23 il sonra
atılan addım
Azərbaycan Texniki Universitetinin əbədi
tələbəsi Elşad Əliyev
Lent.az-ın “Əbədi tələbələr” layihəsində
Azərbaycan Texniki Universitetinin əbədi tələbəsi
Elşad Əliyevi anası Flora Hüseynova ilə birgə yad
edirik. Bu
gün Flora xanımın Elşadı ilk dəfə
qucağına aldığı gündən 44 il
keçir...
Mənə görə,
körpə - qadın qucağına verilən ən misilsiz
mükafatdır. Buna görə də ana
bu müqəddəs hədiyyəni də, onunla bağlı
xatirələri də göz bəbəyi kimi qoruyur.
Ölümündən 26 il keçsə
belə...
Flora
xanım qucağındakı albomu stolun üstünə
qoyub, özünün “məsumiyyət muzeyi”nin
qapılarını üzümə açır...
Bir daha əmin oluram, əgər bu
boyda dünyada bir oğuldan bir anaya iki məktub, bir vinetka və
bir də bir neçə şəkil qalırsa... həqiqətən
də ədalət kişi adından
başqa bir şey deyil...
Saralmış
məktubu ehmalca açır:
- Vüsalə, qızım, bax, bu
Elşadın mənə ilk məktubudur...
Xatirələrini əzərəm
deyə məktuba ondan da ehtiyatla, qorxa-qorxa toxunuram.
Üzünə baxıram, gözləri ilə oxumağa icazə
verdiyimi işarə edir və barmaqlarımın ucu ilə məktubu
açıram: “Sıravi Əliyevin ilk məktubu!”
Elə bu vaxt ikinci məktubu
uzadır. Eyni qaydada açıram: “Sıravi Əliyevin
ikinci məktubu!!!!!!!” ...Və bir neçə nida işarəsi...
Və bununla da onun döyüş yolu başa
çatır... Cəmi iki məktuba sığan bir
ömürdən bəhs edəcəyik...
- Elşad necə məktəbli idi?
- 1975-ci il
fevralın 27-də dünyaya gəlmişdi... Üç
oğlumun ortancılı idi... Altı
yaşı olanda Binəqədi rayon 244 nömrəli məktəbə
getdi. Əvvəlcə qəbul etmək
istəmirdilər ki, yaşı azdır. Sonra
oxumaq həvəsini görüb, “bir rüb oxusun, baxaq”, dedilər.
Bir müddət sonra sinif rəhbəri dedi ki, Elşad
özündən böyüklərdən də yaxşı
oxuyur. Tək oxumağı ilə yox, xarakteri ilə
də diqqəti cəlb edir, tez bir zamanda hamının
sevimlisinə çevrilirdi. 1991-ci ildə əla qiymətlərlə
həmin məktəbdən məzun oldu...
-
Politexnik İnstitutunda (indiki Azərbaycan Texniki Universiteti
-red.) təhsil almaq öz arzusu idi?
- Bəli. İxtisasını
da özü seçdi - avtomobil nəqliyyatının
istismarı fakültəsi, axşam şöbəsi. Mən onları tək böyüdürdüm,
yoldaşım tez vəfat etmişdi. Elşad
da deyirdi ki, axşamları oxuyub, gündüzləri işləyəcəyəm,
sənə kömək edəcəm.
- İşləyirdi?
- 1991-ci
ildə, məktəbi bitirən kimi ali məktəbə
qəbul oldu və 5 saylı taksi parkında mühərrik
yığıcısı kimi işə başladı. İndi o yerlərin izi-tozu da qalmayıb.
Kaş, qalardı və orada Elşadı tanıyanlardan
soruşardınız, görərdiniz onu necə sevirdilər...
- Nə
idi onu sevimli edən?
