Daxili İşlər Nazirliyində geniş kollegiya iclası keçirilmişdir

Noyabrın 26-da Daxili İşlər Nazirliyində (DİN) daxili işlər orqanlarında qanunçuluğa riayət olunması, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində həyata keçirilən tədbirlərin, şəhər, rayon polis orqanlarının növbətçi hissələrində, "Təhlükəsiz şəhər" və "102" xidmətlərində fəaliyyətin, həmçinin keçmiş illərdən bağlı qalmış qəsdən adamöldürmə cinayətlərinin açılması üzrə görülən işlərin vəziyyətinə həsr olunmuş geniş kollegiya iclası keçirilmişdir.

DİN-in mətbuat xidmətindən AzərTAc-a bildirmişlər ki, daxili işlər naziri, general-polkovnik Ramil Usubov gündəlikdəki hər üç məsələnin aktual və vacib olduğunu xatırlatmış, orqan və hissələrdə qanunçuluğun möhkəmləndirilməsinin, eləcə də keçmiş illərdən bağlı qalmış qəsdən adamöldürmələrin açılmasının insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi amili ilə bilavasitə əlaqəli olduğundan nazirlik tərəfindən bu istiqamətlərdə davamlı şəkildə təşkilati-praktiki tədbirlər həyata keçirildiyini qeyd etmişdir. Bununla bərabər, cinayətlərin və digər hüquqpozmaların qarşısının alınmasında, açılmasında, onların törədilməsinə şərait yaradan halların aradan qaldırılmasında, ictimai asayişin və daxili təhlükəsizliyin təmin edilməsində növbətçi hissələrin rolunun artırılmasının, digər struktur qurumlarla əlaqələrinin gücləndirilməsinin, maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinin, müasir texnika və avadanlıqla təchizatının da böyük əhəmiyyət kəsb etdiyi vurğulanmışdır.

Gündəlikdəki birinci məsələ barədə məruzə ilə Daxili Təhqiqatlar İdarəsinin rəisi, polis polkovniki Arif Rzayev çıxış etmişdir. O qeyd etmişdir ki, son illər nazirlik tərəfindən bu sahədə kifayət qədər səmərəli işlər görülmüş, idarəçilik və təşkilatçılıq fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, əməkdaşların peşəkarlığının yüksəldilməsi, məsuliyyətinin artırılması, xidməti və icra intizamının möhkəmləndirilməsi üçün kompleks tədbirləri əks etdirən əmr, göstəriş və planlar hazırlanıb icraya yönəldilmişdir. Hökumət və qeyri-hökumət təşkilatlarından olan müşahidəçilərin müvəqqəti saxlama yerlərində azad və məhdudiyyətsiz monitorinq keçirmələrinə də lazımi şərait yaradılmışdır. Ombudsman təsisatının əməkdaşları, eləcə də İşgəncələrə Qarşı Azərbaycan Komitəsinin və ATƏT-in Bakı ofisinin nümayəndələri tərəfindən təkcə cari ilin 9 ayında şəhər, rayon polis orqanlarının müvəqqəti saxlama təcridxanalarında saxlanılan şəxslərin hüquqlarının təmini ilə bağlı keçirilmiş 278 monitorinq zamanı insan hüquqlarının pozulması halları müəyyən olunmamışdır. "Şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Milli Strategiya"nın və onun həyata keçirilməsi ilə bağlı 2007-2011-ci illər üçün fəaliyyət planının daxili işlər orqanlarında yerinə yetirilməsinə dair nazirliyin tədbirlər planı əsasında korrupsiyaya şərait yaradan və korrupsiya hüquqpozmalarına yol verən əməkdaşların aşkarlanması məqsədi ilə daxili nəzarət qaydasında tədbirlər, habelə rəy sorğuları keçirilərək nəticələri üzrə zəruri ölçülər götürülmüşdür.

Həyata keçirilən bu və digər tədbirlər sayəsində qanunçuluğun möhkəmləndirilməsi, o cümlədən xidməti fəaliyyətə şəffaflıq və sosial yönümlülük verilməsi, vətəndaş cəmiyyəti ilə əlaqələrin gücləndirilməsi istiqamətində müəyyən müsbət nəticələr əldə edilmişdir. 2008-ci illə müqayisədə 2009-cu ildə aşkarlanmış intizam qaydalarının və qanun pozuntularının sayı bütövlükdə 11,7 faiz, intizam məsuliyyətinə cəlb edilənlərin sayı 10,5 faiz, o cümlədən mənfi motivlərlə xidmətdən xaric olanların sayı 3,1 faiz azalmışdır.

