Dayaq məntəqələrinin fəaliyyətinin
gücləndirilməsi zamanın tələbidir
Ölkə Prezidentinin
"Azərbaycan Respublikasında
təhsil sisteminin təkmilləşməsi haqqında"
13 iyun 2000-ci il
tarixli 349 saylı Fərmanı müstəqil
dövlətin bütün
sahələri üzrə
təhsil sisteminin təkmilləşməsi, yenidən
qurulması üçün
hərtərəfli imkanlar
yaratmışdır. Bu imkanlardan istifadə etmək, Fərmandan irəli gələn vəzifələri yaradıcılıqla
həyata keçirməkdən
ötrü təhsil işçilərindən yüksək
dərəcədə məsuliyyət
və bacarıq tələb olunur.
Respublika Təhsil Nazirliyi tərəfindən ixtisasartırma
təhsilinin yenidən
qurulması, onun forma və məzmununun təkmilləşdirilməsinə aid bir neçə əmr verilmişdir. Təhsil
naziri "Pedaqoji kadrların ixtisasının
artırılması prosesinin
təkmilləşdirilməsi barədə" 2000-ci il tarixli 163 saylı və "Dayaq məntəqələri
mexanizminin tətbiqi"
ilə bağlı 17
oktyabr 2000-ci il tarixli 953 saylı əmrlər imzalamışdır.
Pedaqoji işçilərin
təkmilləşməsi prosesinin məzmunlu
təşkili üçün
dayaq məntəqələrinin
düzgün seçilməsi
lazımdır. Dayaq məntəqələri
təşkil olunduğu
məktəblərin müasir
binası, zəngin fənn kabinetləri, laboratoriyaları, tədris
emalatxanaları, idman qurğuları, kompüter
texnologiyası, zəngin
kitabxanası olmalıdır.
Tədris bazası (proqram,
dərslik, dərs vəsaitləri), təhsil
göstəriciləri yüksək
olmalıdır. Dayaq məntəqələri respublika miqyasında təhsildə yüksək
göstəricilərə malik,
şagirdlərinin müvəffəqiyyəti
ən azı 70-75 faiz olan təhsil
müəssisələrində yaradıla bilər. Dayaq məntəqələrində təkmilləşən
müəllim-pedaqoji işçi
yenilikləri mənimsəyir
və onu öz fəaliyyətində
yaradıcılıqla tətbiq
etməklə şagirdlərinə
yüksək keyfiyyətli
bilik vermək bacarığını inkişaf
etdirir.
"Öyrədənlərin
öyrədilməsi" üçün
seçilən qabaqcıl
müəllimlərdən başqa
yerlərdə gənc,
təcrübəsi az olan, təlimdə zəif nəticələrlə işləyən
müəllimlərlə iş
aparmaq, onların ehtiyaclarını öyrənmək
kimi nisbətən mürəkkəb məsələlərin
həllində dayaq məntəqələrinin imkanları
yetərincədir. Bu sahəni öyrənmək
üçün AMİ və
onun filiallarının
rayon təhsil şöbələri
metodmərkəzlərinin işçilərinin
üzərinə böyük
vəzifələr düşür.
Respublikamızda uğurla
həyata keçirilən
təhsil islahatı şəraitində digər
ümumtəhsil məktəbləri
ilə yanaşı, Təhsil Nazirliyinin bilavasitə tabeliyində olan məktəblərdə
də fəaliyyət
göstərən dayaq
məntəqələrində diqqəti
cəlb edən maraqlı işlər az deyildir. Dayaq məntəqələrinin
fəaliyyətinə diqqətin
artırılması təsadüfi
deyildir. Şübhəsiz, məktəbdə təlim-tərbiyə
prosesinin keyfiyyəti,
ilk növbədə, müəllimlərin
metodik hazırlıq səviyyəsindən, yəni
bu və ya digər səmərəli
üsul və metodları düzgün seçmək və onlardan istifadə etmək qabiliyyəti və bacarığından
daha çox asılıdır.
Təhsil Nazirliyinin bilavasitə tabeliyində olan məktəblərdə pedaqoji
kadrların ixtisasartırılması
və təkmilləşdirilməsi
istiqamətində aparılan
fəaliyyətləri istiqamətləndirmək,
ixtisasartırma təhsilində
yeni mexanizmlərin tətbiqi ilə əlaqədar olaraq
2006-2007-ci tədris ilindən
etibarən "Gözdən
əlil və zəifgörən uşaqlar
üçün Respublika
internat-məktəbdə tərbiyəçilərin
dayaq məntəqəsi
fəaliyyət göstərir. Azərbaycan
Müəllimlər İnstitutunun
rektorunun əmrinə
müvafiq olaraq məktəbdə "Fəal və interaktiv təlim-tədris üsulları"na
dair seminar-treninqlər
keçirilmiş, "Fəal
və interaktiv təlim-tədris üsulları"
başlığı altında
xüsusi guşələr
yaradılmış, məktəb
üzrə əlaqələndiricilər
müəyyənləşdirilmiş,
"açıq dərs"lərin
keçirilməsinə diqqət
artırılmışdır. Müəllimlərin ixtisasartırma təhsili
sistemində yeni mexanizmlərə keçidlə
əlaqədar məktəbdaxili
ixtisasartırma təhsilinin
təşkilinə diqqət
yetirilir.
