Xocalı soyqırımının 19-cu ildönümü ilə bağlı anım mərasimləri keçirilmişdir

Moskva

"Rosbalt" informasiya agentliyində "Xocalı soyqırımı: Qarabağ münaqişəsinin dəhşətli hadisəsi haqqında həqiqət" mövzusunda mətbuat konfransı keçirilmişdir. Mətbuat konfransı erməni hərbi cinayətkarlarının Azərbaycanın Xocalı şəhərinin dinc sakinlərinin başına gətirdikləri amansız qətliamın 19-cu ildönümü ilə əlaqədar Rusiya ziyalılarının təşəbbüs qrupu tərəfindən təşkil edilmişdir. Qrupa Rusiya Azərbaycanlıları Federal Milli-Mədəni Muxtariyyətinin vitse-prezidenti, Rusiya Xalqlar Dostluğu Universitetinin professoru Mirəşrəf Fətiyev başçılıq edir.

Əvvəlcə Xocalı faciəsinin tükürpədici kadrları əks olunmuş sənədli film nümayiş etdirilmişdir.

Sonra Rusiya Prezidentinin Şimal-Qərb Federal Dairəsi üzrə səlahiyyətli nümayəndəsi aparatının Sankt-Peterburq üzrə baş federal inspektoru, DQMV-nin sabiq hərbi komendantı, general-mayor Aleksandr Voloxovun videomüraciəti mətbuat konfransı iştirakçılarına təqdim edilmişdir. Onun sözlərinə görə, dünya birliyi bu soyqırıma saymazyana münasibət göstərmiş, hətta müəyyən mənada həyasızcasına yanaşmışdır. Halbuki bu faciə problemin obyektiv qiymətləndirilməsi baxımından mənəvi dönüş olmalıydı. A.Volox hesab edir ki, bu, müstəqillik uğrunda mübarizə deyil, ərazilərin mənimsənilməsidir. Günahsız insanları məhv etmək ixtiyarı heç kimə verilməmişdir və bu faciəni törədənlər hərbi cinayətkarlar adlandırılmalıdır.

Faciə barədə obyektiv informasiyanın çatdırılması üzrə təşəbbüs qrupunun rəhbəri Mirəşrəf Fətiyev çıxışında bildirmişdir ki, sovet ordusu veteranlarından və hüquq müdafiəçilərindən ibarət qrup bu məsələ ilə yaxından məşğul olacaqdır. Onun sözlərinə görə, etnik təmizləmə aparan cinayətkarlar indiyədək heç bir cəza almamışdır. O demişdir: "Dünya birliyi bu hadisəyə mənəvi və hüquqi qiymət verməli, hərbi cinayətkarlar isə cəzalandırılmalıdır".

Rusiya Təbiət Elmləri Akademiyasının akademiki, "Qarabağ gündəliyi", "Qarabağın qanlı girdabı" kitablarının müəllifi Yuri Pompeyev, şair və yazıçı, "Ürəyin yaddaşı" şeirlər kitabının müəllifi Aleksandr Fomenkov, publisist, İsrail və Rusiyanın ictimai xadimi Aviqdor Eskin və Strateji Modelləşdirmənin İnkişafı Mərkəzinin vitse-prezidenti Qriqori Trofimçuk çıxışlarında xalqımızın ağrı-acısını bölüşərək Azərbaycanın ədalətli mövqeyini dəstəkləmişlər.

Bildirilmişdir ki, Xocalı presedenti terrorun köməyi ilə hakimiyyəti ələ keçirmək yolunu nümayiş etdirir. Terrorçu və siyasi cinayətkar kimi Ermənistanın indiki müdafiə naziri Seyran Oqanyan və terrorçu Monte Melkonyan nümunə gətirilmişdir. Qeyd edilmişdir ki, faciənin faktiki materialları konkret nəticələrə gətirib çıxarmalıdır. Lakin obyektiv informasiyanı dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq istiqamətində bütün cəhdlər Ermənistanın millətçi dairələrinin şiddətli, qeyri-adekvat və aqressiv reaksiyası ilə qarşılaşır.

Varşava

Xocalı soyqırımının 19-cu ildönümü ilə əlaqədar Azərbaycanın Polşadakı səfirliyi bu ölkənin ən böyük ali təhsil ocağı olan Varşava Universitetində anım tədbiri təşkil etmişdir.

