Mançester Universiteti
Yerləşir:
Böyük Britaniya, İngiltərə, Mançester
şəhəri
Yaranma tarixi: 1824-cü il
Tipi:
Dövlət
İllik gəlirləri: 684 milyon funt-sterlinq
İşçi heyəti: 5800 (akademik
heyət)
Tələbələrin ümumi sayı: 35441 nəfər
Rəsmi saytı: www.manchester.ac.uk
Mançester Universiteti (
Tarixi
Mançester
tarix boyu mühüm sənaye şəhəri olub. 1824-cü ildə şəhərin
iş adamları və sənayeçiləri tabeliklərində
olan işçilərin əsas elm sahələrini, xüsusən
mexanika və kimyanı daha yaxşı mənimsəmələri
üçün müştərək Mexanika İnstitutunu
(sonradan Mançester Elm və Texnologiya İnstitutu) açmaq
qərarını verirlər. Eyni məqsədlə
1851-ci ildə toxuculuq taciri Con Ouensin təşəbbüsü
ilə Ouens Kolleci təsis olunur. Kollec
1880-ci ildə Kraliça fərmanı ilə təltif olunur
və İngiltərənin birinci mülkü təhsil müəssisəsi
kimi fəaliyyət göstərməyə başlayır.
1903-cü ildə bu kollec Viktoriya Universiteti
adlandırılır. 1905-ci ilədək hər iki kollec bölgənin
ən böyük və fəal təhsil müəssisələrinə
çevrilir.
Mançester Universiteti ənənəvi
olaraq güclü
elmi ilə seçilib. Dünyanın ilk
kiçik təcrübə proqramı və atomun nüvə
təbiəti Rezerford tərəfindən məhz burada kəşf
edilib.
22 oktyabr 2004-cü ildə
Böyük Britaniya
kraliçası II Yelizavetanın Kraliça fərmanına əsasən,
Mançester Viktoriya Universiteti ilə Mançester Elm və
Texnologiya İnstitutu rəsmən birləşərək,
Mançester Universiteti adı altında fəaliyyət
göstərir. Universitetin
açılışında Kraliça II Yelizaveta şəxsən
iştirak edir. Bu hadisə həmin ali
təhsil ocağının böyük nüfuz qazanmasına
səbəb olub.
Universitet
Britaniyada tədris edilən akademik sahələrin sayına
görə birincidir. Mançester Universiteti yaranarkən
qarşıya qoyulan məqsəd onun aparılan tədqiqatların
keyfiyyətinə və icrasına görə 2015-ci ilədək
dünyanın ən güclü 25 tədqiqat universitetləri
sırasında dayanması olub.
Büdcə xərcləri və təhsil haqqı
2009-cu ilin nəticələrinə
əsasən, Mançester Universitetinin illik gəliri 684 milyon
funt-sterlinqdən çox olub. Bu məbləğin
çox hissəsi dövlət tərəfindən ayrılan
qrantlardan, elmi-tədqiqat və təhsil haqlarından əldə
olunur. 2008-ci ildə universitetin tədqiqatlar
nəticəsində gəlirinin məbləği 253 milyon
funt-sterlinq olub. Mançester Universiteti
Böyük Britaniyada yüksək dəyərə malik
kapital yatırımı proqramına başlayıb. Bu proqram çərçivəsində universitet
binalarının təmir və tikintisinə, ictimai işlərə
400 milyon funt dəyərində vəsait xərclənəcəyi
nəzərdə tutulur. Proqramın ən böyük xərc
tələb edən layihələri bunlardır: Tələbə
xidmətləri və tibbi müayinə binası - 65 milyon
funt, Astronomiya, riyaziyyat, fizika və foton elmi binası - 59
milyon funt, Mançester Sahələrarası Biomərkəzi
- 39 milyon funt və s.
125000 nümayəndənin
iştirak etdiyi 1500-ə yaxın tədbir və konfransdan
universitet illik 5 milyon funtdan çox gəlir əldə edir.
