YAMAQ

(Hekayə)

(Əvvəli ötən sayımızda)

Hələ ki, özümlə mübarizə aparmaqda acizəm. Yəqin ki, tezliklə keçib gedəcək...

-Mən təklif edirəm ki, gəl bu şəkilləri və vazanı buradan götürək. Yəqin ki, sonra Yasəmən yavaş-yavaş sənin yadından çıxar.

-Sən nə danışırsan? İstəyirsən ki, mənim elə birdən-birə ürəyim partlasın? Bunu eləmək olmaz.

-Axı belə də olmaz. Biz təzə ailə qurmuşuq. Mən də səndən diqqət, qayğı, sevgi görmək istəyirəm. Biz harasa yeməkxanaya, gəzməyə gedəndə sən başqa adam olursan. Evə girən kimi, elə bil səni kimsə dəyişdirir. Qaradinməz olursan və ən azı iki saat stulda oturub, harasa uzaqlara baxırsan. Bu da məni çox yorur. Artıq hər ikimiz yetkin yaşındayıq. Ömrümüzün sonuna elə də çox qalmayıb. Bəlkə elə mən də sabah-biri gün həyata əlvida dedim. Sonra nə olacaq?

-İnanmıram ki, Allah məni ikinci dəfə yarıyolda qoysun.

-Bunu Allah yox, sən özün-özünü ikinci dəfə yarı yolda qoymaq istəyirsən... Deyəsən buna da çatacaqsan,-deyə Fəramuş doluxsunub ondan uzaqlaşmışdı. Hətta onunla bir neçə gün də danışmamışdı.

Artıq altı ay idi ki, Məmmədəli ilə Fəramuş xanım evli idilər. Amma qeydiyyata getməmişdilər. Qohumlar isə onların artıq qanuni ər-arvad olduqlarını fikirləşirdilər.

Bu gün Fəramuş xanımın ad günü idi. Əlli beş yaşı tamam olurdu. Ömrün qoşa beşinə qədəm qoymuşdu Fəramuş xanım. Onlar bu ad gününü restoranda keçirirdilər. Bura Fəramuş xanımın iş yoldaşları, rəfiqələri, Məmmədəlinin də dostları gəlmişdi. Ad günü çox yaxşı keçdi. Fəramuş xanımın iş yoldaşları və rəfiqələri belə bir yaraşıqlı, ağıllı, savadlı kişi ilə ailə qurduğuna görə ürəklərində onu qısqandılar da. Ad günün bütün xərcini Məmmədəli özü çəkmişdi. Çünki yaxşı memar-rəssam olduğuna görə tez-tez tikinti təşkilatlarından ona müraciət edirdilər. Gördüyü işin müqabilində ona yaxşı pul verirdilər. Ad günü şənliyi düz dörd saat çəkdi. Onlar çox şən evə gəldilər. Fəramuş xanım 150 qram konyak içmişdi. O, içki içən deyildi. Bu konyak ona təsir eləmişdi. Bir az sərxoş görünürdü. Həkimlər icazə verməsələr də Məmmədəli də 200 qram araq içmişdi. Fəramuş xanım vanna otağına gedib, yuyunandan sonra Məmmədəlini yataq otağına aparmaq istədi. Amma Məmmədəli evə girəndə Yasəmənlə evliliklərinin 40 illiyi yubileylərini qeyd edəndən sonra evə gəlmələri yadına düşdü. Onlar da bax, beləcə evə xoş əhval ruhiyyə ilə gəlmişdilər. Məmmədəli birdən-birə kövrəldi. Ümumiyyətlə o, spirtli içkiyə alüdə deyildi. İçki içəndə isə həyatının ağır illəri yadına düşürdü və həmişə kövrəlirdi. O, heç paltarını da soyunmayıb, stulda oturdu. Fəravuş onu dəfələrlə yataq otağına dəvət eləsə də Məmmədəli stuldan durmağa tələsmirdi. Bu da elə bil ki, Fəramuşun bir qadın kimi heysiyyatına təsir elədi və yerindən durub Məmmədəliyə yaxınlaşdı.

