Azərbaycanda texniki elmlər
sahəsində
çalışanların 53 faizini qadınlar təşkil edir
Qadınların İKT sektorunda iştirakı
müzakirə olunub
“Azərbaycan qadınlarının
elmi-texnoloji sahələrdə
təmsil olunma səviyyəsi dünya üzrə müvafiq orta göstəriciləri
xeyli qabaqlayır”. Bu sözləri
AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadə
aprelin 25-də Azərbaycan
Milli Elmlər Akademiyası Rəyasət
Heyəti, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun
birgə təşkilatçılığı
ilə keçirilən
“Qızlar İKT-də
Beynəlxalq Günü”nə
həsr edilən respublika elmi-praktik konfransda deyib. Qeyd olunub ki, bu
göstəricilər ölkəmizdə
həyata keçirilən
gender siyasətindən, elm və təhsilə diqqət və qayğıdan, milli-mənəvi
dəyərlərin xüsusiyyətlərindən
irəli gələn mühitin formalaşması
hesabına əldə
edilib.
AMEA prezidenti informasiya cəmiyyətinin mühüm
hədəflərindən birinin
qadınların informasiya-kommunikasiya
texnologiyalarında (İKT) rolunun artırılması
olduğunu bildirib. Qadınların hüquq və
azadlıqlarının təmin
olunmasında informasiya
cəmiyyətinin texnoloji
platforması olan
İKT-nin mühüm
rol oynadığını
vurğulayan Akif Əlizadə qeyd edib ki, İKT elmi-texnoloji fenomen olmaqla yanaşı, cəmiyyətdə bütün
növ sosial bərabərsizliklərin effektiv
şəkildə aradan
qaldırılması vasitəsidir.
Bu gün İKT sektorunda
qadınların rolunun
və xüsusi çəkisinin artırılmasının
aktuallıq kəsb edən məsələlərdən
olduğunu söyləyən
akademik Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı
(BTİ), YUNESKO kimi nüfuzlu
beynəlxalq təşkilatların
bu məsələlərin
həllinə böyük
diqqət ayırdığını
nəzərə çatdırıb.
Konfransın 2014-cü ildən etibarən
BTİ-nin təşəbbüsü
ilə hər il qeyd edilən
“Qızlar İKT-də
Beynəlxalq günü”
ilə əlaqədar
keçirildiyini deyən
A.Əlizadə tədbirin
bu istiqamətdə elmi problemlərin müəyyən edilməsi
baxımından önəmini
qeyd edib.
Gender məsələsinin Azərbaycanın
dövlət siyasətinin
əsas prioritetlərindən
biri olduğunu vurğulayan AMEA prezidenti bu siyasətin əsasının ümummilli
lider Heydər Əliyev tərəfindən
qoyulduğunu və Prezident İlham Əliyev tərəfindən
uğurla davam etdirildiyini söyləyib:
“Həmin siyasətin nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan
qadınları dövlət
orqanlarında, elm, təhsil
və tibb müəssislərində, biznes
və vətəndaş
cəmiyyəti sektorlarında,
ədəbiyyat, incəsənət
və idman sahələrində ən
yüksək səviyyədə
təmsil olunurlar”.
Son dövrlər elm sahəsində
çalışan qadınların
sayının kişilərə
nisbətən ilbəil
çoxalmaqda olduğunu
qeyd edən akademik texniki peşələr, o cümlədən
İKT sahəsi ilə
bağlı olan peşələrdə qadınlarının
rolunun artdığını
vurğulayıb, bu tendensiyanın Azərbaycanda
da özünü qabarıq şəkildə
göstərdiyini bildirib. Akademikin sözlərinə
görə, 2018-ci ildə
Azərbaycanda texniki elmlər sahəsində çalışanların 53 faizini
qadınlar, 47 faizini isə kişilər təşkil edib.
Akademik A.Əlizadə çıxışının
sonunda AMEA-da, onun elmi müəssisə
və qurumlarında Qadınlar Şurasının
fəaliyyət göstərdiyini
bildirərək bu şuranın elmi mühitdə çalışan
xanımların müxtəlif
problemlərini, qayğılarını
üzə çıxartmağa
və onları daha effektli şəkildə
həll etməyə imkan verdiyini diqqətə çatdırıb.
“Qadınların
elmi yaradıcılıqda
və peşə seçimində İKT-nin
rolu” mövzusunda məruzə ilə çıxış edən
Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin
sədri, siyasi elmlər üzrə elmlər doktoru, professor Hicran Hüseynova İKT-nin gender bərabərliyi,
qadınların hüquq
və imkanlarının
genişləndirilməsinin təmin edilməsində əsas amillərdən biri olduğunu söyləyib.
“YUNESKO-nun hesabatlarına
görə, Azərbaycan
bütövlükdə tədqiqatçılar
arasında qadınların
sayı daha çox olan ölkələr sırasındadır,”
- deyən komitə sədri bildirib ki, Azərbaycan qadınları və qızları arasında İKT sektoruna dair məlumatlılıq səviyyəsinin yüksəldilməsi
və bu sahəyə peşəkar
marağın təşviq
edilməsi, gənc qızların gələcək
karyeralarını məhz
İKT sahəsində iş
qurmalarına
həvəsləndirilməsi qarşımızda
dayanan əsas məsələlərdəndir.
