Yaxşı əmi
(hekayə)
Rasim
QURBANOV,
filologiya
üzrə elmlər doktoru
- Ver aşığımı, ver deyirəm
sənə! Udmuşam, mənimdir.
- Əşi, bir bunun boyuna bax a!.. "Udmuşam,
udmuşam". Al bu da sənin aşığın.
Koppuş sifətli, dombagöz oğlan bu sözləri
deyərək, onun ətəyindən yapışıb əl
çəkmək istəməyən arıq, solğun bənizli
uşağı arxası üstə itələdi. Sonra məhəllə
boyunca uzanan hasarın dibi ilə qaçmağa üz qoydu.
Ətrafdakı uşaqlar da bir himə bənd imiş, hərəsi
bir tərəfə qaçdı.
İtələnib yıxılan uşaq səssiz-səmirsiz
ayağa durub ətrafa boylandı. Heç kim yox idi. Gündən
yanıb qaralmış ayaqlarını dizə qədər
örtən şalvarının tozunu çırpdı.
Ağrıyan başına əl gəzdirdi. Peysərində əli
şişə toxundu. Bir dəqiqə başındakı
şişi əlləşdirdi, sonra yerə oturub
uşağa məxsus bir kövrəkliklə ağlamağa
başladı.
Bu vaxt onun oturduğu yerdən beş-altı addım
aralıda yerləşən qapı açıldı.
İçəridən 22-23 yaşlarında, qalın
qaşları, iri burnu olan, sıx saçları arxaya
daranmış bir cavan oğlan çıxdı. Son dəb ilə
geyinmiş, xətlərini qulağının dibinə qədər
uzatmışdı. O ağlayan oğlana yaxınlaşıb əlini cibinə
saldı. Bir siqaret çıxardıb yandırdı,
sonra nə isə fikirləşib siqareti yerə tulladı,
dabanı ilə əzdi. O biri cibindən bir konfet
çıxarıb yeməyə başladı. Uşaq birdən
xırp səsinin kəsdi, gözlərini cavan oğlanın
ağzına dikdi. Sulanmış ağzındakı
tüpürcəyi burnunun suyuna qarışmış göz
yaşı ilə birlikdə uddu. Cavan oğlan:
- İgid, adın nədir? - deyə soruşdu.
-Məmməd... Məmmədəli, - deyə uşaq
cavab verərək mızıldandı.
- Konfet istəyirsən?
- Yox!
Cavan oğlan cibindən iki iris konfeti
çıxardıb ona
uzatdı. Məmmədəli tərəddüdlə gözlərini
döydü. Sonra ətrafa boylandı. Heç kim yox idi.
Soruşdu:
- Deməzsən?
- Nəyi, kimə?
- Atama deməssən mənə konfet verdigüvi?
- Yox, demərəm.
Məmmədəli konfetləri aldı, sağ əlindəki
aşıqları yerə tökdü. Sonra konfetin birini soyub
ağzına qoydu. Ağzını marçıldada-
marçıldada:
- Sən kimsən? - deyə soruşdu.
- Mən Faiq müəlliməm.
- Məəlimsən? Bəs mən səni heç
görməmişəm ki?
- Sizin məktəbdə
bu ildən, sentyabrdan dərs deyəcəyəm.
- Bakidən gəlmisən?
- Hə, Bakıda oluruq. Atam da, anam da orada
yaşayır.
- Məəllim, Bakıda hamı bu cür şalvar
geyir? Keçən ay qonşumuz Səftərin xalası
oğlu gəlmişdi, onun da əynində ənlibalaq
şalvar var idi.
- Kimə necə xoşdur elə də geyinir. Yaxşı,
Məmmədəli, sən axı heç demədin niyə
ağlayırdın?
Uşaq doluxsunan kimi oldu.
- Dədəm məni döyəcək.
Başımdakı bu qozu görürsən? Bu, məni
dögdürəcək. Dədəm yaman hirslidir. Mir Yusif
ağa deyir ki, dədəmin cinnəri var.
- Atan ananı da döyür?
- Anam yoxdur.
- Bu qədər aşığı neynirsən,
yığmısan? Bu yayı sən ancaq
aşıq-aşıqmı oynamısan?
Uşağın gözləri parıldadı.