Şəhər, rayon polis orqanlarının növbətçi hissələrində, "Təhlükəsiz şəhər" və "102" xidmətlərində fəaliyyətin vəziyyəti haqqında DİN-in növbətçi hissələri idarəetmə xidmətinin rəisi, polis polkovniki Fuad Bəxtiyarov çıxış etmişdir. Bildirmişdir ki, hazırda şəhər, rayon polis orqanlarının növbətçi hissələri tələb olunan texniki avadanlıq, yeni kriminalistik çamadanlar, müasir rabitə vasitələri, o cümlədən "Siemens" və "Panasonic" markalı yeni ATS-lərlə təchiz edilmişdir. Hüquqpozma törətmiş şəxslərin polisə gətirilməsi, saxlanılması və inzibati məsuliyyətə cəlb olunması zamanı qanunçuluğun, insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi, müvəqqəti saxlama yerlərinin müasir standartlara uyğun yenidən qurulması da diqqət mərkəzində olmuşdur. Saxlanılan şəxslərin davranışına, habelə xidmət prosesinə nəzarət məqsədi ilə 65 müvəqqəti saxlama yerindən 53-də video-monitorlar quraşdırılaraq növbətçi hissələrdə müşahidə imkanı yaradılmışdır.

Qeyd olunmuşdur ki, son illər daxili işlər orqanlarında fəaliyyətin beynəlxalq təcrübəyə uyğun qurulması istiqamətində həyata keçirilən mühüm tədbirlər sırasında - cinayətlər və hadisələr barədə daxil olan məlumatların qəbulu, bu sahədə vətəndaşlarla polis orqanları arasında operativ rabitənin təşkili məqsədi ilə yaradılmış və 2008-ci ilin əvvəlindən istismara verilmiş "102" xidmətinin rolu əvəzsizdir. İlkin mərhələdə Bakı və Sumqayıt şəhərləri, habelə Abşeron rayonu üzrə 57 ərazi polis qurumunun növbətçi hissəsində mərkəzlə birbaşa əlaqəsi olan rabitə şəbəkəsi qurulmuş, xüsusi kompüter, İP telefon, habelə növbətçi hissələrin girişində videokameralar quraşdırılmışdır. Qısa müddətdə bu xidmət öz səmərəliliyini tam təsdiqləmiş, əməliyyat şəraitinə və əməliyyat qruplarının hadisə yerlərinə vaxtında çıxmasına mərkəzləşdirilmiş nəzarəti xeyli gücləndirmiş, bütövlükdə ərazi polis orqanlarının, nizami hissələrin operativliyini və çevikliyini yüksəltmişdir. Təsadüfi deyil ki, cari ilin 9 ayında zəng mərkəzinə daxil olmuş məlumatların sayı 2009-cu ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,1 dəfə artmışdır.

Mərkəzdə qeydə alınmış 5 min 499 məlumatın 92,1 faizi araşdırma zamanı təsdiqlənərək onlardan 23,4 faizi üzrə cinayət işi başlanmış, 10,4 faizi müvafiq prosessual qərar qəbul olunması üçün prokurorluq orqanlarına göndərilmişdir. Xidmətin imkanları ilə 303 cinayət "isti izlərlə" açılmışdır ki, onların da 139-u, o cümlədən 4 qəsdən adamöldürmə, 2 qəsdən adamöldürməyə cəhd, 5 soyğunçuluq, 4 quldurluq, 8 qəsdən sağlamlığa zərərvurma, 26 nəqliyyat vasitəsinin qaçırılması, 43 xuliqanlıq, 29 oğurluq və 18 oğurluğa cəhd faktı cari ilə təsadüf edir.

Həmçinin məişət zəminində baş vermiş 950 hüquqazidd əməlin qarşısının alınması təmin olunmuş, müxtəlif məsələlərlə əlaqədar müraciət etmiş 6 min 352 vətəndaşa hüquqi yardım göstərilmiş və ya müvafiq izahlar verilmişdir. Hazırda sistemin tətbiqinin ikinci mərhələsi - \"102\" xidmətinin respublikanın digər rayonlarını əhatə etməsi üzrə işlər başa çatmaqdadır.