-
Dürüst, vicdanlı, dostcanlı və vətənpərvər
uşaq idi. Xeyirxah idi, bax, bu şəkildə yanında
dayanan qızı görürsünüz, onu universitetə
Elşad hazırlamışdı... Telefonla...
- Sevdiyi var idi?
- Mən
bilmirəm, vallah! Elşad sinfin bütün
qızlarını bacısı kimi istəyirdi,
hamısının evinə gedib-gəlir, ataları ilə əyləşib çay
içirdi...
- Evlərinə getmədiyi,
atası ilə çay içmədiyi biri necə, var idi...?
Yenidən albomu vərəqləyib,
şəkillərə diqqətlə baxır...
- Var idisə
də, mən bilmirdim...
Məktubların zərfində
öz əlləri ilə üç şəkil çəkib
- tank, helikopter və qadın silueti... Üçüncüyə
işarə edirəm:
- Hər halda... nə isə var
imiş...
- Bəlkə də... Amma biz ana-bala
yox, dost olmuşuq, olsa, mənə deyərdi...
- Nə qədər
oxudu, nə qədər işlədi...?
- 2-ci kursa qədər oxudu.
Qış sessiyasını verib, ərizə yazdı... təhsilini
yarımçıq qoyub, Qarabağa yollandı...
- Müharibəyə getmək qərarını
sizə necə bildirdi?
- Mənə
heç nə demədi. 1993-cü il
aprelin 9-u idi. İşdən qayıdanda
gördüm stolun üstündə bir kağız var.
Baxdım ki, universitetdən çıxarış vərəqəsi
veriblər. Yazılmışdı ki, təhsili
dayandırılıb, döyüşdən qayıdandan sonra
oxuyacaq. Dedim:
- Ay Qara,
- qarabuğdayı olduğu üçün onu belə
çağırırdıq, - bu nədir?
- Əsgər
gedirəm!
- Hara gedirsən
axı? Hələ heç səni çağıran da
yoxdur!
- Məni
Vətən çağırır, getməliyəm!
Özü ilə Azərbaycanın
xəritəsini və bayrağını götürüb,
getdi... Aprelin 13-də yola saldım...
- Saxlamağa
çalışmadınız?
- Mən
onu saxlaya bilərdim? Mümkün deyildi! Bu, onun mənə
növbəti sürprizi oldu... Sürpriz etməyi çox
sevirdi balam...
-
Başqa sürprizlərini xatırlamağı xahiş etsəm...
-
...Maaşını alanda işdən gəlirdim ki, evin
ortasında 1, 3 və 5 manatlıqlardan günəş düzəldib...
Pulları da həmişə mazutlu olardı...
(Ağlayır) Mən adətən dekabr ayında məzuniyyət
götürürdüm... O işdən gələndə əlləri
daima mazutlu olurdu... İsti su hazırlayırdım ki, əllərini
yusun, deyirdi “Fülüm, - məni belə əzizləyirdi, -
əziyyət çəkmə, axı sən olmayanda mənim
üçün isti su hazırlayan olmur...”
- Nə qədər
döyüşdü?
- Çox az...
İyulun 16-da Ağdamın Şelli kəndi istiqamətində
gedən döyüşlərdə qəhrəmanlıqla
şəhid oldu...
- 1993-cü ilin iyulunda Ağdamda ən
ağır döyüşlər gedirdi...
- Bəli, qızım, dedilər ki,
ən ağır döyüşlərdə iştirak edib...
Bunlar olan yerə “qrad” düşüb, 18 əsgər
birdən şəhid olub. Bir həftə əvvəl
zəng etmişdi. Mən tibb
bacısıyam, xəstəxanada işləyirdim. Bir
şənbə günü həkimlərin otağına zəng
gəldi, telefonu mən qaldırdım:
- Alo, Flora xanımı olar?
- Atam, mənəm! Hardan
zəng edirsən, ay Qara?
- Hərbi hissədən zəng edirəm!
