Qədim
və zəngin Azərbaycan mətbəxini sevdirən insan
Bəzən insanın taleyində
uşaqlıq dövrünün adi bir məişət həvəsi
onun gələcək ömür yolunun müəyyənləşdirilməsində
mühüm amilə çevrilir. Uşaqlıq adəti vərdişə,
vərdiş isə taleyə biçilir. 1942-ci il fevral
ayının 6-da Azərbaycanın dilbər guşələrindən
olan füsunkar və əsrarəngiz, zümrüd rəngli
meşələr qoynunda yerləşən qədim Şəkidə
(Nuxa) sadə bir sənətçi ailəsində dünyaya
göz açmışdı Əhməd-Cabir Əhmədov. Ailədə səkkiz uşaq
olsalar da, nədənsə anası daim onunla həmdəm olan
Əhməd-Cabirə daha çox ev işləri buyurardı.
Balaca Əhməd
uşaqlıqdan anasına ev işlərinə kömək
etməkdən usanmazdı. Təndirə çırpı
salar, xəmir yoğurar, xörəklərin
hazırlanmasında evə canla-başla kömək edərdi.
Onun mətbəxə həvəsini görən atası İsmayıl kişi Əhməd-Cabiri
orta məktəbi bitirən kimi 1958-ci ildə Bakı Ticarət
Kulinar Şagirdliyi Məktəbinə qənnadıçı
ixtisasını öyrənmək üçün paytaxta
göndərir. Təhsil illərində ixtisasına mükəmməl
yiyələnən Əhməd-Cabir məktəbi bitirən
kimi yenidən doğma Şəkiyə yeyinti kombinatına qənnadıçı
usta kimi qayıdır.
Şəki
həm də Azərbaycanın qədim və zəngin mətbəx
mədəniyyətinin simvoludur. Bu şəhərdə
yaşayıb işləyən adam istər-istəməz həmin
məişət mədəniyyətinin
daşıyıcısına çevrilir. Gənc Əhməd-Cabir
də öz işi ilə yanaşı, 3 nömrəli orta məktəbdə
də şagirdlərə qənnadıçılıq
peşəsinin sirlərini öyrədirdi. O, 1961-ci ildə
ordu sıralarına çağırılanda əsgər yeməkxanasında
aşpaz kimi çalışdı. 1964-cü ildə isə
S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin əmtəəşünaslıq
fakültəsinə daxil olaraq bu təhsil ocağını
"Ərzaq malları əmtəəşünaslığı
və ticarətin təşkili" ixtisası üzrə fərqlənmə
diplomu ilə bitirdi. Elmə olan həvəsi Əhməd-Cabiri
1968-ci ildə istehsalatdan ayrılmaqla aspiranturada təhsilini
davam etdirməyə sövq etdi. 1973-cü ildə "Azərbaycanda
becərilən zəfəranın əmtəəşünaslıq
xassələrinin öyrənilməsi" mövzusunda namizədlik
dissertasiyası müdafiə etdi. Elə həmin ildən də
Dadaş Bünyadzadə adına Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı
İnstitutunda əvvəlcə assistent, sonra baş müəllim,
dosent, dekan, kafedra müdiri vəzifələrində
işləyib. Ümumiyyətlə, 30 ildən artıq bir
dövrdə həmin təhsil ocağında rəhbər vəzifələrdə
çalışır. 2001-ci ildən Azərbaycan Dövlət
İqtisad Universitetinin Elmi Şurasının qərarı ilə
ərzaq malları əmtəəşünaslığı
kafedrasında professor vəzifəsini daşıyan Əhməd-Cabir
Əhmədov bu günədək həmin təhsil
ocağında kafedra müdiridir. İlk elmi məqaləsini hələ
III kursda ikən yazan Əhməd-Cabir müəllim
elmi-pedaqoji fəaliyyəti dövründə ərzaq
malları əmtəəşünaslığı və
qida məhsullarının texnologiyası ilə bağlı
çox dəyərli tədris metodiki vəsaitlərin,
proqram, monoqrafiya, dərsliklərin müəllifidir. 1970-ci ildə
Azərbaycanın qida sektoruna aid "Şəki
şirniyyatı" kitabı ilə
yaradıcılığa başlayan Əhməd-Cabir müəllimin
bu gün Mirzə Fətəli Axundov adına Milli Kitabxanada
60-dək kitabı saxlanılır. 10 cildlik Azərbaycan Sovet
Ensiklopediyasında ərzaq məhsullarına aid 72 məqaləsi
nəşr olunmuşdur. Hələ təkcə "Azərbaycan
kulinariyası" kitab-albomu müxtəlif illərdə 4-5 dəfə
3 dildə - Azərbaycan, rus və ingilis dillərində
işıq üzü görmüşdür. Gənc ailənin
ensiklopediyası seriyasından "Dadlı və ləzzətli
xörəklərin sirri", "1001 şirniyyat",
"Azərbaycan şərbətləri və sərinləşdirici
içkilər", "Evdə konservləşdirmə",
"Azərbaycan kulinariyasının inciləri", "Ədviyyələr
və qatmalar", "Müasir Azərbaycan mətbəxinin
xörəkləri", "Azerbaydjanskaya kuxnya", "Ədviyyələr
və tamlı qatmalar", "Azərbaycan üzümündən
qidalı məhsullar", "Azərbaycan çayı",
"Tortların hazırlanması", "Azərbaycan
çörəyi" kitabları Əhməd-Cabir müəllimə geniş oxucu rəğbəti
qazandırmışdır. Son illər Əhməd-Cabir
müəllim yaradıcılığında publisistikaya da
yer ayırmışdır. 2007-2008-ci illərdə nəşr
olunmuş "Hacı İsmayıl - 100" və "50 il əmək
cəbhəsində" kitabları ilə nəsr sahəsində
də qələmini sınayan alim bir çox hekayələr
də yazmış və dövri mətbuatda nəşr
etdirmişdir. Əhməd-Cabir Əhmədov elmi-pedaqoji
işi ilə yanaşı, Azərbaycan Jurnalistlər
Birliyinin fəal üzvlərindən biri kimi "Qızıl
Qələm" media mükafatına layiq
görülmüşdür. 2002-ci ilin iyununda isə ulu
öndərimiz Heydər Əliyevin sərəncamı ilə
elmdə və təhsildə səmərəli fəaliyyətinə
görə ona "Əməkdar müəllim" fəxri
adı verilmişdir.