Səfirlikdən AzərTAc-a bildirmişlər ki, tədbirə Polşanın Xarici İşlər, Müdafiə və digər nazirliklərinin, Azərbaycanın bu ölkədəki diasporunun təmsilçiləri, Varşavada akkreditə olunmuş diplomatik korpusun nümayəndələri, Polşada yaşayan bütün müsəlman icmalarının müftisi Tomaş Miçkiyeviç, alimlər, yerli ictimaiyyətin nümayəndələri və tələbələr qatılmışlar.

Azərbaycanın Polşadakı səfiri Həsən Həsənov mərasimi açaraq Xocalı faciəsi barədə məlumat vermişdir. Bildirmişdir ki, ermənilər keçmiş SSRİ-nin 366-cı motoatıcı alayının dəstəyi ilə bir gecədə yüzlərlə günahsız insanı - qocaları, qadınları, uşaqları qətlə yetirmiş, meyitlərin üzərində xüsusi vəhşiliklər törətmiş, mindən çox Xocalı sakinini əsir götürmüş, səkkiz ailəni tamamilə məhv etmişlər.

Beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatları və dünya mətbuatının nümayəndələri tərəfindən sənədləşdirilmiş, XX əsrin ən dəhşətli faciələrindən hesab edilən Xocalı soyqırımına beynəlxalq səviyyədə hələ də siyasi qiymətin verilmədiyi qeyd olunmuşdur.

Varşava Universitetində Qafqaz seminariyasının rəhbəri David Kolbaya ölkəmizin regionda artan əhəmiyyətindən, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin bölgənin davamlı inkişafına yeganə maneə olduğundan danışmışdır. O, Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu və münaqişənin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinin vacibliyini vurğulamışdır.

Polşa yazıçısı, tanınmış jurnalist, 30-dan çox kitabın müəllifi Vitold Mixalovski ermənilərin Qərbi Avropada yalan təbliğatlarının dünya ictimaiyyətinin diqqətini həqiqətdən yayındırdığını, əslində məzlum və yerli deyil, qatil və gəlmə olan ermənilərin Cənubi Qafqaz və Anadolu torpaqlarında "böyük Ermənistan" yaratmaq iddiası kimi boş xəyallarından danışmışdır.

Xocalıda baş verənlərin insanlığa sığmadığı, faciəni törədənlərin cəzasız qalmasının təhlükəli olduğu, soyqırımına lazımi siyasi qiymətin verilməsinin bu cür faciələrin təkrarlanmaması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyi bildirilmişdir.

Varşava Universitetinin aspirantı, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı araşdırmalar aparan Nataliya Konarjevska nümayiş etdirdiyi videomateriallarda iştirakçılara Qarabağ müharibəsinin region ölkələrinə vurduğu zərər, humanitar böhran, qaçqın və məcburi köçkün problemi, eləcə də işğal edilmiş rayonlar barədə məlumat vermişdir.

Səfirliyin əməkdaşı Ülfət Maçanov insanlıq əleyhinə dəhşətli cinayətlərdən olan Xocalı faciəsi barədə videomateriallarla çıxış etmişdir.

Sonra "Erməni terrorizmi" ("Armenian terrorism") adlı sənədli film göstərilmişdir.

Tədbirin sonunda "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində hazırlanmış klip nümayiş etdirilmişdir.

Mərasimin keçirildiyi zalda Xocalı faciəsinin dəhşətli görüntülərini əks etdirən fotoşəkillər və beynəlxalq mətbuat nümayəndələrinin məqalələrindən ibarət sərgi təşkil edilmişdir. "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində hazırlanmış petisiyanı 42 iştirakçı imzalamışdır. İmza vərəqi petisiya ilə birlikdə poçt vasitəsilə Polşanın və Avropa İttifaqının rəhbər qurumlarına göndəriləcəkdir.

Tədbirdə müvafiq təbliğat-təşviqat materialları - polyak dilində "Erməni mifi; Dağlıq Qarabağ - xəbərlər, faktlar, rəqəmlər", ingilis dilində "Xocalı soyqırımı - milyon imza, bir tələb", Heydər Əliyev Fondu tərəfindən hazırlanmış "Dağlıq Qarabağ haqqında həqiqi faktlar" silsiləsindən kitabçalar, "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində hazırlanmış klipin diskləri, kampaniyanın loqosunun əks olunduğu köynəklər, həmçinin "Azərbaycan haqqında məlumat - 2007" və Polşa yazıçısı Vitold Mixalovskinin "Heydər Əliyev haqqında söz" kitabları və digər materiallar paylanmışdır.