-Bu nə oyundu çıxarırsan,- deyə sərt nəzərlə ona baxdı.

-Nə oyun çıxarıram?

-Belə çıxır ki, mən bu evdə yoxam.

-Niyə ki...

-Bəs onda niyə yataq otağına gəlmirsən?

-Heç nəyə həvəsim yoxdur...

-Evi qəbiristanlığa çevirməyin bəs deyil, hələ deyirsən ki, heç nəyə həvəsim yoxdur? Yekə kişisən, özünü baxça uşağı kimi aparırsan. Sənin ağlın yerindədi? Gərək mən bu vazanı, şəkilləri sındırım ki, sonra sən sakitləşəsən?

-Nə dedin?

-Nə eşitdin onu da dedim. Sən hələ məni yaxşı tanımırsan.

Bu sözlərdən sonra elə bil ki, birdən-birə Fəramuşun beyni çöndü və əli ilə vazanı möhkəm vurub yerə saldı. Vaza çilik-çilik oldu. Məmmədəlini birdən-birə elə bil ki, cərəyan vurdu. Fəramuş xanımın isə əsəbiliyi dəlilik həddinə çatdı.

-Bunu gözləyirdin?! Saqqallı uşaq. Sənin yataqda elə bir kişiliyin də yoxdur. Yasəmən sənin nəyini sevirmiş. İmpotent...

O, əsəbi paltarlarını geyindi. Evindən gətirdiyi paltarlarını və bu gün ona ad günündə verilən hədiyyələri əsəbi çemodana yığıb Məmmədəlinin evinin açarını qapının ağzındakı ayaqqabıları yığan yerə atdı.

-Buyur, bu sənin evinin açarı, bu sən, bu də sənin sevimli arvadın Yasəmən,-deyə söyə-söyə mənzildən çıxdı. Pilləkənlərdən onu səsi eşidilirdi. Arvad sevən olub mənimçün. Tüpürüm sənin kimi kişiyə. Cındır oğlu, cındır.

Fəramuş əsəbləşəndə, hirsini cilovlaya bilmirdi. Ərindən ayrılandan sonra da o, əsəbləşmişdi. Gedib üç aylıq uşağı da götürtmüşdü. O, bundan sonra bir neçə kişi ilə yaşasa da daha uşağı olmamışdı.

Məmmədəli eli bil ki, oturduğu stula mıxlanmışdı. Bir anda nə baş verdiyini yadına salmaq istəyirdi, amma bacarmadı. Birdən-birə onu soyuq tər basdı. Kürəyindən, sol tərəfdən bir yanğı hiss elədi. Başa düşdü ki, ürəyində problem yaranıb. Cabir həkim ona tapşırmışdı ki, belə bir şey hiss eləsən əvvəlcə dilini altına bir müalicəvi dərman qoy və yerinə uzan. O, cibindən dərmanı çıxarıb, dilinin altına qoydu. Amma kürəyinin ağrısı azalmadı. Tez digər dərmanı çıxardıb, dilinin altına qoydu. Ağrı yenə də keçmədi. Ayağa durub yataq otağına keçmək istədi. Bacarmadı. Hiss elədi ki, yerə yıxılacaq və yenidən tez stulda oturdu. Sonra tez telefonla Təcili Yardıma zəng vurdu və infarkt keçirdiyini bildirdi. Həm də dedi ki, qapı açıqdır. Məmmədəlinin bəxtindən Təcili Yardım maşını tez gəldi. Amma həmin vaxt Məmmədəli çox halsız vəziyyətdə idi. Hiss edirdi ki, huşunu itirir. Evə girən həkimlər onu stulun üstündə çox pis vəziyyətdə gördülər. Köməkləşib onu yatağa uzatdılar. Cəld nəbzini yoxladılar. Təzyiqi çox yüksək idi. İynə vurub təzyiqini aşağı saldılar. Yenidən həkim ona dərman verdi və ürəyinin kardioqramını çıxardı. Arxa divarda həqiqətən böyük problem görünürdü. Bu vəziyyətdə onu evdə saxlamaq olmazdı. Məmmədəlinin xahişi ilə qapını bağladılar və onu xərəyə uzandırıb, çətinliklə də olsa beş mərtəbəli binanın ikinci mərtəbəsindən düşürüb, təcili xəstəxanaya, kardiologiya şöbəsinə gətirdilər. Həmin gün kardiologiya şöbəsində növbətçi Pirayə həkim idi. O, ən yaxşı ürək həkimi sayılırdı. Pirayə həkim Məmmədəlinin yenidən ürəyinin kardioqramını çıxartdı. Onun vəziyyəti həqiqətən də pis idi.

