik okeanını üzüb keçir, yaxud birinin beyninə üzdürmə La-Manş boğazını keçmək düşür. Bu bir qayda olaraq həyat üçün təhlükəli olan qeyri-adi hərəkətlərin fəlsəfi mahiyyətini bizim ekologiya və təbii sərvətlər naziri Hüseyn Bağırovun Xəzər Universitetinin elm və sənət məclisində alimlər qarşısında etdiyi söhbətdən bildim.

Rektor Hamlet İsaxanlı belə bir məruzə və müzakirənin təşkilini bununla əsaslandırdı ki, riskli insanların qaranlıq yeraltı mağaraların dərinliklərinə baş vurmaları, itiaxan dağ çaylarında macəraları, uca zirvələrə qalxmaları, havadakı macəraları sadəcə idman və ya kəskin duyğular həvəsi deyil, həm də elmi mahiyyət daşıyır. Rektor bu kimi işlərə misal olaraq Rual Amundsen və Robert Skottun cənub qütbünə dramatik səfər macərasını xatırlatdı.

Bəlli olur ki, dünyanın bütün ölkələrində hamı futbol oynaya bilsə də, bu idman növləri daha çox aparıcı millətlərlə bağlıdır. Dünyada ən çox anqlosaksonlar, az bir qism norveçlilər, bir az çexlər və polyaklar, ən az ruslar bu növlərə meyl göstərirlər. Bu növlər - həmin millətlərin məqsədyönlülüyünün, qətiyyətinin bir göstəricisidir. Onların nəzərində qalan xalqlar "ayağı çarıqlılardır". Əgər xatırlayırıqsa, sovet dönəmində Bakıda bu kimi klublarda daha çox qeyri-azərbaycanlıları görərdik. Bu gün azərbaycanlıların gənc və - məqsədyönlü, qətiyyətli bir millət olaraq güclülərin icmasında yer almaq niyyətləri və bunu bacarmaları güclülər tərəfində demə bir az təəccüb, bir az heyrət, bir az təqdirlə qarşılanır. Və artıq nələrəsə imza atılmışdır - nazir Hüseyn Bağırovun qrupu keçən ilin yanvarında islam, tük və MDB ölkələri arasında birinci olaraq Cənub qütbünə piyada, xizək və buzda yerimək üçün qırmaqlı çəkmədən istifadə etməklə çatan, orada dəniz səviyyəsindən 5140 metr yüksəkliyə malik Vinson dağının zirvəsinə qalxmış ilk qrup olaraq sözügedən idman növünün tarixinə düşməyi bacarmışdır. Onları Cənub qütbündə Amerikanın "Amundsen-Skott" bazasına dəvət edərək bu həqiqəti onlara rəsmən elan etmişlər.

Biz zalda bu filmə baxdıq. Doğrudan da həyat üçün çox böyük risk olan bir yürüş idi. "Hər yan ucsuz-bucaqsız qar ağlığı. Eynəksiz baxmaq olmur, adam kor ola bilər. Donmaq riski var, ekspedisiyalarda ölüm halları olur, - Hüseyn Bağırov danışırdı. - Adamlar ölürlər, lakin növbəti ekspedisiyada yenə gedirlər". Yeri gəlmişkən, nazir bu təəssüratları barədə "Antarktida gündəliyi" adlı kitab yazmışdır. O biri iki kitabı isə bu işlərə elmi baxışdır.

Hüseyn Bağırov xatırladır ki, Xəzərin ən dərin yerində tektonik yarıqlar olduğu deyilir. Niyə biz özümüz o dərinliyə enməyək, niyə orada nələr olduğunu birinci biz görməyək?

Artıq Azərbaycanda Hava və Ekstremal İdman növləri Federasiyası yaradılıb və prezidenti Hüseyn Bağırovdur. Etnik azərbaycanlı gənclərin artıq böyük qrupları bu idman növləri ilə yaxından məşğul olurlar və bu dəstə böyüməkdədir. Özlüyündə təqdir olunası haldır. Onlar öz güclərini Kilimancaroda, Xan Tenqridə sınaqdan çıxarıblar, vaxtaşırı Şahdağ, Tufandağ, Babadağ kimi zirvələrdə görürük. Paraplan, deltaplan, motoparaplanda qüvvələrini sınamağa, paraşütlə tullanmağa başlayıblar. Cəsurluğun göstəricisidir, deyilmi?

Nazirin bu romantikalı və bir az da həyəcanlandırıcı söhbətlərindən sonra elə oradaca universitetdə Federasiyanın bölməsini yaratmaq barədə məsələ qalxdı. Bəlli oldu ki, tələbə gənclər arasında bu kimi növlərə maraq göstərənlər hər halda var. Nazir əmindir ki, "niyə mən yox?", "biz bunu bacardıq!" qətiyyəti ilə bu işlərə çoxları qoşulacaq və dünyaya gənc və qüvvətli bir millətin gəldiyinə hamı şahid olacaqdır..

İ.Umudlu

Ayna.- 2010.- 8 may.- S.15.