Fəaliyyətin beynəlxalq təcrübəyə uyğun təkmilləşdirilməsi ilə bağlı həyata keçirilmiş ən effektiv layihələrdən biri də 2009-cu il fevralın 24-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin iştirakı ilə istismara verilmiş "Təhlükəsiz şəhər" Avtomatlaşdırılmış İdarəetmə Sisteminin yaradılmasıdır. Yeni inşa edilmiş binada yerləşən, müasir informasiya- kommunikasiya avadanlığı ilə təchiz olunmuş bu sistemin paytaxtda hüquq qaydasına riayət edilməsinə nəzarəti həyata keçirmək, ərazini fasiləsiz və canlı izləmək, qanun pozuntularına, fövqəladə vəziyyətlərə çevik reaksiya verilməsini təmin etməsi üçün ilkin mərhələdə müxtəlif ünvanlarda 1104 videokamera quraşdırılmışdır. İstismar edildiyi müddətdə bu mühüm informasiya resursu əhalinin təhlükəsizliyinin və qanuni mənafelərinin hüquqazidd əməllərdən qorunmasına, xüsusən də, yol hərəkətinin təmini işinə töhfəsini vermişdir. Belə ki, təkcə cari ilin 9 ayında yollarda avtomobillərin hərəkətinə videonəzarətin tətbiqi zamanı 29 min 266 inzibati xəta, o cümlədən 217 başqa nəqliyyat vasitəsinə verilmiş qeydiyyat nişanları ilə avtomaşınların idarə edilməsi və s. faktlar müəyyənləşdirilərək zəruri tədbirlər görülmüşdür.

Baş Cinayət-Axtarış İdarəsinin rəisi, polis general-mayoru Emin Şəkinski keçmiş illərdən bağlı qalmış qəsdən adamöldürmə cinayətlərinin açılması üzrə görülən işlərin vəziyyəti barədə çıxış etmişdir. Qeyd olunmuşdur ki, son 5 ildə qəsdən adamöldürmə cinayətlərinin sayı ardıcıl olaraq azalmış, açılması orta hesabla 87 faiz, bu ilin 10 ayında isə 90,8 faiz təşkil etmişdir. Həyata keçirilmiş tədbirlər nəticəsində 2005-2009-cu illərdə və cari ilin 10 ayında qəsdən adamöldürmə cinayətləri törətmiş 1149 nəfər müəyyən edilmiş, axtarışda olan 174 təqsirləndirilən şəxs tutulmuş, ümumilikdə 238 nəfərdən ibarət 88 cinayətkar qrup və dəstə zərərsizləşdirilmişdir. Xüsusi qeyd edilməlidir ki, 2004-2006-cı illərdə və cari ildə Sumqayıt şəhərində geniş ictimai rezonansa səbəb olmuş cinayətlər törətməkdə, o cümlədən polis əməkdaşlarını, valyutadəyişmə məntəqələri işçilərini odlu silahla qətlə yetirməkdə ittiham olunan Elbrus Xəlilov Rusiya Federasiyasının Belqorod şəhərində tutulmuşdur. Prokurorluq orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə həyata keçirilən istintaq-əməliyyat tədbirləri ilə 2005-2009-cu illərdə və cari ilin ötən dövründə ölkəmizin paytaxtında və digər şəhər, rayonlarda keçmiş illərdən bağlı qalmış 45 qəsdən adamöldürmə cinayətinin açılması təmin olunmuşdur.

Müzakirələrdə çıxış edənlər görülmüş işlərdən və buraxılmış nöqsanlardan danışmış, çatışmazlıqların qısa müddətdə aradan qaldırılması üçün təsirli tədbirlərin görüləcəyini bildirmişlər.

Kollegiya iclasına yekun vuran nazir, general-polkovnik Ramil Usubov gündəlikdəki məsələlərlə bağlı tapşırıq və tövsiyələrini vermiş, xidməti fəaliyyətdə yol verilən nöqsan və çatışmazlıqların aradan qaldırılması yollarını göstərmiş, tədbir iştirakçılarının diqqətini cinayətkarlıqla mübarizə, ictimai təhlükəsizliyin təmini sahələrində xüsusilə əhəmiyyətli saydığı bəzi məqamlara yönəltmişdir.