-Ananız namaz üstə imiş.Yaxşı ki, sizi vaxtında bura çatdırıblar. Siqaret çəkirsiniz?

-Əvvəllər çəkməmişəm. Amma həyat yoldaşım iki il bundan qabaq vəfat eləyib, sonra siqaret çəkməyə başlamışam.

-Siqaret çəkmək həyat yoldaşınızı yenidən sizə qaytarıb?

-Xeyr.

-Amma həmin siqaret sizi bura, kardioloji şöbəyə gətirib. Hiss olunur ki, siz həm də çox əsəb keçiribsiniz.

-Elədi. Keçirmişəm.

-Nədən belə əsəb keçiribsiniz?

-Heç. Boş şeydi.

O, həkimə heç nə demək istəmədi. Pirayə həkim onu təcili reanimasiya şöbəsinə yerləşdirdi və tibb bacılarına dərman siyahısı yazdı ki, bunları təcili ona vurmaq lazımdır.

-Doktor bilirəm ki, sizdə dərman olmur. Xahiş edirəm kimisə göndərin alıb gətirsin. Buyurun, bu da pul,-deyə o, cibindən beş yüz manat pul çıxarıb Pirayə həkimə vermək istədi. Bu pullar Fəramuşun ad gününə verdiyi pullardan qalmışdı.

-Deyəsən hazırlıqlı gəlmisiniz,-deyə Pirayə həkim gülümsündü. Siz ürəyinizin müalicəsi ilə gərək bir il bundan qabaq çox ciddi məşğul olaydınız.

-Mənim ürəyimi kardioloq Cabir Məcidli müəlicə eləyirdi.

-Cabir həkim çox yaxşı kardioloqdu. Yəqin onun dediklərinə lazım olan kimi qulaq asmayıbsız.

-Bəli. Qulaq ardına vurmuşam. Onun dediyi dərmanların çoxunu qəbul etməmişəm. Amma sizdən xahiş edirəm, mənə köməklik eləyin. Mən hələ yaşamaq istəyirəm...

-Bizim millət belədi də. Ölüm ayağında gəlir ki, mənə köməklik eləyin,- deyə Pirayə həkim onun üzünə gülümsündü. Arxayın olun, əlimizdən gələni edəcəyik. --Xatirə qızım, bu pulları götürün, çatışmayan nə dərmanlar varsa alıb gətizdirin.

-Oldu, Pirayə həkim,-deyə tibb bacısı pulları götürdü.

Həmin gecə Məmmədəlinin vəziyyəti bir neçə dəfə pis oldu. Amma Pirayə həkim onu bu kritik vəziyyətlərdən çıxartdı. Məmmədəli səhərə yaxın yuxuya getdi. Amma Pirayə həkim səhərə kimi gözlərini yummadı. Səhəri günü Pirayə həkim Məmmədəlinin telefonu ilə bacısı Mətanətə zəng vurdu. Elə həmin gün bacısı Mətanət rayondan gəldi. O, yol boyu Fəramuş xanıma bir neçə dəfə zəng vursa da o, telefonu götürmədi. Mətanət xəstəxanaya gəldi. Qardaşı ilə reanimasiya otağında görüşdü. Amma onlara danışmağa icazə vermədilər. Axşam Pirayə həkim gəldi. Mətanətdən Məmmədəlinin həyat yoldaşının iki il bundan qabaq dünyasını dəyişdiyini və onun yenidən altı ay bundan qabaq ikinci dəfə evləndiyini öyrəndi.

