Təhsil desantı Azərbaycanda

Ukrayna bizim gənclərə öz ali məktəblərini təklif edir

Ukraynanın aparıcı ali məktəblərini təmsil edən sanballı bir heyət Azərbaycandadır. Onlar paytaxtın orta məktəblərində olmuş, məzunlar və onların valideynləri ilə görüşlər keçirmiş, təmsil etdikləri ali məktəblərin, eləcə də Ukraynada ali təhsil almağın üstünlüklərindən danışmış və onları ali təhsil üçün məhz Ukraynaya dəvət etmişlər. Onlar Bakıdan şimal rayonlarımıza yollanacaq, bir sıra məktəblərdə olacaqlar. Bakıda təşkil etdikləri mətbuat konfransında da bu məsələlərdən danışdılar və yerli jurnalistlərin suallarına cavab verdilər.

Ukraynalı ali təhsil təşkilatçılarının bu təklifləri məndə o mənada maraq oyatdı ki, azərbaycanlıların Avropa tipli ali təhsil almış ziyalılarının ilk dəstəsində Kiyev, Xarkov, Odessa universitetlərinin payı böyük idi. Hələ XIX yüzildə bu üç ali məktəb Azərbaycan türkləri arasında hörmətli sayılırdı və onlarda oxumaq istəyənlərin sayı Moskva və Sankt-Peterburq universitetlərində oxumaq istəyənlərdən az deyildi. Bu istək keçən yüzilin 70-80-ci illərində özəlliklə güclü idi və Ukrayna ali məktəblərində azərbaycanlı gənclərin böyük bir kontingenti təhsil almış və qayıdaraq respublikada sanballı vəzifələr tutmuşdular.

Beləliklə, Tatyana Tabenskaya - Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universiteti hazırlıq fakültəsinin dekanı mətbuat konfransında danışdı ki, onların universiteti keçən il 175 illiyini qeyd edib və "Kompas-2009" ümummilli reytinqinin nəticələrinə görə ölkə ali məktəbləri arasında birinci yeri tutur. Bu gün üçün Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universiteti çoxsahəli tədris elmi-tədqiqat kompleksi olmaqla, institutları və fakültələri özündə birləşdirir. Bu ali məktəbdə 25 min tələbə oxuyur.

Tatyana Tabenskaya xatırlatdı ki, Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin bir çox azərbaycanlı məzunları bu gün ölkə rəhbərliyinizdə yüksək vəzifələr tuturlar, məsələn, xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov, onun müavini Xələf Xələfov, maliyyə naziri Samir Şərifov, parlamentin deputatı Rüfət Quliyev və b. Bəlli olur ki, bu gün də universitet azərbaycanlı gənclər arasında mötəbərdir - orada hazırda Azərbaycanın 40-a yaxın vətəndaşı təhsil alır.

Dekan inandırır ki, universitetdə tələbələr üçün çox gözəl şərait yaradılıb, istəyənlər yataqxana ilə təmin olunurlar. Öz istəklərincə rus, ukrayna və ingilis dillərində təhsil almaq imkanı var. Hazırlıq fakültəsini bitirən əcnəbilərə (123 ölkədən!) verilən şəhadətnamə əsasında onlar Ukraynanın hər hansı ali məktəbinə qəbul olunmaq imkanı əldə edirlər. Ukrayna Bolonya prosesinin tamhüquqlu iştirakçısı olduğundan universitetin məzunlarına Avropa standartına uyğun diplomlar verilir və bu diplomlar bütün ölkələrdə tanınır.

Xaricdən cəlb edilən tələbələr bu gün inkişaf etmiş bir çox dövlətlər üçün sanballı əlavə gəlir mənbəyidir və Ukraynanın öz potensialı ilə beynəlxalq təhsil bazarında öz yerini tutmağa çalışması təbii görünməlidir. Ukrayna Dövlət Beynəlxalq Təhsil Mərkəzinin Azərbaycandakı təmsilçisi Aydın Novruzovun gətirdiyi rəqəmə görə, bu gün Ukrayna ali məktəblərində Azərbaycandan gəlmiş 2 mindən çox tələbə oxuyur. Aydın Novruzov bunun səbəblərini belə izah edir: "Birincisi, Ukrayna ali məktəbləri Qərb təhsilindən heç də geri qalmayan yüksək keyfiyyətli təhsil verir, bu ölkədə təhsil haqqı nisbətən aşağıdır. İkincisi, ölkədə yaşayış minimumu münasibdir.

