"ABŞ-da rezidentura pilləsi üzrə

tibb təhsili alan ilk iki məzundan

biri olmaq qürurvericidir"

ABŞ-ın məşhur Klivlend klinikasında təcrübə keçmiş

azərbaycanlı tələbə Anar Qocayevlə söhbət

Anar Qoca oğlu Qocayev 1985-ci il dekabrın 24-də Bakı şəhərində anadan olub. 2003-cü ildə 116 nömrəli tam orta məktəbi bitirərək Azərbaycan Tibb Universitetinin II müalicə-profilaktika fakültəsinə qəbul olunub. 2007-ci ildən təhsilini mübadilə proqramı əsasında İstanbul Universitetinin tibb fakültəsində davam etdirib. Burada təhsil aldığı müddətdə 2009-cu ilin iyul-avqust aylarında ABŞ-ın Nyu-York şəhərində yerləşən "Medical College"də molekulyar genetika və ginekologiya laboratoriyasında elmi fəaliyyətlə məsğul olub. 2010-cu ilin mayında ABŞ-ın dünyada ginekoloji onkologiya cərrahiyyəsi üzrə ən inkişaf etmiş klinikalarından biri hesab olunan "Sloan-Kettering" Xərcəng Mərkəzində biraylıq kurs keçib. 2010-cu ildə tibb fakültəsinin məzunu olub. 2011-2012-ci illərdə ABŞ-ın Georgiya statının Atlanta şəhərində yerləşən və bir çox ən müasir laparoskopik cərrahiyyə əməliyyatlarının ilk dəfə icra edildiyi "Minimally Invasive Gynecology Institute"da, 2012-2013-cü illərdə isə Ohayo statında yerləşən Klivlend klinikasında ginekoloji onkologiya üzrə elmi fəaliyyətlə məşğul olub. Amerikada həkimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmağa icazə verən "USMLE" imtahanlarında ən yüksək bal toplayaraq "ECFMG" sertifikatına layiq görülüb. 2013-cü ilin iyul ayından etibarən "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində Kornell Universitetində rezidentura təhsili alır. Anarla söhbətimizə orta məktəb illərindən başladıq.

- Sizdə tibb elminə, həkimliyə maraq necə yarandı?

- Orta məktəbdə daha çox biologiya fənni ilə maraqlanmışam. Atam həkim-cərrah olduğu üçün çox kiçik yaşlarımdan həkimliyə həvəsim olub. Həkim olmaq qərarımı isə orta məktəbin VIII sinfində oxuyarkən sevimli biologiya müəllimim Cəmilə xanımla tanış olduqdan sonra verdim. O zamanlar biologiya üzrə fənn olimpiadalarında iştirak edirdim. Məktəbimizdə biologiya kabinetinin yaradılmasının əsas təşkilatçılarından biri olmuşam və kabinetimiz Bakı şəhəri üzrə keçirilən müsabiqədə birinci yerə layiq görülüb. Dəfələrlə rayon, şəhər və respublika üzrə biologiya fənn olimpiadasının qalibi olmuşam. Məktəbi bitirdikdən sonra isə Azərbaycan Tibb Universitetinə daxil oldum.

- "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində 2013-2014-cü tədris ili üçün tələbələrin seçim prosesini necə qiymətləndirirsiniz?

- Xatırladım ki, xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramına 2007-ci ildən qəbul olmuşam və bu proqram çərcivəsində təhsil alan ilk tələbələrdən biriyəm. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən imzalanan Dövlət Proqramının 2007-ci ildən etibarən istedadlı gənclərimizin xaricdə təhsil almasına imkan verən seçim proseslərini yaxından izləmişəm və bu proseslərin obyektivliyindən hər zaman yüksək səviyyədə razı qalmışam. Biz tələbələr yaradılan bu şəraitə, diqqət və qayğıya görə Azərbaycan Prezidentinə minnətdarıq. "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" Azərbaycan tarixində ən böyük xaricdə təhsil layihəsidir. Proqram minlərlə gəncə öz arzularını həyata keçirməyə imkan yaratmaqda davam edir. Məmnunluq hissi ilə deyə bilərəm ki, xalqımız artıq bu proqramdan öz bəhrəsini götürməyə başlayıb. Biz gənclərin əsas vəzifəsi isə xaricdə mükəmməl təhsil almaq, ölkəmizi layiqincə təmsil etmək və yüksək ixtisaslı kadrlar kimi vətənə dönərək ölkəmizə xidmət göstərməkdir.

