Azərbaycanı böyük uğurlara aparan iqtisadi inkişaf strategiyası

Mənsub olduğu xalqın etimadını əməli fəaliyyəti ilə doğrultmaq, milyonlarla insanın rəğbətini qazanaraq liderlik səviyyəsinə yüksəlmək heç də hər rəhbərə nəsib olmur. Yalnız hakimiyyəti millətə layiqli xidmət vasitəsi kimi dəyərləndirən və bunu əməli fəaliyyəti ilə sübuta yetirən şəxsiyyətlər seçkilərdə qalib gəlib dövlətə rəhbərlik şansı qazanırlar. Başqa sözlə, fəaliyyətində ictimai rəyə əsaslanan, hər bir fərdin maraq və mənafeyini özündə ehtiva edən siyasət hər zaman ictimai etimad qazanır, dəstəklənir.

Artıq tarixə çevrilmiş 2010-cu ilin ən mühüm hadisələrindən biri kimi əlamətdar olmuş parlament seçkiləri Azərbaycan cəmiyyətinin siyasi nöqteyi-nəzərdən kifayət qədər yetkinləşdiyini, habelə demokratik seçki mübarizəsində populizm elementlərinə, qeyri-real vədlərə yer olmadığını bir daha təsdiqləmişdir. Həmin seçkilərin tamamilə azad və ədalətli şəraitdə keçməsini təmin edən əsas amillərdən biri də hökumətin ötən beş ildə ictimai rəylə hesablaşaraq sosial məsuliyyət prinsipinə ciddiliklə əməl etməsi, xalqın mənafeyinə uyğun liberal siyasət yeritməsidir. Milli inkişafı təmin edən çevik islahatlar kursunu inamla həyata keçirən Prezident İlham Əliyevin hökumətin vaxtaşırı olaraq xalqa hesabat verməsini milli dövlətçilik tarixində mütərəqqi ənənəyə çevirməsi isə onun demokratik dəyərlərə hörmətinin, ictimai rəyə həssas münasibətinin təcəssümüdür.

İctimai rəy bir növ hökumətin fəaliyyətinə nəzarət funksiyasını yerinə yetirməklə onu mövcud problemlərin həllinə istiqamətləndirən mühüm mexanizmdir. Azərbaycan Prezidentinin siyasi iradəsinə uyğun olaraq hökumətin fəaliyyəti ilə bağlı müntəzəm hesabat verməsi cəmiyyətdə şəffaflığın və sosial ədalət normalarının qorunmasını təmin edir, dövlət məmurlarının xalq və prezident qarşısında məsuliyyətini artırır, onları qarşıya qoyulmuş vəzifələrin uğurla həyata keçirilməsi üçün daha səylə çalışmağa sövq edir. Effektiv müzakirələrlə yadda qalan bu cür hesabatlar həm də konkret zaman intervalında əldə edilmiş nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi, hökumətin fəaliyyət istiqamətlərinin ictimaiyyətə düzgün, obyektiv çatdırılması, mövcud problemlər ətrafında ictimai müzakirələrin aparılması və onların həlli yollarının tapılması üçün səmərəli vasitəyə çevrilmişdir. Bu cür hesabatlar başqa bir cəhəti ilə də xüsusi əhəmiyyət daşıyaraq cənab İlham Əliyevin dövlət idarəçiliyi sahəsində böyük səriştəyə, təşəbbüskarlığa malik lider olduğunu parlaq şəkildə əks etdirir.

Azərbaycan tam başa çatmamış qlobal böhran şəraitində bir çox ölkələr üçün tamamilə əlçatmaz görünən iqtisadi inkişaf sürətinə nail olmuşdur və bunu beynəlxalq maliyyə qurumları da etiraf edirlər. Ötən dövrün iqtisadi qiymətləndirməsi deməyə əsas verir ki, hökumətin maliyyə sabitliyinin təmini yönümündə həyata keçirdiyi tədbirlər praktik baxımdan özünü doğrultmuş, Azərbaycan qlobal böhranının təsirinə ən az məruz qalan dövlətlərdən olmuşdur. Bir tərəfdən uğurla gerçəkləşdirilən antiböhran tədbirləri, digər tərəfdən əvvəlki illərdə yaradılmış möhkəm maliyyə-iqtisadi potensial hesabına ölkə iqtisadiyyatının dayanıqlığı qorunub saxlanılmış, onun mənfi xarici təsirlərə müqavimət qabiliyyəti sınaqdan uğurla çıxmışdır.