Komandirimiz Kənanla danışmışam, mənə icazə
verəcək, gələn şənbə bir həftəlik
evə gələcəyəm... Nigaran qalma, yerim çox
yaxşıdı...
Komandiri Kənan da
qonşumuz idi. Demişdisə, icazə verəcəkdi.
Bir həftə gözlədim və gələn şənbə
günü üçün onun xoşladığı
xörəkləri bişirdim...
- Nələri xoşlayırdı?
- Paytaxt salatını çox
xoşlayırdı... Yarpaq, bir də badımcan
dolmasını... Hər iki dolmadan bişirib, azca da salat
hazırlamışdım... Bir də onun sevdiyi kekslərdən...
İşə getməzdən qabaq konfetəcən
düzmüşdüm süfrəyə ki, birdən tez gələr,
gəlib işdə məndən açarı alıb, evə
gələcək... Çay sevən idi... Çayı isə
qəndlə içməyi sevirdi...
-
Qardaşları evdə deyildi?
- Bir az
soyuqlamışdılar, əmim qızıgildə
qalırdılar...
- Xəbər gələndə
işdə idiniz?
- Bəli... Şənbə
günü saat 11 radələrində gətiriblər həyətə...
Qonşular işə zəng ediblər... İkinin
yarısına qədər mənə deyə bilməyiblər...
Hiss edirəm ki, kim məni görür,
üzünü çevirib, gözlərini gizlədir... Nə ağlıma gələr? Elə sevinirəm
ki, bu gün balam gəlir... Gördüm şöbədə
sakitlikdir, amma baş həkimin otağında səs-küy
var... Dedilər, Fikrət müəllim səni
çağırır... Mən baş həkimin
otağına girəndə yenə hamı üzünü
başqa səmtə çevirdi, Fikrət müəllimin isə
üzü ağappaq olmuşdu:
- Flora, get evə,
mən sənə icazə verirəm...
- Axı evdə heç kim yoxdur, mən evə niyə getməliyəm?
- Flora, mən sənə dedim ki,
geyin, get evə...! - Baş həkim ayağa qalxıb, digər
iki həkimə göstəriş verdi: -
Evə ötürün...
Vüsalə,
qızım, otaqdan çıxmaq istəyəndə sanki
kürəyimə bıçaq saplayıb, burdular.
Çevrilib qorxa-qorxa soruşdum ki, “Fikrət müəllim,
axı nə olub?”. “Heç nə, Flora...
Heç nə...” dedi...
Xalatımı soyunub,
çantamı götürdüm... Xəstəxananın həyətinə
çıxanda gördüm nə qədər adam
toplaşıb... Ağlayırlar... Özümdə bircə
kəlmə soruşmağa güc tapdım ki, “axı mənim
balama nə olub?”. Sonra necə
qışqırmışam, nə demişəm, xəbərim
olmayıb... Məni evə necə gətiriblər, bilməmişəm...
Özümə gələndə maşında idik...
Maşın həyətə dönəndə gördüm həyətimizdə
millət var... Bütün qohumlar xəbər tutmuşdu...
Artıq balamın tabutu gəlmişdi... Mən süfrə
açıb, xörək bişirib, özünü gözləyirdim
axı... O nə xoşlayırdısa, hamısını
bişirmişdim...
- ...Özünü...
özünü görə bildiniz…?
- Məni yaxına qoymadılar... Məscidə
aparıb, gətirdilər, bir az evdə
qaldı, aparıb Şəhidlər Xiyabanında dəfn
etdilər... Qardaşlarım və qonşu uşaqları
görmüşdü, başının bir hissəsi yox
imiş... Gecə yatdım, yuxuda gördüm Elşad qəfil
tabutdan qalxıb başımın üstündə
dayandı, dedi ki,
“Ana, heç vaxt başın əyilməsin. Mən sənin
başını aşağı edəcək iş görməmişəm!
