Vokalçılar akademik tərzdə ifadan uzaqlaşıblar?

Fidan Qasımova deyir ki, onlarda nəfəs texnikası zəifliyi hiss olunur

Milli və dünya operalarında əsas partiyaların mahir ifaçısı SSRİ və Azərbaycanın Xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı, "Şöhrət" və "Şərəf" ordenli vokal ustası Fidan Qasımova ifa etdiyi hər əsərə xüsusi yanaşır. Xalq mahnısından tutmuş mürəkkəb opera obrazları üzərində çalışaraq əsərə "ürəyini verir". Bu qənaətdədir ki, musiqi əsəri, sadəcə, səs tellərindən çıxmır, bütün qəlbindən, düşüncəsindən qaynaqlanır.

- Musiqinin mürəkkəb opera janrına həvəsiniz necə yarandı?

- Sənətə gəlməyimizə valideynlərimiz səbəb oldu. Onlar bizi kiçik yaşlarımızdan musiqiyə alışdırmasaydı, həvəsləndirməsəydi, kim bilir, hansı peşənin sahibi olardıq?! Ailəmizdə musiqini, incəsənəti hamı sevərdi. Atamız ali savadlı mühəndis olsa da, incəsənət aləminə daha yaxın idi. Onun heyranedici səsi, gözəl əl qabiliyyəti vardı, tar, akkordeon və pianoda mükəmməl çalardı. Hətta bəzən şeir də yazardı. Anamız da musiqinin heyranı idi. Bəzən mahnılar bəstələyər, gözəl rəqs edərdi. Bir sözlə, musiqi qanımızda idi, səs isə bizə irsən atamızdan keçib. Anam deyərdi ki, biz 3 övlad o qədər musiqili olmuşuq ki, hətta qundaqda qəmli, minorlu laylay oxuyanda ağlayarmışıq, majorlu, daha ritmik oxuyanda gülümsəyərmişik. Kiçik yaşımızdan valideynlərimiz bizi Opera və Balet Teatrının tamaşalarına, Filarmoniyaya simfonik orkestrin konsertlərinə aparırdılar. Beləliklə, biz həmin klassik musiqini daxilən sevməyə başladıq.

- SSRİ Xalq artisti, professorsunuz. Gənc yaşlarında uğurun formulunu necə izah edirsiniz?

- Gənclik kiçik bir dövrdür. Düşünürəm ki, hər insan həmin zamanı çox faydalı keçirməlidir.

Mən o illərimi təhsilə həsr etmişəm. 7 yaşımdan skripkada ifalara başlamışam. Bu alət insan səsinə çox yaxındır. Telləri səs, barmaqları intonasiya, kamanı nəfəsdir. Skripkanı çox sevirəm. Saatlarla məşq edərdim. Klassik musiqinin dərinliyini öyrənərdim. Çox zəhmətkeş idim, özümə qarşı tələbkar idim.

Uşaqlıqda evimizə qonaqlar gələndə hətta vanna otağında belə 4-5 skripkada məşq edərdim. Bununla yanaşı, alın yazısı dənizin dalğaları kimi məni daha tez irəliyə doğru aparırdı. Daxilimdən özüm də sanki skripka kimi oxumağa can atırdım, içimdə olan səs üzə çıxmaq istəyirdi. Bəzən tək qalanda hətta oxuyardım. Bir gün anam səsimi eşitdi və çox sevindi. 16 yaşıma çatanda artıq bu, mənə vokal sənəti ilə ciddi məşğul olmağa imkan verirdi. Konservatoriyanın (indiki Bakı Musiqi Akademiyası) skripka fakültəsinə daxil oldum. Gənc bir skripkaçı kimi də ümidverici tələbə idim. Birinci kursu bitirəndən sonra anamla birlikdə səsimi dinləmək üçün rektorumuz professor Cövdət Hacıyevin yanına gəldik. Səsimi dinləyib çox gözəl olduğunu dedi və o illər istisna olaraq ikinci kursdan mütləq vokal kafedrasında da təhsil almağı məsləhət gördü. Beləliklə, mən Konservatoriyanın iki fakültəsində təhsil alan nadir tələbələrdən biri oldum. Qabiliyyətim hər imtahanda üzə çıxırdı. Məqsədim isə bu gözəl sənətin də incəliklərini mükəmməl öyrənmək idi. Uğurun formulunu yalnız təhsil və zəhmətdə görürəm.

