Fotoaparatını süngüyə çevirən sənətkar

Rasim Sadıqov- 65

(Portret cizgiləri)

Rasim Sadıqov. Bu ad Azərbaycan mətbuatına, mədəniyyətinə, incəsənətinə və bütövlükdə ictimaiyyətinə çox yaxşı tanışdır. Çünki 45 ildən çoxdur ki, Azərbaycan mətbuatında onun çəkdiyi fotoşəkillər və yazdığı məqalələr KİV-ləri bəzəyir. Həmçinin Azərbaycan mədəniyyətində, incəsənətində onun çəkdiyi fotoşəkillər, Tarix, Teatr, İncəsənət muzeylərində əsas yerləri tutmaqla ən çox baxılan şəkillər sırasındadır. Məhz buna görə Azərbaycanın foto və video salnaməsini yaradan Rasim Sadıqovu çoxminli oxucularla daha yaxından tanış etməyin zamanıdır.

Qısa arayış: Rasim Mirzəbala oğlu Sadıqov 1956-cı il mart ayının 16-da Bakı şəhərinin tarixi kəndlərindən olan Novxanıda ziyalı ailəsində dünyaya gəlib. Sonradan bu ailə Sumqayıta köçüb və Rasim Sumqayıt şəhərindəki 12 nömrəli tam orta məktəbdə təhsil alıb. Hələ orta məktəbdə oxuduğu illərdə onun çəkdiyi fotoşəkillər və yazdığı kiçik məqalələr təkcə Sumqayıtda çap olunan qəzetlərdə yox, respublika mətbuatında da çap olunub.

Rasim Sadıqov əgər desəm ki, həm fotoqraf, həm də jurnalist kimi həqiqətən bənzərsiz sənətkardır, burada heç bir mübaliğə yoxdur. Onun çəkdiyi hər bir fotoşəkil sənət nümunəsi olaraq, elə bil ki, adamla danışır... Məhz buna görə də tanınmış jurnalistlər, ədəbiyyat xadimləri, siyasi xadimlər, əsl sənətkarlar və hətta rəssamlar da onun haqqında həmişə belə bir cümlə deyirlər: “Rasim Sadıqov fotoaparatını süngüyə çevirən əsl sənətkar jurnalistdir”.

Rasim Sadıqovun 1976-cı ildən başlayaraq çəkdiyi şəkillər bu gün Azərbaycan foto və video salnaməsi üçün unikal bir xəzinədir. Bu şəkillər əsrlər boyu onu həmişə Azərbaycan mətbuatında və tarixində layiqincə yaşadacaq.

Rasim Sadıqovla bizim tanışlığımızın 45 ildən çox tarixçəsi var. Belə ki, mən 1976-cı ildə Sumqayıt şəhərinə gəlib, Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Dram Teatrında aktyor kimi əmək fəaliyyətə başlamışam. Və bir ildən sonra teatrda aktyor işləməklə paralel Sumqayıtda “Ümid” adlı Teatr-Studiya yaratmışdım. Bu Teatr-Studiyanın ilk tamaşası Cəlil Məmmədquluzadənin “Kamança” əsəri 1977-ci ilin mart ayının 16-da, yəni mənim ad günümdə olmuşdu. Həmin gün “Sumqayıt” və “Exo Sumqayıta” qəzetlərindən tamaşa ilə bağlı şəkillər çəkməyə göndərilən Rasim Sadıqovun da məlum oldu ki, ad günü məhz mart ayının 16-dadır və məndən 6 yaş kiçikdir. Bu mənim və onun üçün bir sürpriz oldu. Elə həmin gündən də biz dostlaşdıq.

1988-ci ilin fevralından Qarabağda başlayan müharibə ilə bağlı Rasim Sadıqov çoxlu unikal fotoşəkillər çəkib. Həmin təkrarsız şəkillər Azərbaycanın Qarabağ müharibəsinin salnamə fotoşəkilləri kimi tarixinə düşüb.

Bu gün mənim də arxivimdə Rasimin çəkdiyi çoxlu şəkillər o illərdən əziz bir xatirə kimi qalır.

1976-cı ildən başlayaraq Sumqayıtda çap olunan bütün qəzetlərdə və respublika qəzetlərinin bəzilərində “foto Rasim Sadıqovundur” imzası ilə maraqlı şəkillər çap olunmağa başladı. Heç 5-6 ay keçmədi ki, onu həmin vaxtlar respublikada ən məşhur qəzetlərdən olan “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetinin baş redaktoru, dəyərli ziyalı, Xalq şairi Nəriman Həsənzadə qəzetdə işləməyə dəvət elədi. O vaxtlar bu qəzetdə məqalə çap etdirmək və işə düzəlmək çox çətin idi. Çünki Nəriman müəllimin böyük səyi və zəhməti nəticəsində bu qəzetin hər nömrəsi 120 min nüsxə çap olunurdu. Bundan başqa qəzet həm də Nəriman Həsənzadənin böyük təşkilatçılığı ilə yüksək tirajla fars və latın qrafikası ilə də çap olunub, Cənubi Azərbaycana və Türkiyəyə göndərilirdi. Hər iki qonşu ölkədə bu qəzetin oxucuları həddindən artıq çox idi. Ona görə də burada müxbir, fotomüxbir işləmək hər insana nəsib olmurdu. Buna görə fotoqrafdan böyük peşəkarlıq və orijinallıq tələb olunurdu…