2009-2010-cu tədris
ilində Mançester Universitetində təhsil haqqı yerli
tələbələr üçün təxminən 3200
funt-sterlinq, əcnəbi tələbələr
üçün isə 10000-15000 funt-sterlinq təşkil edib.
Mançester
Universitetində hər bir məktəbin tələbələr
üçün müxtəlif təqaüdləri
mövcuddur. Həmin təqaüdlərə namizəd olmaq məqsədilə
tələbələr qəbul ərizələrini göndərərkən
universiteti bu barədə məlumatlandırmalıdırlar.
Universitetdən əlavə, tələbələrin
faydalanacağı "Britaniya Şurası" və s.
qurumların da təqaüd proqramları var.
Qəbul qaydaları
Mançester
Universitetində ərizələrin qəbulu Universitetlərə
və Kolleclərə Qəbul Xidməti (Universities &
Colleges Admissions Service - UCAS) vasitəsilə İnternet əsasında
həyata keçirilir. UCAS-da
abituriyentlər özləri haqqında müxtəlif məlumatların
saxlandığı səhifə açırlar. Lazımi sənədlər həmin sistemə
yüklənir və müvafiq proqram üçün
müraciət edilir. Müxtəlif proqramların fərqli
tələb qaydaları olsa da, universitetlərin əksəriyyətinin
tələbləri aşağıdakılara uyğun gəlir:
Niyyət məktubu
- inşa şəkilində yazılan bu məktubda abituriyent
proqrama nə üçün qəbul olunmaq istədiyini və
bundan necə faydalanacağını göstərir.
Tövsiyə məktubları
- akademik və ya iş fəaliyyətini əks etdirən,
müvafiq şəxslər tərəfindən
yazılmış məktublardır.
Abituriyentin ingilis dilini bilməsini
təsdiq edən sənədlərə- onların ingilis dilinə
nə dərəcədə yiyələndiklərini təsdiq
edən İELTS və ya TOEFL imtahanlarının nəticələri
aid edilir.
Əlavə sənədlər
- buraya akademik və iş fəaliyyətini təsdiq edən,
müxtəlif təcrübələr haqqında sənədlər
daxildir
Universitet bu gün
Mançester
Universiteti dünyanın digər universitetləri kimi geniş
kampusa malik deyil. Buna səbəb universitetin
özünün xüsusi ərazisinin olmamasıdır.
Universitetin nəzdində 1,21 km2 sahəni əhatə
edən 341 bina var. Həmin binalar Mançester şəhərinin
cənub bölgəsində bir-birinə yaxın yerləşib.
Mançester Universitetinin kampusu iki hissədən ibarətdir:
Sekvil Stritdə (
Mançester
Universitetinin nəzdində 22 akademik məktəb və
dünya əhəmiyyətli çoxsaylı sahələrin
tədrisi və tədqiqatı ilə məşğul olan
yüzlərlə tədqiqat institutları vardır. Burada dörd fakültə
mövcuddur: Tibb və ictimai elmlər, Mühəndislik və
fizika, Humanitar elmlər və Həyat elmləri.
Tibb və ictimai elmlər
fakültəsinə Tibb, Stomatologiya, Tibb bacısı,
mamalıq və ictimai iş, Əczaçılıq
və formakologiya, Fizioilogiya elmləri məktəbləri
daxildir.
Mühəndislik və fizika
fakültəsinə Kimya mühəndisliyi və analitik elmlər,
Kimya, Kompüter elmləri, Yer, atmosfer və ətraf mühit
haqqında elmlər, Elektrik və elektronika mühəndisliyi,
Materiallar, Mexanika, aerokosmos və mülki mühəndislik,
Fizika və astronomiya məktəbləri daxildir.
Humanitar elmlər
fakültəsinə İncəsənət, tarix və mədəniyyət,
Pedaqoqika, Ətraf mühit və inkişaf, Linqvistika və
kulturologiya, Hüquq, Biznes, Sosiologiya, Əlaqələndirilmiş
elmlər mərkəzi məktəbləri aiddir.
