Kor xoşbəxtliyi

Hekayə

əvvəli ötən sayımızda

Bu sözləri dinlədikcə o, valideynlərini, çoxsaylı müəllimlərini, həmpeşə dostlarını minnətdarlıqla xatırladı. Sürücünün səsi onu fikirlərindən ayırdı:

– Doktor, mənim sizdən şəxsi xahişim olacaq. Mənim bir qardaşım var, uşaq vaxtı üzü və gözləri yanıb. Hər iki gözü kordur, heç nə görmür. Evlidir, otuz altı yaşı var. İki qızı da var. Xahiş edirəm, ona baxasınız. Düzdür, bir az yovuşmaz insandır...

– Əlbəttə, sabah məni şöbəyə aparandan sonra get, onu gətir. Onsuz da məndən şöbədəki xəstələrə baxmağımı xahiş edirlər. Ona da baxaram.

Göz əməliyyatının sabahısı günü əməliyyat olunmuş gözdən sarğının götürülməsi cərrah üçün həmişə həyəcanlıdır. Gün ərzində sarğı altında olan gözdə çox şeylər baş verə bilərdi. Onlarla tikişin cəmi birində ola biləcək zəiflik ağır fəsadlara gətirib çıxarardı. Əməliyyat vaxtı kəsilmiş damarlardan açıla biləcək qan da həmişə təhlükə mənbəyi idi. Palatada Mariya İvanovnanın göz sarğısının açılışına şöbənin bütün həkimləri toplaşmışdı. Hamı həyəcan içində idi: Necə olacaq? Birinci gözdəki fəsadlar təkrar olacaqmı? O görəcəkmi? Hamı Kamil həkimi gözləyirdi.

Palatanın qapısı açıldı. Budur, o! Şöbə müdirinin müşayiəti ilə içəri daxil oldu. Onun üzündəki təbəssüm və hərəkətlərindəki özünəinam hamını bir qədər sakitləşdirdi. O elə gülümsəyə-gülümsəyə də pasiyentin əhvalını soruşdu. Yaşlı xanıma xitabən dediyi xoş sözlərdən onun da çöhrəsində təbəssüm əmələ gəldi. O, sarğını astaca, xanımın gözətrafı dərisinə nəvaziş göstərə-göstərə açdı.

– Mariya İvanovna, – o, mehriban səslə dedi, – indi yavaş-yavaş gözünüzü açın.

Xanım əvvəl xəfifcə göz qapaqlarını tərpətdi, sonra onları açdı. Göz qapaqlarını bir neçə dəfə qırpıb, əvvəl yuxarı, sonra qarşısında oturmuş Kamil həkimə baxdı. Palatada tam sakitlik yarandı.

– Doktor, mən sizi görürəm! Mən sizi yaxşı görürəm! Allahım, siz nə qəşəng insansınız! Mən artıq cənnətdəyəm?

Onun bu sözlərinə palatada olanların hamısı gülüşdü. Hamı sevinir, bir-birini təbrik edirdi. Şöbə müdiri Kamil həkimin əlini sıxaraq tələsik palatanı tərk etdi. Hamı başa düşdü ki, o, “Birinci”yə məruzə üçün belə tələsik gedir. Nəinki o, bütün şəhər rəhbərliyi bu xoş xəbəri gözləyirdi. Şöbənin üzərindən qara buludlar dağılmışdı. Həmin qara buludları ustalıqla dağıtmış bu azərbaycanlı həkimə minnətdarlıq etməyi hər kəs özünə borc bilirdi.

Şöbənin dəhlizində sürücünün yanında orta yaşlı, qara eynəkli bir insan gördü. Fikrindən keçdi ki, yəqin, kor qardaşıdır. Onlara yaxınlaşıb hər ikisini müayinə otağına dəvət etdi. Müayinəni qurtarandan sonra hər ikisinə xitabən dedi:

– Sol gözün şansı yoxdur. Sağ gözü isə çox ümidli görürəm. Bu gözün buynuz qişası yanıb, yumurtanın ağı kimi bişib və dümağ ağarıb. İşıq gözün dibinə düşə bilmir. Gözün arxa hissəsinin müayinəsi göstərir ki, görmə üçün ən vacib olan arxa hissə və göz siniri salamatdır. Son ilərin nailiyyətləri imkan verir ki, ön hissəni tamamilə süni əvəzləyicilərlə əvəz edək. Mən böyük ehtimalla deyirəm ki, qardaşınızın gözünü açmaq mümkündür. Düzdür, akademiyada da bəzi mürəkkəb müayinələrə ehtiyac olacaq. Amma təkrar edirəm, bu gözü aça biləcəyik. Bu gözün görə bilmək şansı çox böyükdür. Hər ikinizi təbrik edirəm. Akademiyada görüşənədək! Sizə lazım olan sənədlərin hazırlanmasına da kömək edəcəyəm.