Polşa ictimaiyyətində Xocalı faciəsi ilə bağlı məlumatlılığın artırılması məqsədilə əyani vəsaitlərdən geniş istifadə edilmişdir. Xocalı soyqırımı ilə bağlı səfirlik tərəfindən polyak və ingilis dillərində hazırlanmış məlumatlar poçt vasitəsilə yüzlərlə ünvana göndərilmişdir. Bundan başqa, sözügedən məlumatlar konsulluq şöbəsinin qəbul otağında digər təbliğat materialları ilə birlikdə viza üçün müraciət etməyə gəlmiş şəxslər arasında yayılmışdır. Tədbir zalında hər bir oturacağın üzərinə "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində hazırlanmış müraciətin mətni, Ermənistanın Azərbaycana təcavüzünün nəticələrini əks etdirən xəritə və s. qoyulmuşdur.

Təbriz

Azərbaycan Respublikasının Təbrizdəki baş konsulluğunda "Xocalı soyqırımı - insanlığa qarşı ağlasığmaz cinayət" mövzusunda konfrans keçirilmişdir.

AzərTAc xəbər verir ki, konfransda İran rəsmiləri, Türkiyənin Təbrizdəki baş konsulluğunun kollektivi, Təbrizdə yaşayan Azərbaycan Respublikası vətəndaşları, şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri iştirak etmişlər.

Əvvəlcə Xocalı şəhidlərinin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilmişdir. "Məhv edilmiş şəhər" sənədli filmi və "Xocalıya ədalət" musiqili klipi nümayiş etdirilmiş, www.justiceforkhojaly.org İnternet səhifəsinin yeni versiyası barədə məlumat verilmişdir.

Tədbir iştirakçıları "Xocalı soyqırımı" fotosərgisinə baxmışlar.

Xocalı faciəsi barədə məlumat verən baş konsul Əli Əlizadə bildirmişdir ki, erməni millətçiləri zaman-zaman Azərbaycan xalqına qarşı misli görünməmiş cinayətlər törətmişlər. Xocalı soyqırımı bu cinayətlərin ən dəhşətlisidir. Ümummilli lider Heydər Əliyev siyasi hakimiyyətə qayıdandan sonra Xocalı soyqırımını törədənlərin ifşa edilməsi və faciə barədə həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması istiqamətində vahid fəaliyyət xətti müəyyən edilmişdir. Xocalı faciəsi beynəlxalq hüquq normalarına, humanizm prinsiplərinə və insanlığa qarşı törədilmiş ən dəhşətli tarixi cinayətdir.

Türkiyənin Təbrizdəki baş konsulu Yunus Belet, Azərbaycanın vitse-konsulu Nağı Hüseynov və digər natiqlər Xocalı soyqırımının dəhşətlərindən bəhs etmişlər. Çıxışlarda dəfələrlə qeyd olunmuşdur ki, Xocalı soyqırımını törədənlər tarix qarşısında öz cəzalarını almalı, dünya birliyi Azərbaycan torpaqlarının bir hissəsinin təcavüzkar Ermənistan tərəfindən hələ də işğal altında saxlanılmasına göz yummamalıdır.

İştirakçılara "Xocalıya ədalət" rep üslublu musiqili klipin və "Məhv edilmiş şəhər" sənədli filminin elektron variantları, soyqırımı əks etdirən kitab və jurnallar paylanmışdır.

Aktau

Azərbaycanın Aktaudakı baş konsulluğunun dəstəyi ilə şəhərin ali məktəblərində təhsil alan azərbaycanlı tələbələr "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində anma mərasimi keçirmişlər.

Əvvəlcə Xocalı faciəsi qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunmuşdur.

Diasporumuzun üzvlərinin, KİV nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilmiş mərasimdə Azərbaycanın Aktaudakı baş konsulu Rəşad Məmmədov Xocalı faciəsi haqqında ətraflı məlumat vermiş, ermənilərin əsrlər boyu xalqımıza qarşı törətdikləri cinayətlərdən danışmışdır.