AMEA İdarəetmə Sistemləri
İnstitutunun laboratoriya
müdiri, texnika üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent Gülçin Abdullayeva “Qadınlar
İKT-də: beynəlxalq
aləmdə və ölkəmizdə ümumi
mənzərə” mövzusunda
məruzə ilə çıxış edərək
informatika elminin yaranma tarixindən söz açıb. O, Elektron Hesablayıcı Maşınların istifadə
edilməsi üzrə
ilk tədqiqatlardan danışıb,
keçmiş SSRİ-də
və Avropada ilk Kiçik Elektron Hesablama Maşını haqqında məlumat verib.
Məruzəçi, həmçinin
ortopediyada cərrahi müdaxilənin məsləhətçi
intellektual sistemi və Azərbaycan əl xalılarının
naxış, ornamentlərinin
tanınma və identifikasiya sistemini təqdim edərək onların imkanlarından danışıb və iş prinsipini diqqətə çatdırıb.
“Gender problemlərinin
həllində İKT-nin
rolu və perspektivləri” mövzusunda
məruzə ilə çıxış edən
AMEA-nın müxbir üzvü, texnika üzrə elmlər doktoru, professor Məsumə
Məmmədova qadınların
İKT-yə cəlb olunması zərurətini
təyin edən amillərdən bəhs edib.
Məruzəçi daha sonra e-tibbin
qadınların sağlamlıq
problemlərinin həlli
baxımından təqdim
etdiyi imkanlardan söz açıb, eləcə də elektron təhsilin gender assimetriyasının aradan
qaldırılması baxımından
sosial əhəmiyyətə
malik olduğunu söyləyib.
AMEA Qadınlar Şurasının
sədri, fəlsəfə
elmləri doktoru, professor Rəna Mirzəzadə “AMEA-da
gender mədəniyyəti və
İKT” mövzusunda məruzə
ilə çıxış
edərək ölkədə
qadınların İKT sektorunda
iştirak səviyyəsi,
gender problemlərinin həllində
İKT-nin rolu və perspektivləri haqqında məlumat verib.
AMEA Folklor İnstitutunun böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə
doktoru Hikmət Quliyev “Azərbaycan
mədəni mühitində
qadınların sosial
statusunun inkişafında
kommunikasiyaların rolu”
mövzusunda məruzəsində kommunikasiya vasitələrinin meydana gəlməsi ilə sosial-mədəni sferada baş verən dəyişikliklər arasındakı
əlaqələrdən danışıb.
AMEA-nın akademik-katibi, İnformasiya Texnologiyaları
İnstitutunun direktoru,
akademik Rasim Əliquliyev “Qadınlar və fərdi məlumatların mühafizəsi
problemləri” mövzusunda
məruzə ilə çıxış edərək
fərdi məlumatların
mühafizəsinin normativ-hüquqi
bazasından və beynəlxalq çağırışlardan
bəhs edib. Dünyanın əksər
ölkələrində fərdi
məlumatların mühafizəsi
ilə məşğul
olan milli qurumlar- agentliklər, komissarlıqlar, ombudsman aparatları,
inspeksiyalar və s. fəaliyyət göstərdiyini
bildirən akademik fərdi məlumatların
mühafizəsi sahəsində
çoxlu sayda beynəlxalq standart və tövsiyələrin
işlənildiyini, hər
ilin 28 yanvar tarixinin Beynəlxalq Fərdi Məlumatların
Mühafizəsi
Günü kimi qeyd olunduğunu diqqətə çatdırıb.
İKT-nin inkişafının insanların şəxsi və ailə həyatına dair fərdi məlumatlarının
daha da şəffaflaşmasına
səbəb olduğunu
bildirən R.Əliquliyev
ölkəmizdə fərdi
məlumatların mühafizəsi
ilə Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi, Ədliyyə Nazirliyi və s. qurumların məşğul
olduğunu söyləyib.
“Fərdi məlumatların beynəlxalq
və ölkələr
səviyyəsində “qara
bazar”ı formalaşır”,
- deyə bildirən institutun direktoru “qara bazar”da təklif
olunan xidmətlərdən
söz açıb.
R.Əliquliyev milli mentalitetdə
fərdi məlumatların
qorunmasının mühüm
əhəmiyyət kəsb
etdiyini söyləyərək
xüsusilə qadınların
şəxsi və ailə həyatına dair fərdi məlumatlarının böyük
həssaslığa malik
olduğunu diqqətə
çatdırıb.
Akademik daha sonra fərdi
məlumatların mühafizəsi
ilə bağlı təkliflərini səsləndirib,
onun sosial-psixoloji, hüquqi, texnoloji və s. aspektləri üzrə multidissiplinar araşdırmaların aparılmasının,
fərdi məlumatların
mühafizəsi sahəsində
yüksəkixtisaslı hüquqi,
texnoloji və s. sferalar üzrə kadrların hazırlanmasının zəruriliyini
vurğulayıb.
Konfransın sonunda müzakirələr aparılıb, təkliflər səsləndirilib.
Samirə
KƏRİMOVA
Azərbaycan müəllimi.- 2019.-
26 aprel.- S.1; 4.