Ertəsi gün sürücünün pərişan olması Kamil həkimin gözündən yayınmadı.

– Aleksandr Borisoviç, nə olub?

– Doktor, mənim qardaşım Vasiliy axmaqdır, çox axmaq!

– Axı nə olub?

– Vasiliy əməliyyat olunmaq istəmir.

– Necə istəmir? Bəlkə, yol xərcləri ilə bağlı problem var? Mən kömək etməyə hazıram! Akademiyada bütün müayinə və müalicə pulsuzdur.

– Yox, pul problem deyil. Əlilliyə görə o, yaxşı müavinət alır. Korlar cəmiyyətinin dəstəyi ilə göbələk yığmaq üçün zənbillər toxuyur, ordan da pul alır. Yoldaşı da işləyir.

– Bəs onda necə ola bilər ki, insan işıqlı dünyanı görməkdən imtina etsin? O, nəhayət, heç vaxt görmədiyi həyat yoldaşını, uşaqlarını görəcək. Günəşi, ağacları, çiçəkləri, insanları, hər şeyi... Mən düşünürdüm ki, o sevinəcək, bu şansdan ikiəlli yapışacaq.

– Mən də, həyat yoldaşı da bunu təkidlə ona başa salmağa çalışdıq, xeyri olmadı.

– Aleksandr Borisoviç, maşını sürün qardaşınızın evinə!

– Bəs şöbə?

– Eybi yoxdur, orada təcili bir işim yoxdur. Axşama da ki, ikimiz də banketdə olacağıq. Bizim şərəfimizə təşkil olunmuş banketdə!

– Sizin şərəfinizə, Kamil Qasanoviç! Hamı sizdən danışır. Baxıram, siz fikir vermirsiniz. Şöbənin xanımları sizə yaman göz qoyurlar. İşə toya gedirmiş kimi bəzənib gəlirlər.

– Hə? Gərək fikir verəm, – deyərək gülümsədi.

Sürücünün kor qardaşı artıq şəhərə bitişmiş kənddə yaşayırdı. Maşın taxtadan düzəldilmiş, birmərtəbəli evin qabağında dayandı. Vasiliy həyətdə qoyulmuş masanın arxasında oturmuşdu; qucağındakı pişiyi sığallayırdı. Ətrafında çoxlu toxunma zənbillər var idi. Masanın üzərində yarıhazır bir zənbil də vardı. Evdə Vasiliydən başqa heç kimin olmadığı aydın oldu. Yəqin, həyat yoldaşı işdə, uşaqları da məktəbdə idi...

Kamil həkim ucadan salamlaşandan sonra onun masasının qabağındakı kətildə oturub dedi:

– Vasiliy, səni fikrindən daşındırmağa gəlməmişəm. Hər bir insan seçimində azaddır. Mən göz həkimiyəm, mənim işim insanlara gözlərinin itirilmiş nurunu qaytarmaqdır. Bəzən hətta insanlara işığın istiqamətini müəyyənləşdirmək qabiliyyətini qaytarmaq üçün aylarla çalışıram. Əməliyyatdan sonra gözləri önündə öz barmaqlarını görə bilən insanların ağladığının şahidi olmuşam. Məndə sənin mövqeyinlə bağlı həm bir həkim, həm də insan kimi maraq yarandı. Mən sənə gördüyün qara zülmət əvəzinə, işıqlı dünyanı yenidən görmək kimi gözəl alternativ təklif edirəm. Çox real olan alternativ! Allah bu dünyaya günəş verib ki, yer işıqlı olsun! Bütün canlılara və insana göz verib ki, bu işıqlı dünyanı görə bilsinlər. Görə bilmək insanın həyatını asanlaşdırır və gözəlləşdirir. İnsan baxaraq sevib-sevilə bilir. O görərək sevinə və sevindirə bilir. Gözlər Allahın insana bəxş etdiyi ən böyük nemətdir, gözdən əlillik də ən ağır əlillik sayılır. Bunu sən yaxşı bilirsən. Gəlmişəm ki, sənə qulaq asım. Sənin fikirlərini dinləyim.

