Ədalət Şükürov: "Azərbaycanda konsert və albomdan pul qazanmaq şansımız yoxdur"

Müğənni deyir ki, "belə bir müğənni görsəniz mənim üçün avtoqraf götürün"

Son aylar yolunu xarici ölkələrdən salıb, əcnəbilər üçün oxuyan əməkdar artist Ədalət Şükürov burada özünə məhdudiyyət yaratdığını etiraf edir. Müğənni "Ayna"ya müsahibəsində bunun səbəblərindən danışdı:

- Son vaxtlar efirlərdə və cəmiyyət arasında az görünməyim insanlarda başqa bir təəssürat yaradıb. Düşünürlər ki, Ədalət Şükürov sənət meydanından çəkilib. Əslində dəvət edildiyim verilişlərin hamısına getmirəm. Adətən sənətçi qalmaqallı verilişlərdə bir qədər az görünəndə, onun yaradıcılıq tempinin düşdüyü təsəvvürü yaranır. Mənim də az görünməyim ola bilsin belə bir fikir oyadıb. Səfərlərim isə doğrudan da çox olur. Həm toylara dəvət edirlər, həm də Azərbaycandan fərqli olaraq xaricdə xeyli konsert proqramlarım olur. Ötən il tək Dağıstanda 4 konsert proqramı ilə çıxış etmişəm. Bu il martın əvvəlləri 2 günlük daha bir konsertim oldu. Xarici səfərlərdən söz düşmüşkən onu da deyim ki, bu günlərdə İsraildən qayıtmışam. Orada dövlətin xətti ilə konsert proqramları keçirilib və Xəyyam Nisanov və mən mədəniyyət günləri çərçivəsində iki şəhərdə çıxışlar etmişik. İyun və avqust ayında yenidən Dağıstanda konsert proqramlarım nəzərdə tutulub. Dağıstana və eləcə də Moskvaya tək konsert məqsədi ilə getmirəm. El şənliklərim də çoxdur.Bu tələbatı nəzərə alıb məcburam ki, proqramıma rus dilində mahnılar əlavə edim.

- Belə aydın olur ki, adını çəkdiyiniz ölkə və şəhərlərdə yaradıcılığınıza tələbat daha çoxdur, nəinki burada?

- Ümumiyyətlə, dili başa düşməyən insan belə mənim mahnılarımı dinləyir və sevir. Bu səbəbdən də onlara hər yerdə tələbat var və bir çox bəstələrim bir çox dillərdə oxunub. Tək elə Dağıstanın özündə 10 millətə məxsus olan musiqiçilər mahnıları öz dillərində oxuyublar. Bu günlərdə mənə video görüntü göndəriblər və baxıram ki, böyük bir yəhudi qrupu mahnılarımı öz dillərində səsləndirib. Bunların əksəriyyətindən sonradan xəbər tuturam. Arzu edərdim ki, hər bir müğənninin mahnısı mənim qədər oxunsun. Amma hələ ki elə bir müğənni tanımıram. Mahnıları yazanda mütləq xarici publikanın tələbatını da nəzərə alıram. Buna yaxından bələdəm. Bu yəqin uzun zaman Rusiyada yaşamağımdan irəli gəlir.

- Mahnılar müzakirə ediləndə sizi bir-birinə bənzəyən bəstələrin müəllifi kimi qələmə verirlər.

- Onu deyən adamın bəlkə də bu işdən yaxşı başı çıxmır. Maşınımda hazırda Qriqori Lepsinin albomu var, ona qulaq assanız, düşünmədən deyərsiniz ki, mahnılar eynidir. Amma belə deyil. Üslub etibarı ilə oxşarlıq tapmaq olar. Məsələn, Röyanın mahnısını eşidəndə, sizə elə gəlir, mahnılar eynidir. Yaxud da Eyyub Yaqubov olsun.

- Ola bilər ki, səs tembri belə düşünməyə əsas verir?