- Dəyərli yaradıcılıq yolu keçən metr - sənətkar kimi vokal sənətinə gələn gənclərə məsləhətiniz nədir?

- Uzun illərdir ki, pedaqoji fəaliyyətlə məşğulam. Səsə malik olanlar, şükürlər olsun ki, az deyil. Son illər bu sənətə marağın artdığını görürəm. Təvazökarlıqdan uzaq olmasın, çoxlarından bu istəyin bizim adımızla bağlı olduğunu da hiss edirəm. Səhnə cazibədarlığı ilə hamını özünə çəkir. Lakin hesab edirəm ki, yalnız və yalnız çox layiq olanlar o məkana çıxa bilər. Unutmayaq ki, səhnə meydanı eyni zamanda tərbiyəvi bir yerdir. Ora çıxmaq istəyənlər özlərində böyük məsuliyyət hiss etməlidirlər. Və daima öz üzərlərində çalışmalıdırlar. İfaçılıq sənəti musiqi savadı, bilik, məktəb, təcrübə, əsl qabiliyyət, səhnə mədəniyyəti tələb edir. Bunlar çox vacib cəhətlərdir. Qısa zamanda məşhur, populyar olmağa can atan ifaçılar həddindən artıq çoxdur. Gənclərimiz ulduz xəstəliyinə məruz qalmasınlar.

Sənətlərinə, seçdikləri peşəyə tənqidlə yanaşanlar azdır. Tənqid olmasa, inkişaf olmaz. Təəssüf ki, özünəaşiq müğənnilər daha çoxdur. Dinləyicilərin gözündən heç nə yayınmaz, onların gözü tərəzidir. Tələbələrimizə hər zaman deyirik ki, məşhur olmağa tələsməsinlər, vaxt gələndə onlar uğurları ilə tanınacaqlar. Məqsəd fəxri ad, şöhrət, populyarlıq olmamalıdır. Zövqlərini, ifaçılıq bacarıqlarını inkişaf etdirməlidirlər. Son zamanlar vokalçılar akademik tərzdə ifadan uzaqlaşıblar. Müəyyən yanlışlıqlara yol verirlər, nəfəs texnikası zəifliyi hiss olunur. Bir sözlə, məsləhətim daima çalışmaqdır. Dahi italyan tenoru Karuzo deyib ki, gözəl müğənni olmaq üçün iki ömür yaşamaq lazımdır: biri daim öyrənmək, digəri yaradıcılıq üçün.

- Sənətdə sizə xoşbəxt qadın demək olar, bəs həyatda necə?

- Şükür, həyatımdan məmnunam. Oğlum var, bacım hər zaman yanımdadır. Gözəl dostlarım, qohumlarım, sevdiyim peşəm var. Pərəstişkarlarımız bizi görüb öz məhəbbətlərini bildirirlər. Xalqımın rəğbətini hiss edirəm. Mənə şəhərin mərkəzində verilən rahat mənzildə yaşayıram. Sevinirəm ki, rəhmətlik qardaşımın nəvəsi bu il məktəbi bitirib və İngiltərədə təhsilini davam etdirəcək. Onun da adı mənim şərəfimə Fidan Qasımovadır. Arxaya baxanda, yaradıcılığımın, ömrümün səhifələrini vərəqləyəndə görürəm ki, nə dərəcədə mənalı, zəngin bir həyat yaşamışam. Niyazi, Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Soltan Hacıbəyov, Şövkət Ələkbərova, Tofiq Quliyev, Rəşid Behbudov, Lütfiyar İmanov, Firəngiz Əhmədova, Müslüm Maqomayev kimi gözəl insanlar, şəxsiyyətlərlə tanış olmuşam, birlikdə çalışmışam. Arif Məlikov, Rauf Abdullayev, Fərhad Bədəlbəyli, Murad Adıgözəlzadənin ən yaddaqalan əsərlərini ifa etmişəm. Həyatda bundan unudulmaz, dəyərli və gözəl nə ola bilər ki?! Bir insandan tələb edilən missiyanı da, deyəsən, yerinə yetirməyi bacarmışam: oğul böyütmüşəm, ağac əkmişəm, ev tikmişəm. Bu, onu göstərir ki, Fidan Qasımova, doğrudan da, həyatını boşuna yaşamayıb.

Aynurə

Ayna.- 2012.- 25 avqust.- S.20.