Yenidən qurulmuş və müasir tələblər
baxımından zəngin
fənn kabinetləri,
maddi-texniki bazaya malik olan yeni
tipli təhsil müəssisələrində, o cümlədən internat-məktəblərdə
tədrisin keyfiyyətinin
artırılması istiqamətində
də məqsədyönlü
tədbirlər həyata
keçirilir. Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu
ilə Gözdən əlil və zəifgörən uşaqlar
üçün Respublika
internat-məktəbin rəhbərlikləri
arasında (dayaq məntəqəsi üzrə
koordinator Xalidə Sadıqovadır) yaranmış
əməkdaşlığa əsasən məktəbin pedaqoji kollektivinə əməli
metodik köməkliyin
göstərilməsi, müəllimlərin
ixtisasartırma təhsilinə
və təkmilləşmə
prosesinə cəlb edilməsi, müasir təlim metodları və texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı seminar və treninqlərin keçirilməsi,
qabaqcıl pedaqoji təcrübənin öyrənilməsi
və tətbiqi məqsədilə "açıq
dərs"lərin təşkilinə
köməklik göstərilməsi,
respublika tabeliyində
olan internat-məktəblərin
tərbiyəçiləri üçün dayaq məntəqəsinin
imkanlarından yetərincə
istifadə olunur.
Görülmüş işlər öz bəhrəsini verməkdədir. İlk dəfə olaraq məktəbdə "açıq
dərs"lərin keçirilməsinə
başlanılmış və
bu iş uğurla davam etdirilir. Məktəbin biologiya müəllimi Səbirə Sadıqovanın
X sinifdə, riyaziyyat müəllimləri Leyla Abdullayevanın V sinifdə,
Kifayət Seyidovanın
III sinifdə, Azərbaycan
dili və ədəbiyyat müəllimləri
Firəngiz Hüseynovanın
IX sinifdə, Sübhiyyə
Musayevanın IV sinifdə,
Bülbül Süleymanovanın
VI sinifdə, Famil Hacıyevin, Əsəd Hümbətovun VII siniflərdə
"açıq dərs"ləri
təşkil olunmuş
və onlara lazımi metodik köməklik göstərilmişdir.
Dayaq məntəqələrində təkmilləşmə
işini səmərəli
təşkil etmək
üçün AMİ və
onun filiallarının
nəzdində yaradılmış
yüksəkixtisaslı mütəxəssislərdən
ibarət ekspert məsləhətçi qrupların
fəaliyyəti əsas
məsələlərdən biridir. Bu qruplar texniki vəsaitlərin köməkliyi ilə yaradılmış informasiya
bankında olan məlumatları zənginləşdirir
və müəssisələrə
sifarişlər verir.
Dayaq məntəqələrində aparılan
işləri bu və ya digər
mövzuların müəllimlərə
çatdırılması ilə məhdudlaşdırmaq
olmaz. Bura gələn müəllimlərin
şəxsi təhsilinə
kömək edilməli,
üzərində işlədiyi
problem mövzulara aid məsləhət
verilməli, ədəbiyyat
göstərilməlidir.
Dayaq məntəqələrində ən
faydalı tədbirlərdən
biri kollektiv halda dərs dinlənilməsi və onun təhlilinin təşkilidir. Burada müəllimlər geniş fikir mübadiləsi apararaq ümumi bir nəticəyə gəlmək
imkanı əldə edirlər.
İsmayıllı şəhər 3 nömrəli
orta məktəbdə
dayaq məntəqəsi
ilk dəfə olaraq ədəbiyyat müəllimi
Arifə Ağayevanın
təşəbbüsü ilə təşkil edilmişdir. Dayaq məntəqəsinin lazımi
avadanlıqlar, əyaniliklər,
iş planları və
digər sənədlərlə
tam təchiz edilməsi
Arifə müəllimin
böyük zəhmətinin
nəticəsidir. Dayaq məntəqəsində
Cülyan, Qalınçaq,
Diyallı, şəhər
5 nömrəli orta məktəbin dil - ədəbiyyat müəllimləri
iştirak edirdilər.
Burada vaxtaşırı
onların qabaqcıl iş təcrübələrindən
danışılır, pedaqoji
iş təcrübəsi
ilə bağlı məruzələr dinlənilir,
"açıq dərs"lər
təşkil edilir, dərslər
təhlil olunur. Məntəqədə müəllimlərin təkmilləşdirilməsi prosesi
ilə yanaşı, onların ehtiyaclarının
müəyyənləşdirilməsi, ixtisasartırma təhsilinə
cəlbi, müxtəlif
seminar və treninqlərdə
iştirakı kimi çox vacib məsələlərin həllinə
köməklik göstərilir.
"Öyrədənlərin
öyrədəni" statusu
almış Arifə Ağayevanın vaxtaşırı
olaraq AMİ-nin
ixtisasartırma təhsili
dinləyiciləri qarşısında "Dayaq məntəqəsinin iş
mexanizmi haqqında"
və praktik olaraq rəhbərlik etdiyi məntəqənin fəaliyyəti ilə bağlı cıxışı
dinlənilmişdir.
Dayaq məntəqələrində aparılan
pedaqoji işin əlaqələndirilməsi, onlara
əməli köməkliyin
göstərilməsi üçün
AMİ-nin filiallarında
və metodmərkəzlərdə
xüsusi koordinator qrupunun fəaliyyəti gücləndirilməlidir.
İradə HƏSƏNOVA
Azərbaycan
müəllimi.- 2010.- 19 noyabr.- S.2.