Texniki elmlərin inkişafı Azərbaycanın iqtisadi müstəqilliyinə etibarlı təminatdır

Hər bir xalqın milli ideyası onun gələcək inkişaf yolu, taktiki və strateji hədəfləri, habelə beynəlxalq münasibətlər sistemindəki yeri barədə aydın təsəvvür yaradır. Milli ideyanın önə çəkdiyi məqsədlərin mahiyyətindən asılı olaraq xalqların və dövlətlərin beynəlxalq miqyasda imici formalaşır. Başqa sözlə, əgər fərdin fəaliyyətini stimullaşdıran əsas amil onun məqsəd və arzularıdırsa, dövlətlərin uğur və inkişafını təmin edən ən mühüm meyar məhz milli ideyadır. Milli ideya cəmiyyətin inkişafının ümumi məqsədi və strategiyasıdır: onu praktik şəkildə gerçəkləşdirmək üçün ilk növbədə dövlətin mütərəqqi ideologiyası olmalıdır. Əks təqdirdə daimi inkişaf və uğurlardan söhbət belə gedə bilməz. Milli ideya dövlətlərin sosial-iqtisadi və intellektual resurslarını konkret siyasi məqsədlər naminə səfərbərliyə alır.

Əsrlər boyu azərbaycanlıların milli düşüncəsinə, dövlətçilik təfəkkürünə hakim kəsilən, xalqı aşkar-gizli mübarizə ruhunda kökləyən ən ali ideya Azərbaycanın istiqlala qovuşması, müstəqil dövlət kimi taleyini azad şəkildə müəyyənləşdirməsi olmuşdur. Yalnız ötən əsrin sonlarında "soyuq müharibə"nin başa çatması nəticəsində cərəyan edən qlobal miqyaslı proseslərin məntiqi yekunu olaraq Azərbaycanın müstəqilliyini bərpa etməsi ilə xalqın qəlbində nisgilə çevrilmiş bu ideya deklarativ şəkildə gerçəkləşmişdir. Lakin ilkin mərhələdə, daha dəqiqi, 1991-ci ilin oktyabrından 1993-cü ilin iyun ayınadək respublikada sosial-iqtisadi tənəzzülün dərinləşməsi, insanların sosial rifah halının aşağı düşməsi, ictimai-siyasi sabitliyin addımbaşı pozulması, insan hüquqlarına təminatın olmaması və s. destruktiv proseslər ölkənin de-fakto müstəqilliyinə imkan verməmişdir. Həmin dövrdə hakimiyyətdə olan qüvvələrin dövlətin, xalqın taleyi və gələcək inkişaf yolu ilə bağlı yetkin baxışlar sisteminin olmaması isə milli müstəqillik amilinin özünün mahiyyətinə xələl gətirmişdir.

Kifayət qədər mürəkkəb və böhranlı bir şəraitdə - 1993-cü ilin iyununda xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın davamlı yüksəkliyə aparan mütərəqqi inkişaf strategiyasını irəli sürərək onu praktik surətdə reallaşdırmağa nail olmuşdur. Bu mənada, hazırda ictimai fikirdə mütləqləşmiş qənaətlərdən biri də məhz budur ki, ulu öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdışı Azərbaycanı müstəqil dövlət kimi dünya xəritəsindən silinmək təhlükəsindən qorumuşdur. Məhz ümummilli liderin qətiyyətli addımları sayəsində respublikada ictimai-siyasi sabitlik, qanunçuluq təmin edilmiş, xaos və anarxiya burulğanından qurtulan cəmiyyət yeni ictimai-iqtisadi formasiyanın tələblərinə cavab verən mütərəqqi inkişaf yoluna qədəm qoymuşdur. Dövlət başçısı cənab İlham Əliyevin 21 yanvar 2011-ci il tarixli "Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpasının iyirminci ildönümü haqqında" sərəncamında vurğulandığı kimi, "Müstəqilliyimizin ilk illərindəki hərcmərclik və xalqımızın maraqlarına zidd siyasət, iqtisadiyyatın zəiflədilməsi və milli sərvətlərin talan edilməsi dərin siyasi və iqtisadi-sosial böhranla nəticələndi. 1993-cü ilin iyun ayından ölkədə formalaşmağa başlayan yeni siyasi kurs vətəndaş müharibəsi təhlükəsini aradan qaldırdı, separatçılıq meyillərinə son qoydu və Heydər Əliyevin dövlət quruculuğu siyasətinin gerçəkləşməsinə gətirib çıxardı".