Diplomat faciə ilə bağlı Azərbaycanda və dünyanın bir çox ölkələrində İslam Konfransı Gənclər Forumunun mədəniyyətlərarası dialoq üzrə baş əlaqələndiricisi, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə irəli sürülmüş "Xocalıya ədalət" kampaniyasının həyata keçirildiyini nəzərə çarpdırmışdır.

Tələbələr adından Ş.Y.Yesenov adına Kaspi Dövlət Texnologiya və Mühəndislik Universitetinin tələbəsi Əli Əlabbasov, Manqistau vilayətindəki Turizm Kollecinin tələbəsi İndiana Musayeva və başqaları ermənilərin Xocalıda dinc əhaliyə qarşı törətdikləri soyqırımının insanlığa qarşı cinayət olduğunu bildirmişlər. Vurğulanmışdır ki, bu faciə haqqında düzgün və ətraflı məlumat beynəlxalq ictimaiyyətə, o cümlədən Qazaxıstan gənclərinə çatdırılmalıdır.

Mərasimdə www.justiceforkhocaly.org. saytı haqqında məlumat verilmiş və Xocalı faciəsi ilə bağlı sənədli film nümayiş etdirilmişdir.

Sonra tələbələr "Xocalıya ədalət" kampaniyasına dəstək məqsədilə Qazaxıstanın qərb bölgələrində əlaqələndirmə qrupunun yaradılması barədə qərar qəbul etmişlər. Ş.Y.Yesenov adına Kaspi Dövlət Texnologiya və Mühəndislik Universitetinin beynəlxalq münasibətlər fakültəsinin III kurs tələbəsi Əli Əlabbasov bu qrupun rəhbəri seçilmişdir.

Mərasim iştirakçıları Xocalı soyqırımının insanlığa qarşı cinayət kimi tanınması ilə bağlı müraciəti də imzalamışlar.

Diqqətə çatdırılmışdır ki, "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində beynəlxalq təşkilatların rəhbərlərinə, dünyanın aparıcı ölkələrinin dövlət başçılarına və parlamentlərinə də faciə haqqında ətraflı materiallar göndərilməlidir.

Mərasimdə "Xocalıya ədalət" klipi nümayiş etdirilmişdir. Bundan əlavə, iştirakçılar qanlı faciədən bəhs edən foto və kitablardan ibarət sərgiyə baxmış, onlara "Xocalıya ədalət" kampaniyasının loqosu ilə döş nişanları təqdim olunmuşdur.

İzmir

İzmirdəki Mədəniyyət Mərkəzində Heydər Əliyev Fondunun Türkiyə təmsilçiliyi, Azərbaycanın İstanbuldakı baş konsulluğu və Azərbaycan Kültür Evi Dərnəyinin təşkilatçılığıyla Xocalı soyqırımının ildönümü ilə bağlı konfrans keçirilmişdir.

Tədbir iştirakçıları Xocalıda şəhid olan dinc sakinlərin əziz xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad etmişlər.

Azərbaycanın və Türkiyənin dövlət himnləri səsləndirilmişdir.

Konfransda çıxış edən Azərbaycanın İstanbuldakı baş konsulu Həsən Zeynalov bildirmişdir ki, 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Xocalıda bəşəriyyətə qarşı ağır cinayət törədilmişdir. Dinc insanlar yalnız türk olduqları üçün vəhşi qətliamın qurbanı olmuşlar. Bütün dünya ermənilərin bu vəhşiliyindən xəbər tutmalı və onu törədənlər cəzalarını almalıdırlar.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Qənirə Paşayeva bu soyqırımın günahkarlarının cəzalandırılması üçün dünyanın bir çox ölkələrində həyata keçirilməli olan təbliğat işlərindən bəhs etmişdir. O vurğulamışdır ki, Xocalıda silahsız dinc əhaliyə qarşı qətliam törədənlərə qarşı birgə hərəkət etmək lazımdır. Bütün dünyadakı türklər bir yumruq kimi birləşməli və ermənilərə qarşı mübarizə aparmalıdırlar. Xocalı faciəsini görməyən kor gözlər, qulaqlarının dibində ağı söyləyən məsum insanların səsini eşitməyən kar qulaqlar hələ də vardır. Yüz il əvvəl guya ermənilərə qarşı "soyqırımı" törədildiyini qəbul edənlər, on doqquz il əvvəl olmuş Xocalı soyqırımını tanımaq istəmirlər.

Türkiyənin millət vəkili Şenol Bal, İzmir valisinin müavini Məhmət Ərdoğan və digər rəsmi şəxslər konfransda iştirak etmişlər.