1990-cı ilin qanlı yanvar tarixi günlərinin əsas foto və video çəkilişlərinin müəlliflərindən biri də Rasim Sadıqovdur. O, çox böyük möcüzə nəticəsində həmin vaxt sağ qalıb. Deməli, həmin dəhşətli hadisələri bu günümüzə ən tutarlı faktlar kimi gətirmək üçün Böyük Yaradan özü Rasim Sadıqovu düşmən güllələrindən və sapı özümüzdən olan baltalardan qoruyub. Ona görə də biz dostlar Rasim Sadıqova “Allahın ən sevimli bəndəsi” deyirik.

Eləcə də Xocalı faciəsində çəkilən unikal şəkillərin də çoxunun müəllifi Rasimdir. Məhz həmin nadir şəkillər, videokadrlar sübut-dəlil kimi bizə əsas verir ki, ermənilərin faşist xislətini dünya xalqlarına sübut edək. O, özünün fotoaparatı və video kamerası ilə Qarabağda müharibə gedən vaxtlarda tez-tez döyüş bölgələrində olurdu və oradan unikal kadrları respublika mətbuatında yayırdı. Qarabağ döyüşlərində şəhid olan, yaralanan döyüşçülərin və öz dədə-baba yurdlarından didərgin düşən yüzlərlə həmvətənimizin şəkilləri bu gün Rasim Sadıqovun arxivində ən müqəddəs əsərlər kimi qorunur. Eləcə də Azərbaycana gələn dünyanın bir çox tanınmışlarının da ömürlərinin bir anlıq şəkilləri onun arxivində həddindən artıq çoxdur.

1988-93-cü illərdəki xaos və vəzifə davası, torpaqlarımızın hərraca qoyulması səhnələrinə həsr olunan foto və videokadrlar da Rasim Sadıqovun arxivində həddindən artıq çoxdur. Bunların hamısı hökmən dövlət səviyyəsində kitab kimi çap olunub, gələcək nəsillər üçün tutarlı sənədlər kimi qalmalıdır. Onun 19 il bundan öncə yaratdığı və bu gün də böyük uğurla rəhbərlik elədiyi “Az.PRESS.az” xəbər saytı qısa vaxtda oxucularda, tamaşaçılarda böyük maraq yaradıb. Həm də təkcə Azərbaycanda yox, dünyada ən çox oxunan saytlarımızdan biridir.

45 ildə yaradıcılıqla əzmkarlıqla məşğul olan Rasim Sadıqov həm də yaxşı müəllimdir. O, cəmiyyətimizə xeyli davamçısını da yetişdirib. Onlar öz müəllimlərilə birlikdə Azərbaycanın foto və video salnaməsini yaradırlar. Bu gün bir çox media orqanlarında Rasimin onlarla yetirməsi çalışır və öz müəllimləri kimi Azərbaycanın foto-video salnaməsini yaratmaqla məşğuldurlar.

Rasim Sadıqov 44 günlük Vətən müharibəsi vaxtı öz tələbələri ilə birlikdə rəşadətli ordumuzun igidliklərini, göstərdiyi böyük uğurları ən çox lentə alan, onlar haqqında fotoşəkillər çəkən sənətkarlarımızdan biridir. Bu videolentlər və fotoşəkillər də gələcək tariximiz üçün əvəzsiz işlər kimi əbədi qalacaq. Müharibədəki fədakarlıqları qələmə alan yazarlarımız da həmin fotoşəkillərdən layiqincə bəhrələnəcəklər.

Rasim Sadıqov ulu öndər Heydər Əliyevin, prezident İlham Əliyevin, Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın və bir çox dövlət rəsmisinin, elm, ədəbiyyat, incəsənət adamlarının, məşhur ziyalıların bir-birindən maraqlı şəkillərinin müəllifidir. Həmin orijinal şəkillərin çoxu ilə biz mətbuatdan tanışıq. Amma bu şəkillərin müəllifinin bəzən məhz Rasim Sadıqov olduğunu bilmirik. Bütün bunlar da onun təvazökarlığından irəli gəlir. Yəqin elə buna görə də onun əməyi bu vaxta qədər layiqincə qiymətləndirilməyib.

45 ildən çox mətbuat sahəsində şərəflə, peşəkarlıqla, yüksək vətəndaş cavabdehliyi və istəyi ilə çalışsa da, ona hələ bu vaxta qədər fəxri ad verilməyib…

Baharın ilk ayında, 1956-cı ilin mart ayının 16-da dünyaya gələn dostumu ad günü münasibəti ilə bir daha onu sevən və yaradıcılığını maraqla izləyən insanlar adından təbrik edirəm!

Ağalar İDRİSOĞLU

Əməkdar incəsənət xadimi

Azad Azərbaycan.- 2021.- 18 mart.- S.11.