"Azərbaycan jurnalistika məktəbləri"
Ölkəmizin elmi ictimaiyyəti tərəfindən
əsasən istedadlı filoloq alim və məhsuldar tədqiqatçı kimi tanınan, ilk klassik sənətkarlarımızın elmi tərcümeyi-halını yazmış,
ədəbiyyatın regional aspektdən tədqiqinin
əsasını qoymuş, AXC dövrü ədəbiyyatımızın ilk monoqrafik tədqiqatçısı,
filologiya elmləri doktoru,
professor Alxan Bayramoğlu (Məmmədov) alim
qələmini mətbuat tariximizin bir sıra məsələlərinin
araşdırılması istiqamətində də işlətmiş
və Azərbaycan mətbuatşünaslığına
töhfə olan dəyərli əsərlər
yaratmışdır. Filoloq alimin bu silsilədən sayca üçüncü
kitabı olan "Azərbaycan jurnalistika məktəbləri" bu günlərdə işıq üzü görmüşdür.
"Avrasiya-Press" nəşriyyatı tərəfindən
nəfis şəkildə çapdan
buraxılmış və oxuculara Azərbaycan
Mətbuat Şurasının və Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun
birgə nəşri kimi təqdim olunmuş kitabın redaktoru
Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri, əməkdar
jurnalist Əflatun Amaşov,
rəyçisi filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Aygün
Əzimovadır. Əflatun müəllim toplu
şəklinə salınmazdan öncə bütün
fəsilləri mətbuatda oxuculara məqalələr
şəklində çatdırılmış kitaba "Milli jurnalistika məktəblərimiz
haqqında" adlı səmimi və tədqiqatçı əməyinə
sayğı ilə dolu ön
söz də yazmışdır. Burada kitab müəllifinin
jurnalistikamızın indiyədək keçdiyi
yola məhz məktəb prizmasından
yanaşıb dəyər verməsi əsərin ən mühüm məziyyətlərindən biri kimi qiymətləndirilmiş,
kitabın jurnalistikamızın fundamental
ictimai-mədəni hərəkat kimi təqdimatı
baxımından böyük əhəmiyyət
kəsb etdiyi vurğulanmışdır.
Tədqiqat
üçün seçilmiş
mövzu - "Azərbaycan jurnalistika məktəbləri" ilə
bağlı müəllifin apardığı
araşdırmaların nəticələrini əks etdirən
kitabdakı ilk fəsil - məqalə
"Milli məfkurəmizin
"Əkinçi"dən başlayan
mərhələlərinə dair"
adlanır. Alxan Bayramoğlu burada
"Əkinçi" qəzetinin Azərbaycan ictimai fikrinə gətirdiyi yeni
ruhu, yeni nəfəsi
bir daha yüksək
qiymətləndirərək qəzetin öz
gəlişi ilə xalqın məişətindən tutmuş mədəni, mənəvi həyatının,
ictimai şüurunun,
milli etnik
düşüncəsinin bütün
sahələrinədək işıq
saçdığını qeyd edir. "Əkinçi"nin
başladığı yolu "Ziyayi Qafqaziyyə"nin, "Kəşkül"ün,
"Şərqi Rus"un
və digər maarifçi və ictimai ədəbi düşüncə
mündəricəli nəşrlərin davam
etdirdiyini diqqətə
çatdırır.
Tədqiqatçı
alim milli mətbuatımızın
qaranquşu olan
"Əkinçi"ni həm də son
əsr yarımlıq dövrdə
ölkəmizdə fəaliyyət göstərmiş jurnalistika məktəblərindən ilki kimi dəyərləndirir
və təhlilini verir.
Kitabda daha sonra tarixi-xronoloji ardıcıllıqla "Molla Nəsrəddin, "Füyuzat",
milli demokratik, pedaqoji, bolşevik jurnalistika məktəblərindən söz açılır, həmin məktəblərin
hər birini təmsil edən nəşrlərin
fəaliyyəti, ideya istiqaməti, əsas
mövzu hədəfləri, hər məktəbin tanınmış
nümayəndələri haqqında müasir
yanaşma baxımından maraqlı və
orijinal fikirlərin yer
aldığı geniş məlumat verilir.
Kitabda eyni zamanda Azərbaycan
jurnalistikasının və jurnalistika məktəblərinin
inkişafında böyük rol oynamış Haşım bəy Vəzirovun,
Orucovların, Üzeyir Hacıbəylinin
mədəni-maarifçilik fəaliyyəti, jurnalistika
irsi haqqında da geniş faktik materiala, dərin təhlilə əsaslanan və
kitabın ümumi süjet xəttinə tam uyğun maraqlı məqalələr yer alıb. Əsərinin sonuncu
fəslində A.Bayramoğlu müasir jurnalistika, mövcud reallıq və problemlər barədə
fikir və qənaətlərini oxucularla bölüşür.
Kitabın
sonunda verilmiş ədəbiyyat
siyahısından da göründüyü
kimi, müəllif bu
sahədə demək olar ki, bütün
mövcud ədəbiyyatı nəzərdən
keçirmiş və təhlilə cəlb
etmiş, mövzuya dair araşdırmalarında orijinallıq nümayiş etdirmiş,
nəticədə elmi ictimaiyyətin diqqətini cəlb edəcək,
yüksək elmi-publisistik dildə
yazılmış bir əsər ortaya qoymuşdur.
Kitabın humanitar sahə mütəxəssisləri
- jurnalistlər, filoloqlar və bu sahələr üzrə təhsilalanlar üçün faydalı olacağını
zənn edirik.
Yusif ƏLİYEV
Azərbaycan müəllimi.- 2014.- 15 avqust.- S.7.