Konfransda Xocalı soyqırımını əks etdirən fotoşəkillərdən ibarət slayd göstərilmiş, Qənirə Paşayevanın və "Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ bölgəsinin Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi idarə heyətinin üzvü Həvva Məmmədovanın həmmüəllifi olduqları, türkcə çapdan çıxmış "Xocalı soyqırımı: şahidlərin dilindən" kitabı təqdim edilmişdir.

Ankara

Azərbaycanın Türkiyədəki səfirliyi Ankaranın Etimesqut bələdiyyəsi ilə birgə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsini anma mərasimi keçirmişdir.

Mərasim iştirakçıları Xocalı soyqırımı dəhşətlərini əks etdirən fotoşəkillərdən ibarət sərgi ilə tanış olmuşlar. Bələdiyyə salonunun foyesində "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində imzalar toplanılmışdır.

Xocalı faciəsi qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunmuşdur.

Azərbaycan və Türkiyənin dövlət himnləri səslənmişdir.

Etimesqut bələdiyyəsinin sədri Ənvər Dəmirər mərasimi açaraq Azərbaycan və Türkiyə xalqlarının yaşadıqları faciələrin unudulmayacağını, bunlardan dərs alınmasının zəruriliyini vurğulamışdır. Xalqlarımız sahib olduqlarını qorumaq üçün birlik və həmrəyliyini möhkəmləndirməlidir.

Azərbaycanın Türkiyədəki səfiri Faiq Bağırov demişdir ki, Xocalı soyqırımı ermənilərin yüz illər boyu türklərə bəslədiyi nifrətin nəticəsidir. Ermənilərin törətdiyi Xocalı soyqırımında 613 dinc sakin qətlə yetirilmiş, 1255 nəfər girov götürülmüşdür. Girovların 150 nəfərinin aqibəti hələ də məlum deyildir. Bu, bəşəriyyətə qarşı ağır cinayət və soyqırımıdır. Ermənilər 1905-ci, 1918-ci və 1992-ci illərdə türk soyuna qarşı qətliamlar törətmişlər. Təəssüf ki, bu cür ağır cinayəti törətmiş Ermənistana qarşı beynəlxalq miqyasda heç bir sanksiya tətbiq olunmamışdır. Buna nail olmaq üçün Türkiyə ictimaiyyəti "Xocalıya ədalət" kampaniyasına dəstəyini gücləndirməlidir.

"Xocalıya ədalət" kampaniyasının Türkiyədəki nümayəndəsi Gözdə Kılıç bildirmişdir ki, dinc əhaliyə qarşı vəhşi qətliamda iştirak etmiş Robert Köçəryan, Serj Sarkisyan və digərləri Ermənistana rəhbərlik edirlər. Kampaniyanın məqsədi bu canilərin Haaqa tribunalı və beynəlxalq hüquq çərçivəsində cəzalandırılmasıdır. Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, İslam Konfransı Gənclər Forumunun mədəniyyətlərarası dialoq üzrə baş əlaqələndiricisi Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə 2008-ci ildə başlanmış kampaniya Türkiyədəki tələbələrin Xocalı həqiqətlərini təbliğ etmək üçün daha mütəşəkkil fəaliyyət göstərməsinə şərait yaratmışdır. Biz, Xocalı soyqırımının qardaş Türkiyənin parlamentində tanınmasını istəyirik.

Mərasimdə çıxış edən Milli Məclisin deputatı Sabir Rüstəmxanlı, professorlar Cəmil Həsənli, Ümid Özdağ və jurnalist Seyfəddin Altaylı Xocalı soyqırımı və əsrlər boyu Azərbaycan və Türkiyə xalqlarının başına gətirilən müsibətlərdən söhbət açmışlar.

Sonda səfir Faiq Bağırov və Eimesqut bələdiyyəsinin sədri Ənvər Dəmirər Azərbaycan həqiqətlərinin, o cümlədən Xocalı faciəsinin Türkiyədə tanıdılmasında fəallıq göstərən "Xocalıya ədalət" kampaniyasının Türkiyədəki nümayəndəsi Gözdə Kılıç, professor Ümid Özdağ və jurnalist Seyfəddin Altaylıya plaketlər təqdim etdilər.

AzərTAc

Azərbaycan.- 2011.-27 fevral.- S. 4.