Nazir ilk növbədə qanunçuluğun və nizam-intizamın möhkəmləndirilməsinə yönəlmiş DİN-in əmr, kollegiya qərarları və göstərişlərinin icrasının ciddi nəzarətdə saxlanılmasını, əməkdaşların qanunazidd hərəkətləri haqqında daxil olan müraciətlərin vaxtında, keyfiyyətli və obyektiv baxılmasına, cinayət işlərinin istintaqı və məhkəməyədək sadələşdirilmiş icraatın aparılması zamanı prosessual qanunvericiliyin tələblərinə ciddi riayət olunmasına, cinayət prosesi iştirakçılarının qanunla qorunan hüquq və mənafelərinin tam təmin edilməsinə nəzarət və tələbkarlığın artırılmasını tələb etmişdir. Qeyd olunmuşdur ki, "102 xidməti"ndən alınmış məlumatların qəbulu, işlənilməsi, yoxlanılması, cavablandırılması tam və yüksək məsuliyyət hissi ilə yerinə yetirilməli, növbətçi hissələrdə quraşdırılmış texniki avadanlıq daim işlək vəziyyətdə saxlanılmalı, "Təhlükəsiz şəhər" xidmətindən daxil olmuş yol hərəkəti qaydaları əleyhinə olan inzibati xətalar üzrə işlər şəxsi nəzarət altında davam etdirilməli, müvafiq xətaları törədənlərin operativ müəyyənləşdirilib məsuliyyətə cəlb olunması və icraatın təmini üçün qanunvericilikdə təsbit edilmiş tədbirlər tam həcmdə tətbiq olunmalıdır.

Təhlil göstərir ki, respublikada qəsdən adamöldürmələrin 71 faizi məişət zəminində törədilir. Bu baxımdan məişət zəminli hüquqazidd əməllərə qarşı profilaktiki işin gücləndirilməsi, qabaqlayıcı tədbirlərin vaxtında və tam həcmdə həyata keçirilməsi qəsdən adamöldürmə cinayətlərinin kəskin azalmasını şərtləndirə bilən əsas amillərdən biri kimi vurğulanmışdır.

Ramil Usubov diqqəti şəxsi heyət arasında mənəvi-psixoloji durumun, qanunçuluğun, nizam-intizamın möhkəmləndirilməsi və daha ciddi tədbirlərin görülməsinə cəlb etmişdir. Xüsusi vurğulanmışdır ki, hər bir əməkdaş üzərinə düşən vəzifələrin icrasına məsuliyyətlə yanaşmalı, anda, xidməti vəzifə borcuna daim sadiq olmaqla polisin şərəfli adını uca tutmalı, vətəndaşlarla münasibətdə nəzakətli davranış nümayiş etdirməli, polis-vətəndaş münasibətlərini Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin tələb etdiyi yüksək səviyyədə təmin etməlidir.

Ölkəmizin və xalqımızın həyatında taleyüklü hadisələrlə, ulu öndərimiz tərəfindən müəyyənləşdirilmiş strateji kursun Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla həyata keçirilməsi nəticəsində bir sıra nailiyyətlərlə əlamətdar olan cari ilin başa çatmasına bir ay qaldığını xatırladan general-polkovnik Ramil Usubov iclas iştirakçılarının diqqətini səylərin daha da artırılmasına, ağır və xüsusilə ağır cinayətlərin açılmasına, axtarışda olanların tutulmasına bütün qüvvə və imkanların səfərbər olunmasına cəlb etmişdir. O, dövlətimizin başçısını əmin etmişdir ki, şəxsi heyət cinayətkarlığa qarşı mübarizəni qətiyyətlə davam etdirəcək, sabitliyin, əmin-amanlığın, ictimai qaydanın təmini istiqamətində qarşıya qoyulan bütün tapşırıqları layiqincə yerinə yetirəcək, dövlətçiliyimizin keşiyində bundan sonra da sayıq dayanacaq, ili daha yüksək nəticələrlə başa vuracaqdır.

Azərbaycan.- 2010.- 27 noyabr.- S. 5.