İqtisadi dayanıqlığın mühüm əsaslarından olan makroiqtisadi və maliyyə sabitliyinin dərinləşdirilməsi, habelə qlobal böhranın təsirlərinin zəiflədilməsi də hökumətin ötənilki fəaliyyətinin prioritet istiqamətlərindən birinə çevrilmişdir. Bir çox qonşu dövlətlərdə böhran ilk növbədə maliyyə-bank sektoruna dəysə də, respublikamızda arzuolunmaz hallara rast gəlinməmiş, bankların öz öhdəliklərini normal şəkildə yerinə yetirməsində, kreditləşmə siyasətini həyata keçirməsində ciddi problem yaranmamışdır.

Ümumiyyətlə, dünya maliyyə-iqtisadi böhranı Azərbaycanın öz iqtisadiyyatının sadəcə, neft amili üzərində qurmadığını, əldə olunmuş uğurlu nəticələrdə qeyri-neft sektorunun da mühüm paya malik olduğunu təsdiqləmişdir və bu baxımdan 2010-cu ilin yekunlarını da müsbət qiymətləndirmək olar. Ötən ilin pozitiv nəticələri respublika iqtisadiyyatının yalnız neft amilindən asılılığı barədə irəli sürülən iddiaların əsassızlığını tam sübuta yetirmişdir. Ağır sınaqlardan uğurla çıxan respublika iqtisadiyyatının inkişaf dinamikasında qeyri-neft sektorunun əhəmiyyətli paya malik olduğu da bir daha təsdiqlənmişdir. Həyata keçirilən şaxələndirmə tədbirləri, sahibkarlığın inkişafı, investisiya mühitinin daha da yaxşılaşdırılması qeyri-neft sektorunun dinamik inkişafı davam etmişdir.

Qeyri-neft sektorunun sürətli yüksəlişi həm də daxili investisiyaların həcminin artımında özünü göstərir. Prezident İlham Əliyev "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrasının ikinci ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransda demişdir: "Ölkəmizin inkişafı üçün özəl sektorun möhkəmlənməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu, sadəcə olaraq sözlər, şüarlar deyildir. Biz gündəlik fəaliyyətdə özəl sektorun, sahibkarlğın inkişafı üçün əlimizdən gələni edirik. Mən sahibkarlarla həm Bakıda, həm bölgələrdə mütəmadi qaydada görüşürəm. Dövlət tərəfindən sahibkarlığın inkişafına güclü dəstək vardır. Bütün dövlət qurumları - həm mərkəzi dövlət orqanları, həm yerli icra orqanları bu sahədə sahibkarlara kömək göstərməlidirlər. Sahibkarların normal biznes mühitində fəaliyyəti ölkəmizin gələcək inkişafını təmin edəcəkdir. Biz bazar iqtisadiyyatı şəraitində yaşayırıq. Bu gün iqtisadiyyatımızın böyük hissəsi - 80 faizdən çoxu özəl sektorda formalaşır. Hesab edirəm ki, bu, çox böyük nailiyyətdir".

Qlobal böhrana rəğmən, sahibkarlığa dövlət dəstəyinin gücləndirilməsi, ayrılan maliyyə vəsaitlərinin həcminin artması da son dərəcə təqdirəlayiq faktdır. Bir sıra dövlətlərin təcrübəsində uğurla sınaqdan çıxmış, özünü doğrultmuş bu iqtisadi strategiya neftdən əldə olunan gəlirlərin qeyri-neft sektoruna, istehsal sahibkarlığının inkişafına yönəldilməsini, özəl sektorun ümumi daxili məhsulda xüsusi çəkisinin artırılmasını nəzərdə tutur. İqtisadiyyatın bütün sahələrinin inkişafı həm də makroiqtisadi sabitliyin qorunub saxlanılması və maliyyə təhlükəsizliyinin təmini baxımından vacib əhəmiyyət kəsb edir.