Dodaqlarına bir sadəlövh təbəssüm qondu.
- Yox əşi! Kənd uşaqları ilə birgə
Salmanın bağlarına girmişik, qobuda çimmişik,
moruq yığmışıq...
- Oxumağı bacarırsanmı?
- Nöş bacarmıram. Boyuma baxma, balacayam, sentyabrda
ikinci sinifdə oxuyacağam.
- İstəyirsən mən sənə oxumaq
üçün bir kitab verim?
- Mənim öz "Ana dilim" var. Bir də axı
atam döyər. Deməz ki, bu kitabı sənə kim verib?
Döyər məni, ağlayaram axı.
- Heç nədən qorxma. Sən yekə oğlansan.
İndi get evə, sənə şəkilli kitab gətirəcəyəm.
Özü də ağlama, maşallah, yekə kişisən,
sənə ağlamaq yaraşmaz.
Avqustun axırları idi. Faiq təyinat
aldığı məktəblə tanış olmaq
üçün evdən çıxdı. Bu vaxt yaxınlıqda
bir ağlamaq səsi eşitdi. Hasarın dibinə
qısılıb için-için ağlayan Məmmədəlini
gördü.
- Nə olub? Yenə niyə ağlayırsan?
- Dədəm döyüb, yaman hirslidir.
Faiq özlüyündə fikirləşdi ki,
başqasının ailə işlərinə
qarışmağa haqqı yoxdur. Ancaq bu işi belə də
qoymaq olmaz. Dərslər başlanan kimi bir tədbir görmək
lazımdır. O, əlində tutduğu çantanı
açdı. Oradan bir şəkilli jurnal çıxardıb
Məmmədəliyə göstərdi. Şəkillərdə
"Baba və Turp" əhvalatı təsvir edilmişdi,
altında da yazılar vardı. Uşaq əvvəlcə
gözünün ucu ilə şəkillərə baxdı,
sonra onu maraq bürüdü, əlinə aldı.
Dodaqları qaçdı.
- A! ...Siçana bax a. Pişikdən qorxmur?
- Al oxu, onda bilərsən.
- Mən hələ burda oxuyub sənə verrəm. Evə
aparmayım.
...Payız girmişdi, dərslər
başlanmışdı. Yarpaqlar sanki yayın həsrətindən
xəstələnir, saralıb xəzəl olurdu. Bir gün xəbər
çıxdı ki, Məmmədəlinin atası montyor Həşimi
elektrik vurub öldürüb.
Sonra məlum oldu ki, gecə növbəsində içib sərxoş
olan Həşim elektrik xətti qırılan bir evə təmir
üçün çağırılır və öz səhvi
ucbatından ömür xəttini qırır. Faiq yas yerinə
gələndə, dəfn mərasimi yerinə yetirilirdi. Məmmədəli
bir uşaq ilə durub ağlayırdı. Faiq onlara
yaxınlaşıb:
- Məmmədəli, ağlayırsınız?- deyə
soruşdu.
Məmmədəli Faiqin səsini eşidincə
başını qaldırdı, əvvəl burnunu, sonra
gözlərini sildi. Yanındakı uşaq da
ağlamağını kəsdi.
- Faiq məəllim, mən ağlamaq istəmirdim. Mir
Yusif ağa, nənəm deyir ki, ağla, necə olsa atondur.
Faiq:
- Bir də sizi ağlayan
görməyim. Alın bu jurnalı, keçin bir qıraqda
oturub oxuyun. Sonra əlindəki jurnalı onlara uzatdı. Məmmədəli
jurnalı alıb höccələdi:
- Gö-yər-çin.
Jurnalı varaqladılar, nə isə oxudular, üzləri
güldü. Öz uşaq təbəssümləri ilə
şən bir halda oxumağa davam etdilər. Faiq uşaqlardan
ayrılıb mərhumu son mənzilə - qəbiristana aparan
dəstəyə qoşulmaq istəyəndə qulağı
onların arasındakı kiçik dialoqu aldı:
- Bu Faiq məəllim çox yaxşı əmidir.
- Sənə şəkilli kitab verir, onunçün?
- Yox, uşaqları ağlamağa qoymur.
Azərbaycan
məllimi.- 2014.- 24 oktyabr.- S.9.