Bu mərhələdən iqtisadi, siyasi, hüquqi və digər sahələrdə kompleks islahatlar həyata keçirən, ölkənin milli iqtisadi inkişaf modelinin xüsusiyyətlərini elmi şəkildə açıqlayan, yeni neft strategiyasını irəli sürən, cəmiyyətdə sabitliyin qarantı olan orta təbəqənin - sahibkarlar sinfinin formalaşması yönümündə ardıcıl addımlar atan ümummilli lider Heydər Əliyev dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsini və Azərbaycanın davamlı inkişaf yoluna çıxarılmasını həmin dövrün başlıca milli ideyasına çevirmişdir. Bu ideya respublikanın demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlətə çevrilməsi, ərazi bütövlüyü və suverenliyinin bərpası, beynəlxalq miqyasda mənafelərinin etibarlı şəkildə qorunması kimi ümdə məqsədləri özündə ehtiva etmişdir.

1993-2011-ci illərdə ölkədə həyata keçirilən siyasət deməyə əsas verir ki, ulu öndər Heydər Əliyev milli ideyanın təcəssümü olan məqsədlərin gerçəkləşməsi, ələlxüsus da müstəqillik amilinin praktik şəkildə bərqərar olması baxımından elmi-intellektual yüksəlişi də vacib saymışdır. Elm və təhsil sahəsində qazanılan nailiyyətləri dövlət quruculuğu prosesinin vacib şərti və etibarlı təminatı hesab edən ulu öndər milli təhsil sisteminin mütərəqqi prinsiplər əsasında inkişafı naminə bütün zəruri tədbirləri həyata keçirmişdir. Sivil dünya gerçəklikləri ilə çuğlaşan fəal maarifçilik kursunun həyata keçirilməsi, mütərəqqi yeniliklərin tətbiq olunması yolu ilə milli təhsil sisteminin müasirləşdirilməsi, dövlət idarəçiliyi üçün yüksək mənəvi-əxlaqi keyfiyyətləri, intellekti, savadı ilə fərqlənən ixtisaslı kadrların yetişməsi məsələləri ulu öndər Heydər Əliyevin xüsusi diqqət yetirdiyi məsələlərdən olmuşdur.

Bu siyasəti ötən 8 ildə inamla davam etdirən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev praqmatik və rasional təfəkkürlü lider olaraq milli inkişafda intellektual irəliləyişə nail olmağı son dərəcə vacib sayır. Dövlət başçısı haqlı olaraq bu fikirdədir ki, ölkənin innovasiyalı inkişafına keçidin zəruriliyi insan kapitalının reallaşdırılmasına, ümumi rifah səviyyəsini təkmilləşdirmək məqsədi ilə insanların potensial imkanlarının səmərəli tətbiqinə əsaslanan elmi strategiyanın yaradılmasını şərtləndirir. Qlobal rəqabət şəraitində respublikanın elmi potensialının davamlı şəkildə yüksəldilməsi, gənc, kreativ və intellektual səviyyəli insanların istedadından maksimum istifadə dövlətin innovasiyalı inkişafını təmin etmək baxımından son dərəcə zəruridir. Milli elm və təhsil sistemi qloballaşan dünyanın reallıqlarını, habelə yeni nəslin yetişdirilməsi, tərbiyə olunması sahəsində ən müasir bilik və texnologiyaları, dünyada cərəyan edən pozitiv meyillərə cavab verən mütərəqqi metodları özündə əks etdirməlidir. Vətəndaşa sərmayə qoyulması, onun fərdi keyfiyyətlərinin və qabiliyyətlərinin inkişafı, nanotexnologiyaları dərindən mənimsəmiş yeni menecerlər sinfinin yaradılması, intellektin milli inkişafda prioritet amil kimi müəyyənləşdirilməsi ölkədə həyata keçirilən siyasətin ümumi mahiyyətini təşkil edir.

Prezident İlham Əliyev hesab edir ki, iqtisadi resursların insan kapitalının inkişafına yönəldilməsi yolu ilə formalaşan yeni təfəkkürlü intellektual elita ölkənin perspektiv inkişafının əsas lokomotivi - aparıcı qüvvəsi kimi çıxış edəcəkdir. Keçid dövrünün geridə qaldığı, modernləşmə istiqamətində davamlı tədbirlərin həyata keçirildiyi hazırkı mərhələdə ayrı-ayrı elm sahələrinin sanballı proqnozlarla çıxış etməsi, elmlə iqtisadiyyatın vəhdətinin təmini son dərəcə vacibdir. Dövlət başçısı İlham Əliyev ölkədə İKT-nin inkişafı ilə bağlı mühüm işlər görüldüyünü önə çəkərək demişdir: "Bu gün İKT sahəsində görülən işlər ölkələrin gələcəyini müəyyən edəcəkdir. Kim ki o sahədə bilikli və bacarıqlı olacaqsa, o ölkənin dünyada mövqeyi daha da güclü olacaqdır. Təbii sərvətlər gec-tez tükənir. Bizim üstünlüyümüz ondadır ki, bu, vardır və biz o imkanlardan səmərəli istifadə edirik. Ancaq eyni zamanda, bu kapitalı "insan kapitalı"na investisiya kimi qoyuruq".