Bundan başqa, Ukrayna ksenofobiyadan uzaq bir ölkədir, sadə ukraynalılar azərbaycanlılara xoş münasibət göstərirlər. Ukraynaya təhsilə yollanan tələbəyə görə valideyni nigaranlıq keçirmir".

Ukrayna Təhsil və Elm Nazirliyi Dövlət Beynəlxalq Təhsil Mərkəzinin direktoru Vyaçeslav Timoxin isə öz növbəsində bildirir ki, bu gün Ukraynada bir neçə yüz ali məktəb fəaliyyət göstərir. Onlardan yalnız 90-ı milli universitet statusuna malikdir. Bu status universitetlərə ölkə prezidentinin xüsusi fərmanı ilə verilir.

150 illik tarixi olan Odessa Milli Dənizçilik Universitetinin beynəlxalq əməkdaşlıq departamentinin rəisi Svetlana Qlovatskaya da öz ali məktəbindən danışdı. Əgər xatırlayırıqsa, 70-90-cı illərdə bu ali məktəbin Bakıda filialı vardı və o, azərbaycanlılara yaxşı tanışdır. Bu universitetin su-nəqliyyat və şelf qurğuları fakültəsinin yaradıcıları arasında bizim məşhur həmyerlimiz, professor Fuad Məsim oğlu Şıxıyev də var.

Qorki adına Donetsk Milli Tibb Universitetini təmsil edən Yelena Heydərova və Yevgeni Rojdestvenski, Xarkov Milli Radio-Elektronika Universitetini təmsil edən həmyerlimiz Marad Ənvəroviç Omarov da öz ali məktəblərinin cəlbedici işlərindən danışdılar. Bu ali məktəblərdə ən müxtəlif ali məktəblərdən çoxlu tələbənin təhsil aldığını və Donetsk-Bakı aviareysinin olduğunu da xatırlatmağı unutmadılar.

Bəlli olur ki, xarici ölkələrdən Ukrayna ali məktəblərinə qəbulun qaydası - müsahibədir. Onun dilləri bilmə səviyyəsindən asılı olaraq hazırlıq kursu keçməsinə şərait yaradılır. Təhsil haqqı isə dövlət tərəfindən ciddi surətdə tənzimlənir. Məsələn, texniki fakültələrdə təhsil haqqı 1200-2000, humanitar fakültələrdə 2700-3000, tibb fakültələrində 3000-4000 dollar arasındadır. Tələbənin yataqxana haqqı aylıq 25-50 dollar təşkil edir. Ayda 200 dollara rahat yaşaya bilər.

...Günümüzdə dünyanın təhsil xidməti bazarında ciddi rəqabət var, bu xidmət bir çox ölkələrə böyük gəlir gətirir. İşini optimal quran ölkələr müvəffəq olur. Ukraynalı təhsil işçiləri artıq bizim ölkədədirlər və xidmətlərini təklif edirlər. Təsəvvür edək ki, Azərbaycanın ali təhsil işçiləri Ukraynaya gediblər və o ölkədən tələbə dəvət edirlər... Ukraynalı qonaqlara gəldikdə, onlar buradakı görüşlərindən belə nəticə çıxarıblar ki, Azərbaycandan böyük tələbə kütləsi cəlb edə bilərlər. Buna onların şansı da yox deyil: bizim ali məktəblərdə baş verən neqativlər bir çox gəncin üzünü başqa ölkələrin ali məktəblərinə çevirməsinə səbəb olur. Üstəlik də ölkəmizin əhalisində dost Ukraynanın müsbət imici var. Niyə də ora yollanmasınlar ki...

İsmayıl Umudlu

Ayna.- 2010.- 28 may.- S.18.