-Bəs ikinci həyat yoldaşı hardadır,-deyə Pirayə soruşdu.

-Bilmirəm. Ona bütün günü bir neçə dəfə zəng vurmuşam, amma telefonumu açmayıb. Votsapına səs göndərmişəm ki, Məmmədəli xəstənanadadır. Səsə qulaq asıb, amma cavab verməyib. Sabah evinə gedib, öyrənim görüm nə olub.

-Getmək lazım deyil. Əgər telefonda yazdığınızı oxuyub və heç bir cavab yazmayıbsa onda aralarında nə isə olub. Qoy Məmmədəli müəllim özünə gəlsin, ondan soruşarıq.

Mətanət onunla razılaşdı.

Fəramuş xanım evinə gələndən sonra səhərə qədər əsəb gərginliyi keçirmişdi. Mətanətin səs yazısından Məmmədəlinin xəstəxananın kardioloji şöbəsinə düşdüyünü eşidəndə bir qədər peşman olsa da, amma özünə haqq qazandırırdı. Bir gündən sonra isə özünü toparlayıb, xəstəxanaya gəldi. Mətanət yemək bişirmək üçün Məmmədəligilə getmişidi. O, reanimasiya şöbəsinə yaxınlaşıb, Məmmədəlinin burada olduğunu öyrəndi. Tibb bacısına dedi ki, onun gəldiyini Məmmədəliyə desinlər. Fikirləşdi ki, Məmmədəli elədiyi səhvdən peşimançılıq keçirib və bura düşüb. İndi Fəramuşdan üzr istəyəcək. Amma tibb bacısı gəlib belə dedi:

- Məmmədəli müəllim deyir ki, o qadın burdan elə getsin ki, bir də buralara gəlməsin.

Məmmədəlinin bu sözləri elə bil ki, ildırım kimi Fəramuşun başına çaxdı. O, xəstəxanadan çıxdı və fikirləşdi ki, onunla nikaha getməməkdə düz hərəkət eləyib. Amma özünü bir şeyə görə söydü və heyifsiləndi ki, ailə qurandan sonra onun ətrafında olan kişilər ondan uzaqlaşıb. Gərək o, Məmmədəli ilə ailə qurmayaydı və beləcə kefini çəkməli idi.

... Məmmədəlini on gündən sonra reanimasiya otağından çıxarıb, ona ayrıca bir təkadamlıq otaq verdilər. Pirayə xanım hər axşam növbədə olurdu və demək olar ki, bütün boş vaxtlarında Məmmədəlinin yanına gəlirdi. Artıq Məmmədəlinin geniş infarkt olmaq qorxusu keçib getmişdi. Amma Pirayə həkim fikirləşirdi ki, kiçik infarkt yenidən geniş infarkta çevrilə bilər. Ona görə də Məmmədəliyə siqaret çəkməyə qəti icazə verilmirdi və tibb bacılarının da ona nəzarəti böyük idi. Onun uşaqları da atalarının xəstəxanaya düşdüyünü bilib gəlmişdilər. Məmmədəli Fəramuşla olan hadisəni həm həkimə və həm də bacısına demişdi. Oğlu Arif Almaniyadan həmin Çex vazasından alıb gətirmişdi. Üstünə də əvvəlki şəkillərdən vurdurmuşdu. Vazanı gətirib xəstəxanada atasına göstərmişdi. Məmmədəli yeni vazanı görəndə hönkür-hönkür ağlamışdı və həm də ürəyi sakitləşmişdi ki, həmin vazanın sınmasına o, davam gətirə bilməzdi. Oğlundan xahiş eləmişdi ki, vazanı elə burada onun yatdığı otaqda qoysun. Xəstəxanadan çıxandan sonra evə apararlar. Çünki bütün günü boş olan vaxtı o, vazada olan Yasəmənin şəkli ilə danışırdı. Bu vaza Pirayə xanımın da xoşuna gəlmişdi və Məmmədəliyə hörməti bir az da artmışdı. Pirayə həkimin həyat yoldaşı üç il idi ki, dünyasını dəyişmişdi. O da həyat yoldaşı ilə çox mehriban yaşamışdılar. Onun həyat yoldaşı cərrah idi və onunla bu xəstəxanada işləyirdilər. Elə burada da tanış olub, ailə həyatı qurmuşdular. Onların qızı və oğlu da hər ikisi həkim idi və elə bu xəstəxanada işləyirdilər. Pirayənin vaza məsələsini onların yanında danışması uşaqlarında maraq yaratmışdı və gəlib Məmmədəli ilə tanış olmuşdular. Həm də Məmmədəlinin onların anaları Pirayə həkimin rəsm əsərini yüksək peşəkarlıqla işləməsi də onlarda bu insan haqqında xoş təəssürat yaratmışdı. Məmmədəlinin uşaqlarının da Pirayə həkimə böyük məhəbbəti yaranmışdı.