Ümumiyyətlə, möhtərəm Prezidentin istər elm, istərsə də gənclərə qayğı sahəsində yeritdiyi siyasətin yeni mərhələyə qədəm qoyması Azərbaycanın həm dövlət, həm də qeyri-dövlət ali təhsil müəssisələri qarşısında da bir sıra mühüm vəzifələr müəyyənləşdirir. Respublika miqyasında tanınmış ali məktəblərdən biri olaraq zəngin ənənələri, kadr potensialı və elmi nailiyyətləri ilə bir sıra uğurlara imza atmış Azərbaycan Texniki Universiteti (AzTU) də fəaliyyətində dövlət başçısının dövrün tələblərinə əsaslanaraq irəli sürdüyü mütərəqqi prinsiplərə, qlobal çağırışlara söykənir. Prezident İlham Əliyevin elm və təhsil strategiyasını əldə rəhbər tutan universitet nəinki nüfuzunu və elmi səviyyəsini qoruyub saxlayır, eyni zamanda fəaliyyətini qloballaşan dünyanın yeni tələblərinə uyğun qurur.

AzTU uzun illər ərzində qazandığı nailiyyətləri zənginləşdirməklə respublikamız və bir sıra xarici dövlətlər üçün layiqli mütəxəssislər, yüksək səviyyəli kadrlar hazırlamağa qabil ali təhsil ocağı kimi hazırkı mərhələdə üzərinə düşən məsuliyyəti düzgün dəyərləndirmək imkanındadır.

Qürur hissi ilə deyə bilərik ki, 20 illik müstəqillik dövründə universitet ölkə iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrində uğurla çalışan çoxsaylı məzunları - ixtisaslı kadrları ilə Azərbaycanın inkişafında böyük izlər qoymuş, özünəməxsus elm və təhsil ənənələri formalaşdırmışdır. Azərbaycan Texniki Universiteti müstəqil ali məktəb kimi fəaliyyət göstərməyə başladıqdan sonrakı dövr ərzində müxtəlif ixtisaslar üzrə 90000 nəfərdən çox mühəndis, bakalavr və magistr hazırlamışdır. AzTU-nun auditoriyalarında yetişmiş intellektual səviyyəli, vətənpərvər ziyalılar onun layiqli ənənələrini, nüfuzunu daim qoruyub saxlamış, estafeti özlərindən sonrakı nəsillərə ötürmüşlər. Müstəqilliyimizin 20 ili ərzində yetişən məzunlarımız da artıq Azərbaycan elmində, təhsilində, sənayesində öz sözlərini deyirlər.

İqtisadi sahədə keçid dövrünün geridə qaldığı keyfiyyətcə yeni mərhələdə universitetin qarşısında duran başlıca vəzifələrdən biri texniki elmlərin davamlı inkişafına nail olmaq, müasir innovasiyaları, "nou-hau" texnologiyalarını mənimsəməkdir. 2009-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun yaradılması, texniki elmlərin inkişafı üçün universitetlərdə və Milli Elmlər Akademiyasının institutlarında maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi, iqtisadi kapitalın insan kapitalına çevrilməsi istiqamətində tədbirlərin həyata keçirilməsi bu sahədə geniş imkanlar açmışdır. Azərbaycanın neft ölkəsi olması ilə əlaqədar son illər respublikaya müasir texnologiyaların gətirilməsi, Sumqayıt Texnoloji Parkının yaradılması, metallurgiya kimi ağır sənaye sahələrinin inkişafına böyük həcmdə investisiyanın qoyulması texniki ali məktəblərdə mütəxəssis hazırlığının yeni keyfiyyət mərhələsinə qədəm qoymasını təmin etmişdir.