Həyat elmləri
fakültəsi eyniadlı bir məktəbdən ibarətdir.
Universitetdə
200-ə yaxın müxtəlif adda proqramlar tədris olunur. Yayda isə
800 nəfərlik xüsusi məktəblər fəaliyyət
göstərir.
Mançester Universitetinin nəzdində
Aerokosmik Tədqiqatlar, Biotibbi Vizualizasiya, Bruks Yoxsulluqla
Mübarizə, Dalton Nüvə Tədqiqatları,
Sağlamlıq Haqqında Elmlər, Etika və İnnovasiya
Elmləri, Neyroelmlər və s. institutlar mövcuddur.
Universitetin Cənub
kampusunda yerləşən Con Raylend kitabxanası Böyük
Britaniyanın ən böyük elektron kolleksiyalı, Oksford və
Kembricdən sonra ölkənin üçüncü ən
böyük akademik kitabxanasıdır. Əsası 1851-ci ildə
qoyulmuş on iki binadan ibarət kitabxanada 4 milyondan çox
kitab və əlyazma, 40000-dən çox jurnal və 500000
elektron kitab var. Kitabxananın viktorian qotik üslubda
tikilmiş ən qədim hissəsi Mançester şəhərinin
mərkəzində yerləşir. Bu bina mesenat
İohann Raylendin həyat yoldaşı Avqustina Raylend tərəfindən
tikilib. Burada qədim kitab və əlyazmalar,
eləcə də "Əhti-Ətiq"in
("Bibliya"nın xristianlıqdan əvvəlki qədim
hissəsi) ən qədim nümunəsi saxlanılır
(İohann fraqmenti).
Mançester Universitetinə
aid Mançester Muzeyi Böyük Britaniyanın ən
böyük muzeylərindən biridir. 1821-ci ildə
yaranmış muzey dünyanın hər tərəfindən
gətirilmiş 4 milyondan çox eksponata sahiblik edir. Kolleksiya ilk öncə Mançester Təbiət
Elmləri Cəmiyyəti tərəfindən toplanıb, sonra
Mançester Coğrafiya Cəmiyyətinin eksponatları ilə
zənginləşdirilib. 2004-cü ilin
noyabrında muzey daşlaşmış tironozavr
qalıqlarını əldə edib. Hər il 30000 məktəbli Mançester Muzeyində
maarifləndirici tədbirlərdə iştirak edir.
Mançester
Universitetinin nəzdində universitetin nəşriyyatı fəaliyyət
göstərir. Nəşriyyat kitab, jurnal, qəzet, monoqrafiya və s. dərc
edir. Oksford və Kembric universitetlərinin nəşriyyatından
sonra Mançester Universiteti nəşriyyatı ölkədə
üçüncü yerdədir.
Mançester Universitetində,
ümumilikdə, 15500 nəfər işlə təmin olunub. Onların 5800 nəfərini akademik heyət təşkil
edir. Universitetin kansleri cənab Tom Blokshem,
vitse-prezidenti professor Alan Gilbertdir.
Universitetdə cari ildə təhsil
alan 35441 tələbənin 74 faizi bakalavr
(26160 nəfər), qalanı isə magistratura və doktorantura
pilləsi üzrə oxuyurlar. 2008-ci ildə
bakalavr pilləsində təhsil almaq üçün 53300 nəfər
universitetə ərizə ilə müraciət edib. Bu göstəriciyə görə, Mançester
Universiteti Böyük Britaniyada birincidir. Universitetin
180 ölkədən olan əcnəbi tələbələrinin
sayı 6305 nəfərdir.
Universitetin tələbə
və məzunlarının işlə təmin olunması
üçün Karyera Xidməti mövcuddur. AGR/Barkers Media
Audit şirkətinin 2002-2007-ci illərdəki
araşdırmasına əsasən, bu təşkilat
Böyük Britaniyanın ən yaxşı işədüzəltmə
xidmətidir. Mançester Universiteti məzunlarının
işədüzəlmə göstəricisi də yüksəkdir,
onların 94 %-i işlə təmin olunur.