Çox ağlama, bəs 13-cü
tabutdakının anası neyləsin?” Bunu deyib, yox
oldu...
Oyanıb başladım
ağlamağa... Səsimə qonşu otaqdan
bacım, qardaşım, gəlinlər gəldi. Yuxumu
danışanda gəlinimiz də ağladı...
Sən
demə, Elşadın tabutunun nömrəsi 12 imiş... Onu gətirən
əsgərlər gəlinimizə deyiblər ki, xala, heç
olmasa özünü gətirmişik, amma 13-cü qutunun
heç başı da üstündə deyil...
- Dost-tanışlarından əlaqə
saxlayan var?
- Sinif yoldaşları unutmur... Nə
Elşadı, nə də məni... Çox şən, həyat
dolu uşaq idi... Dostları gəlib Elşadlı xatirələri
danışırlar və bu da mənə bir təskinlik
olur...
- Bəs qrup yoldaşları?
- Onları elə də yaxşı
tanımıram, nə oxudu ki? Mən özüm uzun illər
gəlirdim universitetə... Gəlirdim deyəndə ki, hər
il dərslər başlayan günü gəlib
yolun o üzündə dayanıb, həsrətlə bu
qapıya, universitetə girib-çıxan tələbələrə
baxırdım. Sadəcə, baxıb, ağlayırdım...
Bəzən saatlarla belə dayanırdım... Axı mənim
balam necə həvəslə oxuyurdu... Çox savadlı
idi... Niyə onun arzuları nakam qaldı? Niyə onun tələbəliyi yarımçıq
qaldı?
2016-cı
ildə qardaşım zəng etdi ki, televizorda göstərirlər
ki, AzTU-da şəhidlərin xatirəsinə abidə
ucaldılıb və lövhədə Elşadın da
adını gördüm. Səhər
açılar-açılmaz gəldim... 23 il
sonra yolu keçib, içəri girdim... Məni o qədər
gülərüz qarşıladılar ki... Prorektor İsa
müəllim məni abidənin yanına apardı...
Uşağımın adını görəndə həqiqətən
inandım ki, mənim balam ömürlük buradadır, o, əbədi
tələbədir... O vaxtdan artıq hər il
ad gününü burada, universitetdə qeyd edirik...
- Və nəvəniz Elşadın
adını daşıyır...
- Mən razı deyildim
açığı, böyük oğlum ilk oğul nəvəmizə
onun adını verdi. İndi
baxıram, Elşadın adını daşıyan nəvəm
sanki onu itələyib, yerində dayanıb. Yüksək balla UNEC-in Maliyyə fakültəsinə
qəbul olunub. Oxumaq həvəsi, gələcək planları, arzuları, ideyaları, həyata
yanaşması... Sanki əmisinin
davamçısıdır. Açığını
deyim ki, o biri oğlanlarımda görmədiyim cəhətləri
nəvəm Elşadda görürəm...
Məktubu
ehtiyatla qatlayıb, zərfə qoyur:
- Gör nə qədər diqqətlidir,
zərfə “açan əllər var olsun”, yazıb... Bu
vinetkasıdır, saçının qabağına bax... Buradakı şəkli özünün də
çox xoşuna gəlirdi. Bu gün kimi
yadımdadır, gedib-gəlib vinetkasını mənə
göstərirdi ki, “Ana, necə oğlanam?”.
Deyirdim “Sənin “nanetli” saçına qurban olum, ay bala...”.
Oğluma demişəm ki, Rəşad,
mən öləndə Elşadın vinetkasını
açıq vəziyyətdə mənim sinəmə
qoyarsan... Bir də... demişəm ki... mən sənə
halal edirəm, qəbrimin üstünə gəlmə.
Amma Elşadın məzarının yolunu ot
basmasın, onu unutsanız, sizə halal etmərəm...
Vüsalə
MƏMMƏDOVA
Azərbaycan müəllimi.- 2019.-
1 mart.- S.13.