- Bu da rol oynaya bilər. Əsas odur ki, bu tembrə görə hansısa müğənni sevilir. Oxşarlıq fikri ilə heç razı deyiləm. Başqa bir misal çəkim - Şade. Onun əksər mahnıları bir-birinin oxşarıdır. Bu, ifaçının üslubudur.

- Üslubunuzu dəyişmək fikriniz var?

- Əslində, məndə üslub dəyişikliyi var. Sadəcə, bu, geniş auditoriyaya bir o qədər məlum deyil. Repertuar təzələnəndə kütlə oradan 2-3 mahnını daha çox sevir, qalanları, belə deyək, ikinci plana keçir. Bir də hamı albom almır, daha çox yığma disklərə üstünlük verir. Mənim caz, pop üslubunda ifalarım var. Caz səslənməsində məni fəxrlə deyirəm ki, İsfar Sarabski müşayiət edib..Həm də fəxr edirəm ki, İsfar müğənnilərdən hələ heç kimi müşayiət etməyib. Daha bir qürurlandırıcı məqam budur ki, mən Caz Mərkəzində tez-tez görünən, ifası dinlənən müğənniyəm. Açığını deyim, orada hələ Azərbaycan müğənnisi görməmişəm. Gəlibsə, irəli durub bunu desin. Sevda Ələkbərzadə, Zülfiyyə Xanbabayeva istisna olmaqla. Başqa müğənnilər Caz Mərkəzində çıxış edirlər desəm, yalan olar.

- Sizi Caz Mərkəzinə cəlb edirlər, yoxsa öz təşəbbüsünüzlə gedirsiniz?

- Özüm maraqlıyam. İfamda caz elementləri, gəzişmələri görmək istəyirəm. Hətta xaricdən qonaqlarım gələndə, onları da canlı caz kompozisiyaları dinləməyə aparıram. Əslində, caz ifaçıları şıltaq olur və hər musiqini qəbul etmirlər. Bəzən onları da qəbul etməyən zümrə olur. Amma mənim mahnılarımı böyük məmnuniyyətlə ifa edirlər. Bu əməkdaşlığa onları mən həvəsləndirmişəm.

- Sizin bəstələriniz həm elit təbəqə, həm də "qara" zümrənin zövqünə köklənib. Bəs caz ifaçılarını buna necə həvəsləndirdiniz?

- Bu, öncə mənim daxilimdən gələn bir həvəsdir. Mahnılara gəlincə, onsuz da Azərbaycanda heç bir müğənni diskindən pul qazanmır, qazanmayacaq da. Ona görə ki, müvafiq qanunlar işləmir.Həmçinin klipindən də pul qazanan müğənni tanımıram. Əksinə, hazır məhsulla bərabər, telekanala pul ödəyirsən. Bu, şəxsi kanalın öz iş üslubudur və heç kimin qarşısında şərt qoya bilmərik. Məsələnin digər tərəfi isə budur ki, müğənninin Azərbaycanda konsertindən pul qazanmaq şansı yoxdur. Əgər elə bir müğənni görsəniz ki, pul qazana bilir, ondan mənim üçün avtoqraf götürün. "Qazanıram" deyən gözünün içinə qədər yalan danışır.

- Brilyant Dadaşova deyir ki, mən o zaman konsert verəcəyəm ki, bu işdən pul götürə bilim. Belə çıxır ki, xalq artistinin arzusu bu tezlikdə həyata keçməyəcək?

- Brilyant xanımın adı-sanı var. Əgər belə bir şey olsa, çox sevinərəm. Əslində, onun elə bir imkanı var, qalır həyata keçirmək. Amma nəzərə almaq lazımdır ki, konsert çoxlu pul tələb edir və burada sən dekorasiya, icarə haqqı, musiqiçilərin pulu, reklam işi və s. üçün xeyli məbləğ xərcləməlisən. Əgər konsert zalına 4000 adam gələrsə və hər biri biletə ən azından 50 manat xərcləyərsə, onda qazancdan söhbət gedə bilər. Brilyant xanım isə nəinki 50 manat, 500 manata da layiq bir sənətçidir.