- Amerikadan baxdıqda Azərbaycan təhsilinin inkişafını necə görürsünüz?

- Əlbəttə ki, dünyanın bir sıra inkişaf etmiş ölkələrində olduğu kimi Azərbaycanda da təhsilin inkişafı, yüksək ixtisaslı kadrların yetişdirilməsi prioritet istiqamətlərdəndir. Təhsilimiz inkişaf edir, universitetlərimizin maddi-texniki bazası güclənir. Yeni innovativ layihələr həyata keçirilir. Təhsil sahəsində yeni proqramlar qəbul olunur. Məhz bütün bunların nəticəsidir ki, bu gün gənclərimiz xarici ölkələrin müxtəlif nüfuzlu ali təhsil ocaqlarında təhsil alırlar. Bu istiqamətdə qəbul edilən Dövlət Proqramı da gənclərin xaricdə təhsil alması üçün geniş imkanlar açır. Bütün bu işlərdə, əlbəttə ki, Təhsil Nazirliyinin apardığı məqsədyönlü işləri yüksək qiymətləndiririk. Təhsil Nazirliyinin tələbələrlə hər zaman yaxından münasibətdə olması və problemlərlə ciddi və mütəmadi məşğul olması xüsusilə təqdirəlayiqdir.

- Yaşadığınız şəhər, oxuduğunuz ali məktəb barədə...

- Hazırda yaşadığım Nyu-York şəhəri "dünyanın ürəyi" hesab olunur. Buradakı insanlar 200-ə yaxın fərqli dildə danışırlar. Nyu-York bir neçə dəfə gənclərin yaşamaq istədiyi "ən çox arzulanan şəhər" seçilib. Dünyanın 468 stansiyadan ibarət ən böyük metro şəbəkəsi Nyu-Yorkdadır.

Təhsil aldığım Kornell Universitetinin əsası 1865-ci ildə qoyulub. Universitetdə dünyanın 122 ölkəsindən 20 mindən artıq tələbə, 7 min aspirant təhsil alır. Onların təhsili ilə 3 mindən artıq professor-müəllim heyəti məşğul olur. Universitet Amerikanın 8 ən nüfuzlu ali məktəbini birləşdirən Sarmaşıq Liqasına (Liqa plyuş) daxildir. Liqanın ən gənc üzvü olan bu ali məktəb Böyük Britaniyanın "Times Higher Education" dərgisinin sonuncu 2014-cü il reytinq cədvəlində 17-ci yerdə qərarlaşıb. Kornell Universitetinin müəllim və məzunlarından 41 nəfər Nobel mükafatına layiq görülüb. Onların arasında Riçard Feynman, Devid Li, Robert Riçardson (fizika üzrə), Piter Debye, Riçard Ernst (kimya), Herbert Gaser, Paul Qrinqardı (fiziologiya və tibb) və b. göstərmək olar.

- Təhsiliniz necə keçir?

- Hazırda ginekologiya ixtisası üzrə təhsil alıram. Demək olar ki, vaxtımın çox böyük hissəsini klinikada keçirirəm. Uzun illərdir ki, hobbim olan üzgüçülük, velosiped sürmək və balıq tutmağa sərf etməyə isə zamanım qalmır.

Amerikada rezidentura pilləsi üzrə təhsil alan ilk 2 məzundan biri olmaq qürurvericidir. Amerikada elmi fəaliyyətlə məşğul olan və rezidentura təhsili alan digər azərbaycanlı həkimlərlə birlikdə "American Azerbaijan Medical Association" Facebook qrupu təşkil etmişik və bu qrup vasitəsilə dünyanın müxtəlif ölkələrində təhsil alan həkim həmkarlarımıza və gələcək həkimlərimizə obyektiv məlumatları çatdırmağa çalışırıq. O cümlədən vətənə gəldiyim qısa tətillərim zamanı da həkim həmkarlarımla görüşərək Amerikada tibb təhsili ilə bağlı biliklərimizi paylaşmağa çalışıram.