Ölkəmizin
qida sənayesi sektorunda liderlik edən "Azərsun-Holdinq"
şübhəsiz ki, belə bir mütəxəssisin elmi
tövsiyələrindən bəhrələnməyə bilməzdi.
2003-cü ildən digər işləri ilə yanaşı,
"Azərsun-Holdinq"də qida sənayesinin elmi əsaslarının
proqramlaşdırılmasında, qida istehsalında
müşavir kimi Əhməd-Cabir Əhmədovun xidmətləri
vardır. Dəfələrlə Azərbaycan mədəniyyətinə
və təhsilinə dəstək verən "Azərsun-Holdinq"
şirkəti bu dəyərli alimin kitablarının çap
sponsoru olmuşdur ki, həmin kitablar da təhsil
ocaqlarımızda oxuyan tələbələrin dərs vəsaiti
və qadınlarımızın mətbəxdə sevimli
öyrənc yerinə çevrilmişdir.
Əhməd-Cabir
Əhmədov gözəl bir ailə başçısı
kimi 2 oğul atası və 5 nəvənin sevimli
babasıdır. Tale elə gətirmişdir ki, atası
İsmayıl kişi Şəkidən Bakıya köç
edəndə Təzə Pir məscidində Qafqaz Müsəlmanları
Ruhani İdarəsində çalışmışdır.
İslami dəyərlərə olan sadiqliyi 2006-cı ildə
ona müqəddəs Həcc ziyarətini də qismət
etmişdir. Artıq neçə illərdir ki, "Qurani-Kərim"də
qida maddələri və qidalanmanın islami şərtləri"
adlı monoqrafiya üzərində işləyir. 46 çap
vərəqi həcmində yazdığı "Azərbaycan
mətbəx ensiklopediyası" kitabı da bu günlərdə
işıq üzü görəcəkdir.
Ömür
karvanının müdriklik zirvəsində 70-ci
baharını yaşayan Əhməd-Cabir müəllim şərəfli
ömrü ilə əslində çox məhsuldar alim, zəhmətkeş
mütəxəssis kimi gəncliyimizin örnəyinə
çevrilmişdir. Daim axtarışlar aparan, yazan, yaradan, qələmini
bir dəqiqə belə yerə qoymayan Ə.Əhmədovun
taleyində Azərbaycan nəsrinin korifeylərindən olan
Qılman İlkin kimi şəxsiyyətin kürəkəni
olmaq qisməti də həyatının uğur
açarına çevrilmişdir. Əhməd-Cabir və
Xumar xanım cəmiyyətə ağıllı və
savadlı övladlar bəxş etmişdir. Hər bir
insanın özündən sonra həyatdakı izi onun
yaratdığı əsərlər, gördüyü
işlər və cəmiyyətə bəxş etdiyi
övladlardır. Bu mənada Əhməd-Cabir müəllim
xoşbəxt ata, qayğıkeş müəllim və məhsuldar
alimdir ki, onun yaratdığı əsərlərdən bəhrələnirlər.
70 illik
yubileyi münasibətilə biz də Əhməd-Cabir müəllimi
səmimi-qəlbdən təbrik edir, ona şirin nemət olan
cansağlığı, elmi-pedaqoji fəaliyyətində və
bədii yaradıcılığında böyük
uğurlar arzulayırıq. Azərbaycanın qədim və zəngin
mətbəxinin dünyada tanıdılmasında bundan sonra da
ona yeni yaradıcılıq müvəffəqiyyətləri
diləyirik.
Mirvari RƏHİMZADƏ,
əməkdar journalist
Azərbaycan müəllimi.- 2012.- 2
mart.- S.7.