Mahnı mövzusuna gəlincə, Azərbaycanda müğənni kimi hamı özünü güclü hesab edir. Təəssüflər olsun ki, üzlərinə baxanda bunu hiss etmək olmur. Bəziləri var ki, özünü "bərk gedən" müğənni sayır, amma onu heç bir yerə dəvət etmirlər.

- Niyə çağırmırlar?

- Çünki insanlarda o müğənniyə maraq yoxdur. Çağırmırlarsa, deməli, onun pulu da yoxdur. Pulsuzluq da özünü büruzə verir. Üst-başı, yaxud avtomobili buna bir sübutdur. Deməli, qazanc yeri yoxdur. Yaxşı müğənninin isə həmişə toyu var. İnsanlar hərif deyil ki, "Əhmədə" boş yerdən pul qazandırsın. Tərəzinin gözündə kimin tələbatlı olduğu aydın olur. Tərəzi də insanların müğənniyə, mahnıya ehtiyacıdır. Əslində, bu gözəl bir stimuldur ki, sənətçi öz üzərində çalışsın. Ona da tələbat yaransın, insanlar məclisində görsünlər. Bir məqamı qeyd edim-

Azərbaycanda müğənnilər arasında ən çox mənim mahnılarım oxunur. Bu insanların ehtiyacıdır.

Kiməsə pul vermirəm ki, mahnım xoşuna gəlsin

- Mahnılarınızın cazibə qüvvəsi nədir?

- Sadəliyi. İnsanların beyni dincəlmək istəyir. Əgər mürəkkəb, qarışıq bir musiqini dinləsən, bir az da ağırlaşarsan.

- Beyin yoran mahnılar çoxdur?

- Mahnılara qulaq asırsan, əksəriyyətində ritm düz gəlmir. Yaxud hansısa alətin səsi insanın beynini yorur. Məsələn, bir mahnıda iki nəfəsli, yaxud iki simli alətin işlənməsi düzgün deyil. Bunu aranjimançı bilməlidir, amma təəssüf ki, çoxları bunu bilmir.

- Uyğunsuzluğu müşahidə etdiyiniz kimin mahnılarının adını çəkə bilərsiniz?

- Son 10 ildə uyğunluğu qoruyan çox az sayda müğənni tanıyıram. Əksər müğənnilərin ifasını eşitsəm də, adını bilmirəm. Tanımıram. Bir sözlə, "ara müğənniləri"ndə bu hal daha sıx müşahidə olunur. Sabah bir mahnı yazım və ora elə bir alət daxil edim ki, eşidəndə başınız ağrısın.

- Bir az əvvəl danışdığımız konsert məqamına qayıtmaq istəyirəm. Dağıstanda silsilə konsert proqramları ilə çıxış etdiyiniz halda, burada niyə fəal deyilsiniz?

- Bu gün müğənnilərin 80-90 faizi məhz hesabat konserti verir. Bunu imic, adı qorumaq məqsədi ilə edirlər. Qazanc üçün heç kim edə bilməz.

- Sizin bu baryeri aşmaq imkanınız var?

- Son konsertim Yaşıl Teatrda olub.5 il əvvəl söz vermişəm ki, bir də heç vaxt öz təşəbbüsümlə konsert verməyəcəm. Əgər təşkilatçı varsa, buyurub təşkil etsin və mən də səhnəyə çıxıb oxuyum və qonorarımı alım. Mənim işim oxumaq olmalıdır, təşkilatçılıq yox. Təəssüf olsun ki, bizim müğənnilər elə bilir ki, konsert təşkil edə bilərlər.