- Universitetdə imtahan sessiyası necə təşkil olunur?

- Rezidentura pilləsində təhsil bakalavr səviyyəsindən imtahan və semestrlərin təşkilinə görə köklü şəkildə fərqlənir. Amerikada hər bir rezidentura tələbəsi ildə 2 dəfə bütün kollektiv tərəfindən dəyərləndirilir. İldə bir dəfə isə ölkə səviyyəsində təşkil olunan standart imtahanla iş biliklərinin və qabiliyyətlərinin səviyyəsi müəyyən olunur.

- Amerikada rezidentura təhsili və müəllim-tələbə münasibətinə dair hansı maraqlı məqamları qeyd edə bilərsiniz?

- Bildiyiniz kimi, rezidentura pilləsində təhsil bakalavr və yaxud da magistr pilləsindən tamamilə fərqlidir. Belə ki, bütün vaxtımız klinikada pasiyentlərlə bərabər keçir. ABŞ-da mövcud proqram haqqında onu deyə bilərəm ki, burada tələbələr ən sadə məsələlərdən başlayaraq ən mürəkkəbə doğru gedirlər. Bu zaman tələbəyə yuxarı kurs rezidentlər və xüsusi təyin edilmiş professorlar nəzarət edir. Rezidentlər özləri xəstə qəbul edir, əməliyyatlara girirlər. Rezidentura təhsilinin sonunda hər ixtisasın özünə uyğun imtahanı var. Bu imtahanı vermədən də fəaliyyət göstərmək olar. Lakin həmin imtahandan keçən rezidentlərə daha çox üstünlük verilir. Deyə bilərəm ki, təhsilimdən çox məmnunam və həkimlik peşəsinin sirlərini, həkim-xəstə və həkim-həkim münasibətlərini öyrənməkdən zövq alıram.

- Amerika şəraitinə adaptasiya olmaq sizin üçün çətin olmadı ki?

- Amerika fərqli mədəniyyətə sahib, çoxsaylı ölkə nümayəndələrinin vəhdətdə yasadığı bir ölkədir. Amerikaya uzunmüddətli təhsil üçün getməzdən öncə bir neçə dəfə ayrı-ayrı vaxtlarda bu ölkəyə qısamüddətli səfərlər etdiyim üçün adaptasiya prosesinin çox çətin olmadığını deyə bilərəm.

- Azərbaycan diasporası ilə əlaqələriniz...

- Məlum olduğu kimi, Amerikada həmvətənlərimizin sayı azdır və diasporamızdakı insanların sayı da məhduddur. Amerikada tanıdığım azərbaycanlı çox azdır və tanıdığımız bütün insanlarla mütəmadi olaraq görüşüb əlaqə saxlamağa çalışırıq.

- Amerikada Azərbaycana, mədəniyyətimizə münasibət necədir?

- Ölkələrimiz arasında çox böyük məsafələr olduğu üçün Amerikada insanların Azərbaycanla bağlı məlumatları bir qədər gec formalaşmağa başlayıb. Möhtərəm Prezidentimizin apardığı uğurlu siyasətin nəticəsində Azərbaycanda baş verən sürətli inkisaf dünyanın hər bir ölkəsində olduğu kimi Amerikada da insanların gözündən qaçmır. Əlbəttə ki, xaricdə təhsil alan biz gənclərin də görüləcək çox işlərimiz var və dövlətimizin bizə verdiyi dəstəklə hər bir çətinliyin öhdəsindən asanlıqla gələ biləcəyimizə əminəm.

- Gələcək planlarınız?

- Təhsilim dövründə və təhsilimi tamamladıqdan sonra mümkün qədər daha çox azərbaycanlı həkimin Amerikada müəyyən müddət tibb təhsili almasına kömək etmək istəyərdim. Amerikada tibbin yeniliklərini öyrənib onları Azərbaycanda tətbiq etmək və öyrətmək ən əsas məqsədimdir.

- Biz də sizə təhsildə və gələcək həkimlik karyeranızda yeni-yeni uğurlar arzu edirik.

Oruc MUSTAFAYEV

Azərbaycan müəllimi.- 2014.- 4 aprel.- S.6.