Məmmədəli qırx gün xəstəxanada yatandan sonra oradan çıxdı. Amma bu müddətdə Pirayə həkimlə onların bir doğmalığı yaranmışdı. Artıq hər şey haqqında söhbət eləyirdilər. Və elə bil ki, onlar bir-birini görməyəndə darıxırdılar. Pirayənin oğlu Arif çox baməzə oğlan idi. Hərdən anasına sataşıb deyirdi:

-Məmmədəli müəllimlə siz bir-birinizə çox yaraşırsınız.

-Qələt eləmə. Mənim həyatımda dədənizi əvəz eləyə biləcək kişi heç vaxt olmaz,-deyə Pirayənin bu sözlər ürəyincə olsa da oğluna bozarırdı.

Məmmədəli xəstəxanada olduğu axırıncı gecə Pirayə həkimə demişdi:

-Doktor, mən elə bilirəm ki, biz bundan sonra sizinlə dost olacağıq. Çünki siz məni yenidən həyata qaytarıbsız. Bundan sonrakı ömrümü siz mənə bağışlayıbsız.

-Elə deməyin. Ömrü verən Allahdır. Biz sadəcə olaraq onun yerdəki elçiləriyik. Bacardığımızı eləyirik. Xəstələrin şəfa tapması bizim mükafatımızdır.

-Amma bundan sonra bilin ki, siz mənim xilaskarımsınız. Əgər icazə versəniz, tez-tez gəlib sizi burada görmək istəyirəm.

-Çox şad olaram.

-Sabah yox, biri gün mənim ad günümdür. Altmış altı yaşım tamam olur.

-A... Nə yaxşı. Sizi əvvəlcədən təbrik edirəm.

-Mən çox istəyirəm ki, siz də həmin ad günümdə iştirak edəsiniz. Elə ikimiz olacağıq.

-Bəs bacılarınız gəlməyəcək?

-Xeyr. Heç xəstəxanadan çıxmağımı da onlara deməmişəm. Rayonda qayğıları çoxdur.

-Əgər dəvət edirsinizsə gələrəm,-deyə Pirayə həkim ona baxıb gülümsündü.

Məmmədəli ayağa durub onun alnından öpdü.

-Təklifimi qəbul elədiyinizə görə çox sağ olun.

İki gündən sonra Məmmədəli yeməkxanadan lazım olan bütün şeyləri alıb evə gətirdi. O, istəyirdi ki, ad gününü elə evdə qeyd etsinlər. Pirayə həkim gəldi. Qapının yanında gözləri divarda asılmış şəkillərə, yazıya və vazaya sataşdı. Çox maraqla onlara baxdı. Və sonra Məmmədəli müəllimə baxıb gülümsündü.