- Bizdə ildə iki dəfə 4-5 günlük konsert təqdim edən müğənnilərimiz var - Faiq Ağayev, Röya. Əgər böyük pul itkiləri olsaydı, yəqin bunu təkrarlamazdılar?

- Bu konsertlər imicə, ad saxlamağa və yeni mahnıları göstərməyə xidmət edir. Bunu hər bir müğənni bacarmalıdır. Amma təəssüf ki, mən bu fikirdən vaz keçmişəm. Çünki mən konsertimdən qazanmaq istəyirəm. Sponsor olmasa, istər-istəməz itki olacaq. Yüz faiz uduzacaqsan, bunun başqa variantı yoxdur. Mənim Yaşıl Teatrdakı konsertimdən hələ də təşkilatçılar mənə borcludurlar. Ona görə də bu məsələyə ehtiyatla yanaşıram.

- Rusiyada, konkret Dağıstanda konsert şərtləri necədir?

- Əvvəlcədən qonorar razılaşdırılır. Mən müğənni kimi çıxıb oxuyur və qonorarımı alıb gedirəm.

- Ayda aldığınız torpaq durur?

- Torpağı 10 il əvvəl almışam. Məndən sonra 1000-dən artıq azərbaycanlı Ayda torpaq alıb. Əvvəl bu xəbərə gülürdülər, sonra ciddiliyini qəbul etdilər. Əvvəl Aya adamın uçması, turist raketi uçacağı barədə xəbər gülməli görünürdü. İndi adiləşib. Artıq Ayda turist şirkətləri hazırlayıblar.

- Torpağı hansı məqsədlə almısınız?

- Bu, qətiyyən imicə xidmət edən bir xəbər deyildi. Çünki 10 il əvvəl mən sənətə gəlməmişdim və Azərbaycanda deyildim. Mənim üçün qeyri-adi bir şey yoxdur. Onu görürəmsə, varlığından xəbərdaramsa, mütləq almalıyam.

- Sizi biznes adamı kimi də tanımışıq. Amma son illər belə bir fəaliyyət növü ilə məşğul olduğunuz nəzərə çarpmır.

- Mən ömür boyu bizneslə məşğul olmuşam. Elə bir yerdə çalışmışam ki, şirkət bütün dünyada tanınıb və keyfiyyətli məhsulun istehsalı ilə məşğul olub. Bura qayıdandan sonra biznesin arxasınca gedə bilmədim. Bakıda da bir işlə məşğul oldum, sonra başa düşdüm ki, çox çətindir. Hərdən qulağıma qeyri-dəqiq sözlər gəlib çatır. Açıq şəkildə deyirəm ki, mənim adıma şirkət yoxdur. Kimsə mənim adımdan istifadə edir. Deyirlər ki, guya mənim saat və s. dükanlarım var, piramida - qızıl biznesini adımla bağlayırlar. Yalan sözdür. Əgər kimsə iddia edirsə, inanmayın. Vasitənizlə qəti şəkildə bildirirəm ki, belə sözlərə inanmasınlar. Əgər dəyərli, böyük biznes olarsa, əlbəttə, məşğul olaram. Amma xırda işlərlə məşğul olmaq istəmirəm.

- Maraqlı avtomobilləriniz var və səhv etmirəmsə, daha birini də almısınız.

- Məndə "Cip" maşını mütləq olub. Çünki Azərbaycanda yol problemi hələ də həllini tapmaqdadır və sürücülərə məsləhət görərdim ki, hələ 5 il də "Cip"dən istifadə etsinlər. Özümün daha çox idman maşınları xoşuma gəlir. Elə olur ki, ildən-ilə xoşuma gələni olanda, dəyişirəm. Yeni idman maşınım var, markası - "Pontiak"dır. Yayda üstüaçıq şəkildə idarə edəcəm. Belə avtomobillər şəhərə yaraşıq verir.

Z.Rəhimqızı

Ayna.- 2010.- 22 may.- S.21.