Tədqiqat və innovasiyalar
nüfuz göstəricisi kimi
Avrasiya ali məktəblərinin
reytinqi təqdim olunub
Böyük Britaniyanın təhsil xidmətləri sahəsində ixtisaslaşmış “Times Higher Education” (THE) nəşri ilk dəfə olaraq Avrasiya regionu ölkələrinin ən yaxşı ali məktəblərinin reytinqini (Times Higher Education Eurasia Rankings 2018) tərtib edib. Reytinqin nəticələri avqustun 31-də Kazanda keçirilən Dünya təhsil sammitində açıqlanıb. Reytinqin təqdimat mərasimində THE-nin aparıcı mütəxəssisi Berbel Ekelmann qeyd edib ki, yeni sıralamanın tərtib olunması gedişində regionun 16 ölkəsindən (Azərbaycan, Əfqanıstan, Belarus, Gürcüstan, İran, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Monqolustan, Moldova, Rusiya, Tacikistan, Ukrayna, Özbəkistan, Ermənistan) 74 ali məktəbin fəaliyyəti təhlil olunub. Nəticədə reytinqə 6 ölkədən - Rusiya, Türkiyə, İran, Ukrayna, Belarus və Gürcüstandan qlobal reytinqlərdə iştirak edən 74 universitet daxil olub. B. Ekelmann həmçinin ildən -ilə ali məktəblərin vəziyyətini müqayisə etməyə imkan verən THE metodologiyasının sabitliyini qeyd edib. Və bildirib ki, son zamanlar Avrasiya innovasiyalar və tədqiqatlar üçün şəbəkə kimi açılır. Reytinqin hazırlanmasına ehtiyac bununla əsaslandırılır ki, bu gün Avrasiya məkanının ali məktəbləri fəal inkişaf edir və dünyanın ən nüfuzlu universitetləri ilə rəqabət aparmağa başlayıb. Bundan başqa, regionun hüdudları daxilində demək olar ki, ali təhsil alan yarım milyard insan yaşayır.
Reytinqə daha çox Rusiyadan (27), Türkiyədən (22), İrandan (18) ali məktəblər
daxil olub. Onu da bildirək ki, reytinqdə təmsil olunan Rusiya ali
məktəblərindən 17-si
“5-100” layihəsində iştirak edir. Sıralamaya Rusiyanın nüfuzlu
ali məktəblərindən olan M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti
başçılıq edir. Avrasiyanın
ən yaxşı ali məktəblərinin ilk 10-luğunda
Türkiyənin Koç, Sabançı,
Bilkənt kimi universitetləri də yer alıb.
Sıralamada 10-cu yerdə qərarlaşmış Kazan Federal Universiteti (KFU) son illərdə elmi məhsuldarlıq
sahəsində ciddi inkişafa
nail olub. Ali məktəbin
rektoru İlşat Qafurovun sözlərinə görə, KFU son 5 il ərzində Scopus və Web of Science kimi beynəlxalq elmi
bazalarında indeksləşən jurnallarda
nəşrlərinin sayını 8 dəfə
artırıb. Yüksəkreytinqli jurnallarda cari ilin birinci
və ikinci rüblərində çap olunma səviyyəsi
60, prioritet istiqamətlər üzrə
isə 70 faiz artım əldə olunub. Bundan başqa,
Scopus və
Web of Science məlumat bazasına bu dövrdə KFU-nun 6 jurnalı daxil olub.
THE-nin “Avrasiya” reytinqinin tərtib edilmə metodikası “THE
World University Rankings” in ötənilki dünyanın ən yaxşı ali məktəblərinin ümumdünya reytinqinin metodikasına əsaslanmışdır.
Reytinq indikatorları kimi tədris (təlim mühiti),
tədqiqatlar (həcmi,
gəlirlər və reputasiya), sitat gətirilmə (tədqiqatların
təsiri), beynəlxalq
qarşılıqlı əlaqə (əməkdaşlar,
tələbələr və
tədqiqatlar), istehsal
fəaliyyətindən gəlirlər
(innovasiyalar) çıxış
edir. Reytinqin nəticələri THE-nin son ümumi reytinqinin nəticələrinə
əsaslandırılmışdır.
Reytinqin tərtib edilməsi üçün
məlumatlar üç
mənbədən yığılır:
statistik məlumatlar universitetlərdən, Scopus bibliometrik
basasından və akademik ekspertlərin sorğusundan. Sorğu üçün respondentlər Scopus-da öz profilinə malik olan tədqiqatçıların
arasından təsadüfi
qaydada seçilir.
“Avrasiya regionu ölkələrinin
aparıcı universitetlərinin
yeni reytinqində biz beynəlxalq cəmiyyət
tərəfindən tanınan
effektivlik göstəricilərindən
- THE-nin
(Times Higher Education World University Rankings) dünya
universitetlərinin ümumi
reytinqinin qızıl
standartlarından, həmçinin bizim son dünya reytinqimizdə istifadə etdiyimiz kriteriyalardan istifadə etmişik” - deyə nəşrin direktoru Filipp Beyt qeyd edib. “Biz universitetlərə imkanları
və təhdidləri görməkdə kömək etmək istəyirdik. Bütövlükdə bütün Avrasiya
landşaftı daha əhəmiyyətli rol oynamağa başlayır.
Bizə bu böyük ərazinin ürəyinə
baxmaq əhəmiyyətli
idi. Bu
reytinqlə biz həmçinin
regionun beynəlxalq və
tədqiqat fəaliyyətində
nə qədər əhəmiyyət daşıdığını
göstərmək istəyirdik”,
- deyə o vurğulayıb. F.Beytin sözlərinə görə, THE
reytinqlərinin obyektiv
və şəffaf olması üçün
məlumatlar müxtəlif
mənbələrdən toplanır. Xüsusi halda THE-nin qlobal
reytinqi üçün
bütün dünyadan
olan universitetlərin
(1600 ali məktəb)
verdikləri informasiya, reputasiya
(bunun üçün
10 mindən çox alimin rəyi soruşulur) və bibliometrik məlumatlar çox əhəmiyyətlidir.
Daha ətraflı
www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/best-universities-eurasia
səhifəsindən tanış olmaq olar.
Oruc MUSTAFAYEV
Azərbaycan müəllimi.- 2018.-
7 sentyabr.- S.8.