Mançester
Universitetində qiymət baxımından bir-birindən
çox fərqlənməyən, müxtəlif səviyyəli
otaqları olan universitet və özəl yataqxanalar vardır. Universitet
yataqxanalarının böyük hissəsi Felloufild
(Fallowfield) kampusunda yerləşir. Universitet
yataqxanalarında 9200 nəfər otaqla təmin olunur.
Yataqxanada yaşamaq üçün müraciət tədris ili başlamazdan öncə universitetin saytındakı
müvafiq səhifədə hesab açaraq, ərizə
göndərməklə həyata keçirilir. ödəniş ildə 2 dəfə
aparılır. Universitetə yaxın ərazidəki
evlərdə otaqların kirayə qiymətləri baha
olmadığından tələbələrin çoxu bu
seçimə üstünlük verir.
Mançester
Universitetində bir neçə azərbaycanlı tələbə
təhsil alır. 2009-2010-cu tədris ilində
"2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin
xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət
Proqramı" çərçivəsində Səməd Kərəm
oğlu Səfərov magistratura pilləsi üzrə Beynəlxalq
Biznes və İdarəetmə proqramında oxuyur. Emin Əhmədov isə Neft Mühəndisliyi
proqramının hazırlıq pilləsində təhsil
alır.
Mançester
Universiteti dünyanın bir çox universitetləri ilə
sıx əməkdaşlıq edir və tələbələr
qarşılıqlı əlaqələrin nəticəsində
müxtəlif mübadilə proqramlarında iştirak etmək
hüququna malikdirlər.
Universitetin məşhur alim və məzunları
Mançester
Universitetində 23 Nobel mükafatçısı
çalışaraq tədqiqat aparıb. Mançester Universitetinin
tanınmış şəxslərindən atom nəzəriyyəsinin
banisi Con Daltonu, atomun nüvə təbiətini kəşf
etmiş Ernest Rezerfordu, fiziklər Osborn Reynoldsu, Nils Boru, Artur
Şusteri, Ernest Marsdeni, Balfur Styuartı,
riyaziyyatçılar Pol Erdeş Horatsiy Lembi, süni
intellektin yaradıcılarından Alan Tyuinqi, məşhur
filosoflar Samuel Aleksanderi, Lüdviq Vithenşteyni,
radioastronomiyanın yaradıcısı Bernard Lovelli,
iqtisadçı Riçard Nelsonu və s. qeyd etmək olar.
Mançester Universitetinin məşhur məzunları
Corc Riçards -
Veytsman Xaim - İsrailin ilk prezidenti
Teo Hin - Sinqapurun Baş naziri
Səid Musa - Belizin sabiq Baş naziri
Camaluddin Carcis - Malayziyanın sabiq elm,
texnologiya və innovasiya naziri
Marqarit Beket - Böyük Britaniyanın
keçmiş ticarət və sənaye naziri
Xans Bete - fizika üzrə Nobel
mükafatçısı
Ernest Rezerford - kimya üzrə Nobel
mükafatçısı
Uolter Houors - kimya üzrə Nobel mükafatçısı
Con Polanyi - kimya üzrə Nobel
mükafatçısı
Con Salston - tibb və fiziologiya üzrə
Nobel mükafatçısı
Arçibald Hill - tibb və fiziologiya üzrə
Nobel mükafatçısı
Jozef Stiqlitz - iqtisadiyyat üzrə Nobel
mükafatçısı
Artur Luis - iqtisadiyyat üzrə Nobel
mükafatçısı
Robert Bolt - ssenarist və iki Oskar
mükafatçısı
Hazırladılar: Lamiyə ƏLİYEVA,
Səməd SƏFƏROV
Azərbaycan müəllimi.-2010.-26 fevral.-S.7.