-Çox sağ olun, Məmmədəli müəllim. Siz indi mənim gözümdə bir az da böyüdünüz. Siz əsl kişisiz. İcazə verin sizi öpüm.

-Çox şad olaram,-deyə Məmmədəli üzünü ona yaxınlaşdırdı.

Pirayə həkim onun üzündən öpdü. Məmmədəli də özünü saxlaya bilməyib onun çöhrəsindən öpdü. O, Pirayə həkimə ayaqqabılarını, pencəyini soyunmağa köməklik elədi. Onlar otağa keçəndə Pirayə stolun üstündə yeməklərin düzüldüyünü görüb dedi:

-Siz artıq hər şeyi tam hazırlayıbsınız ki. Bəs mənə nə qalır?

-Sizə də mənimlə qarşı-qarşıya əyləşib çörək yemək və söhbət etmək qalır.

Onlar hər ikisi gülümsündü və süfrə arxasına keçdilər. Çörək yedilər. Çox söhbət etdilər. Bu söhbətləri o qədər maraqlı oldu ki, elə bil bir-birini yarı sözdən başa düşürdülər. Arada bir-iki dəfə Məmmədəli Pirayə xanımı qucaqlayıb öpdü və o da gülümsünərək heç nə demədi.

... Həmin axşam Pirayə həkim gecə növbəsinə getmədi. Öz yerinə başqa həkimdən xahiş elədi ki, növbəyə getsin. O, həmin gecə Məmmədəlinin qolları arasında şirin yuxuya getdi. Ərinin ölümündən üç il keçəndən sonra ilk dəfə idi ki, o, kişi ilə təmasda olurdu və bundan çox məmnun idi. Fikirləşirdi ki, bu da yəqin xəstələrin duası ilə Allahın ona göndərdiyi qismətidi...

Pirayə səhər yuxudan duranda Məmmədəlini evdə görmədi. O, kağız yazıb qoymuşdu ki, mağazaya gedib, indi gələcək. Elə bu vaxt Məmmədəli gəldi. Onun əlində bir dəstə qızıl gül, bir sünü qızıl gül və Pirayənin çəkdiyi rəsm əsərinin çərçivəyə salınmış surəti vardı. O, bu şəkili xəstəxanada olanda telefonuna çəkmişdi və indi gedib fotoatelyedə surətini çıxarıb, çərçivəyə saldırmışdı.

-Bu güllər sənindir, yavrum. Bu süni gül vazada olan güllərin içində olacaq və bu çərçivədəki şəkil də orada, şəkillərin arasında yuxarıdan asılacaq.

Bu sözləri eşidən Pirayə onu qucaqlayıb öpdü.

-Çox sağ ol, əzizim. Bundan sonra bil ki, sən etibarlı əldəsən. Çalışacam əlimdən gələni eləyim ki, ürəyin bundan sonra sənə vəfasızlıq eləməsin. Uzun illər sağlam döyünsün. Sən xeyirxah insansan. İnanmıram ki, böyük, geniş ürəyin indən belə sənə dönük çıxsın.

Məmmədəli səliqə ilə divara mismar vurub şəkli asdı. Süni gülü də qırx gülün ortasına qoydu. Bu gül o biri güllərdən bir az böyük görünsə də amma yamaq təsiri bağışlamırdı. Əslində güllərin çələngi kimi görünürdü. Pirayənin portreti də elə bil əvvəlcədən bura üçün düşünülübmüş. Bunları görən Pirayə çox sevindi və başını Məmmmədəlinin geniş sinəsinə qoydu. Onun belə vəziyyəti qartalın balasının özünü qoruması üçün qoynuna qısılmasını xatırladırdı... Və o, Məmmədəliyə böyük sevgi ilə baxırdı. Bu baxış və ala gözlər Məmmədəliyə Yasəməni xatırladırdı...

AĞALAR İDRİSOĞLU

Azad Azərbaycan.- 2022.- 24 noyabr.- S.7.