Uzun sükutdan sonra o dilləndi:

– Doktor, heç bilmirəm hardan başlayım... Mən bu həyatıma vərdiş etmişəm. Ətrafdakılar məni kor hesab etsələr də, mən özümü kor saymıram. Mən əllərimlə “görürəm”, qulaqlarımla “görürəm”. Siz bilirsiniz ki, kor insanların digər hisləri yaxşı inkişaf edir. Baxın, mən bu zənbilləri toxuyuram, onları görən əllərimlə toxuyuram. Siz mənim gözlərimi açsanız belə, bu zənbilləri toxumaq üçün mən gözlərimi yummalı olacağam. Mənim dünya haqqında, həyat yoldaşım, uşaqlarım haqqında öz təsəvvürüm var. Mən bu təsəvvürlərin içərisində özümü rahat və xoşbəxt hiss edirəm. Hə, xoşbəxt! Mən öz həyat yoldaşımı heç vaxt görməmişəm, onu dünyanın ən gözəl xanımı olaraq təsəvvür edirəm. O mənim üçün həmişə – ömrümün sonuna qədər elə gözəl görünüşdə də qalacaq. Mən onu dəyişməz məhəbbətlə həmişə sevəcəyəm. Siz mənim gözlərimi açsanız, ətrafımda yad insanlar görəcəyəm. O insanlara mən yenidən necə uyğunlaşacağam? Axı onlar mən təsəvvür etdiyimdən tam fərqli görünüşdə ola bilərlər. Siz gözlülərin dünyası müqayisələr üzərində qurulub: kim daha gözəldir, kimin daha çox malı, mülkü var, ən böyük malikanə kimdədir, kimin maşını daha bahalı, daha sürətlidir. Siz ən gözəl saydığınız, sevdiyiniz xanımla evlənirsiniz. Beş ildən sonra siz onu daha cavan biri ilə müqayisə edib məyus olursunuz, çox hallarda sevdaya, əlbəttə ki, müvəqqəti sevdaya düşürsünüz. Mənim heç kimi və heç nəyi müqayisə etmək imkanım olmadığından xoşbəxtəm. Müqayisələr üzərində qurulmuş siz gözlülərin dünyasında heç kim xoşbəxt ola bilmir. Hətta aranızda olan ən gözəl və ən dövlətli insan belə xoşbəxt deyil. Əvvəllər mən televizora qulaq asırdım, daha qulaq asmıram. Əvvəllər açar deşiyindən baxmaq eyib sayılırdı, indi açar deşiyini televizor əvəz edib və daha heç nə eyib deyil. İnsanlar ən çox nəyi görmək istəyirlər, bilirsiniz? Bir-birinin eybini! Məgər gözlər sizə buna görə verilib?! Siz gözlüləri ən çox sevindirən bilirsiniz nədir? Başqasının yıxılmağına baxmaq, başqasının uğursuzluğunu seyr etmək! Siz mənim gözümü açan kimi mənim əlilliyimi əlimdən alacaqlar. Özümə iş axtarmalı olacağam. Yaltaqlıq, paxıllıq, ikiüzlülük meyarları ilə işləyən hansı kollektivdə mən öz yerimi tapa bilərəm?! Mənim yaşadığım bu gözəl dünyamın əvəzinə siz mənə hansı dünyanı təklif edirsiniz?!

Geri qayıdanda sürücü başını bir qədər yana döndərərək arxa oturacaqda oturmuş Kamil həkimdən soruşdu:

– Doktor, Vasiliy haqda nə düşünürsünüz?

Bayaqdan gözlərini yummuş Kamil həkim bir qədər sükutdan sonra elə gözlərini açmadan dedi:

– Əziz Aleksandr Borisoviç, insan bu dünyaya xoşbəxt olmaq üçün gəlir. Sənin qardaşın Vasiliy müqayisələrin mümkünsüz olduğu öz qaranlıq dünyasında öz xoşbəxtliyini tapıb. Biz də səninlə işıqlı dünyamızda – bu sonsuz müqayisələr dünyasında öz xoşbəxtliyimizi tapmağa çalışaq.

Hümbət Quliyev (publisist)

Azad Azərbaycan.- 2018.- 9 avqust.- S.6.