Azad sahibkarlıq fəaliyyətinə geniş imkanlar yaratmadan işsizlik probleminin aradan qaldırılmasının, infrastrukturun yeniləşdirilməsinin, regionların tarazlı və davamlı inkişafının və digər mühüm vəzifələrin həyata keçirilməsinin mümkünsüzlüyünü düzgün müəyyənləşdirən cənab İlham Əliyev ötən il də özəl sektorun inkişafına xüsusi diqqət yetirmişdir. 2010-cu il ərzində 170-dən çox yeni müəssisənin açılışı və təməlqoyma mərasimi keçirilmiş, regionların tarazlı inkişafının təmin edilməsi əhalinin həyat səviyyəsinin daha da yüksəlməsində müstəsna rol oynamışdır. Regionlarda 160-dan çox sənaye, kənd təsərrüfatı, xidmət və ticarət müəssisəsi tikilib istifadəyə verilmişdir, 200-dən çox müəssisənin tikintisi isə davam etdirilir. Bu müəssisələrin 112-də Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun güzəştli kreditlərindən istifadə olunur. Başqa sözlə desək, Prezident İlham Əliyev ötən 8 ildə özəl sektorun inkişafına xüsusi diqqət yetirmişdir. Sahibkarlığın inkişafına əngəl törədən süni maneələrin qanunvericilik qaydasında aradan götürülməsi, sərbəst bazar subyektlərinə plüralist iqtisadi mühitin yaradılması, fəaliyyətin bu növü ilə məşğul olanların hərtərəfli dəstəklənməsi diqqət mərkəzində olmuşur. Yeri gəlmişkən xatırladaq ki, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə 2004-2010-cı illərdə təxminən 700 milyon manat həcmində güzəştli kreditlər verilmişdir. Kreditlərin 80 faizi regionlara verilir. Bu il isə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə özəl sektora 125 milyon manat güzəştli kredt veriləcəkdir.

Regionların inkişafı ilə bağlı kompleks tədbirlər ötən il inamla davam etdirilmişdir. Ümumiyyətlə, "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı" regionların davamlı inkişafı, sosial infrastrukturun yenidən qurulması, milli iqtisadiyyatın neft amilindən asılılığının qeyri-neft sektorunun tərəqqisi hesabına aradan qaldırılması üçün geniş imkanlar açmışdır. Təkcə bu faktı qeyd etmək kifayətdir ki, proqramın icrası sayəsində keçən il 70 mindən çox iş yeri açılmışdır, onun 53 mini daimidir. İş yerlərinin açılması, yeni müəssisələrin işə salınması nəticəsində ölkə daxilində istehsal olunan malların sayı artır, ixracdan asılılıq azalır.

Göründüyü kimi, ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi kursunun davam etdirilməsi çox müsbət nəticələr verir. Çünki bu kursu layiqli şəkildə davam etdirən dövlət başçısı cənab İlham Əliyev həmişə milli maraq və mənafeləri uca tutur, ölkə vətəndaşlarının arzu və istəyini gerçəkləşdirmək üçün böyük əzmkarlıq göstərir. Bu da onu göstərir ki, Azərbaycan Prezidentinin fəaliyyətinin əsas qayəsi xalqa və dövlətə sədaqətli xidmət prinsipi üzərində qurulmuşdur.

Milli Məclisin martın 15-də keçirilən iclasında müzakirə edilən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu ildəki fəaliyyəti haqqında hesabatı da sosial-iqtisadi sahədə əldə edilmiş nailiyyətlərin qiymətləndirilməsi baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir. Hökumətin fəaliyyətinin ictimaiyyətə çatdırılması baxımından belə hesabatların qanunverici orqanda dinlənilməsi mühüm əhəmiyyət daşıyır, ümumilikdə dövlət idarəçiliyinin şəffaflığını və fəaliyyət effektivliyini əyani göstərir.

E.HACIALIYEV

Azərbaycan.- 2011.- 30 mart.- S. 1.