Bir məqamı xüsusi vurğulamaq istərdik ki, dünyada texnika və texnologiyanın inkişafı sonuncu iki yüzillikdə, əsasən, metal istehsalından, metal texnologiyasının inkişafından asılı olmuşdur. Bu asılılıq metal materiallarının spesifik xassələrinin olması ilə əlaqədardır. İnsan cəmiyyəti yaranandan metal və metal məmulatlara ehtiyac olmuşdur. Metal, xüsusilə polad istehsalı XIX əsrin ortalarından başlayaraq sürətlə inkişaf etmişdir. Hansı ölkələrdə metal istehsalı inkişaf etmişdirsə, həmin ölkələr elmi, iqtisadi, hərbi və mədəni cəhətdən yüksəliş yolu keçmişlər. Metallurgiya sənayesinin inkişaf etməsi digər sənaye sahələrinin - maşınqayırma, cihazqayırma, avtomobilqayırma, energetika sənaye sahələrinin və eləcə də məişət texnikasının inkişafını şərtləndirir. Bütün bu reallıqlar Azərbaycan Texniki Universitetinin də fəaliyyətində xüsusi nəzərə alınır, metallurgiya sahəsinin inkişaf perspektivlərinin elmi cəhətdən öyrənilməsi istiqamətində sistemli tədbirlər görülür.

Universitet dövrün çağırışlarını nəzərə alaraq təlim-tədris prosesinin müasirləşdirilməsini, ilk növbədə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafını vacib sayır. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin "2008-2012-ci illərdə təhsil sahəsinin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncamına uyğun olaraq AzTU-da kompleks islahatlar həyata keçirilir. Bu gün 700-dən çox müasir kompyuter tələbə və professor-müəllim heyətinin istifadəsinə verilmişdir. Bütün kafedralar kompyuterləşdirilmiş, 10-dan çox kompyuter sinfi, 200-dən çox kompyuteri olan informasiya-tədris mərkəzi yaradılmışdır.

Tələbələrin biliyinin qiymətləndirilməsi üçün universitetin əməkdaşları və tələbələri tərəfindən müasir kompyuter proqramı hazırlanaraq müvəffəqiyyətlə tətbiq edilmişdir. Bu proqram eyni vaxtda müxtəlif fənlərdən imtahanların aparılmasına, habelə eyni qrup tələbələrinin isə eyni fəndən müxtəlif auditoriyalarda imtahan vermələrinə imkan yaratmışdır. 2008-2009-cu dərs ilinin yay imtahan sessiyasından etibarən bu proqram tam gücü ilə işləyir.

Son illərdə universitetə ilk dəfə olaraq müasir kommunikasiya texnologiyaları - CAD-CAM texnologiyaları ilə idarə edilən unikal maşınqayırma dəzgahları alınaraq Tədris-Texnoloji Mərkəz yaradılmışdır. Mühüm nəticələrdən biri də telekommunikasiya istiqamətləri bazasının tamamilə müasirləşdirilməsidir. Belə ki, AzTU-da müasir tipli elektron ATS quraşdırılmış, "ETİ" firmasının köməyi ilə kommunikasiya sistemləri üzrə güclü laboratoriya bazası yaradılmışdır. "Çoxkanallı telekommunikasiya sistemləri" kafedrasının bazası yenidən qurulmuş, "Radiotexnika" kafedrası radiosiqnalların ötürülməsi və qəbulu sistemi ilə təchiz edilmişdir. "Telekommunikasiya texnologiyaları və şəbəkələri" kafedrasında informasiya şəbəkələrinin təhlükəsizliyi ilə bağlı kadr hazırlığı məqsədilə müasir proqramlarla təchiz edilmiş laboratoriya kompleksi yaradılmışdır. "Elektrodinamika və radioelektron vasitələr" kafedrası üçün elektromaqnit sahəsinin ölçülməsi məqsədi ilə qurğu alınmış və digər audio-video texnikası ilə təchiz edilmişdir. Fakültədə TACIS proqramı əsasında yaradılmış xüsusi laboratoriya fəaliyyət göstərir. Laboratoriyadan həm tələbələr, həm də digər mütəxəssislər istifadə edirlər.

Hər bir ali təhsil müəssisəsinin uğurlarını təmin edən əsas amillərdən biri də yeni dövrün tələb və reallıqlarının maksimum dərəcədə nəzərə alınması, təhsilin məzmun və formaca müasirləşdirilməsi, maddi-texniki bazanın, infrastrukturunun yeniləşdirilməsidir. Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərindən AzTU-da ikisəviyyəli təhsil sisteminə - bakalavr və magistr hazırlığına keçilmişdir. 20 ildə kifayət qədər təcrübə toplanmış, tədris-metodiki baza formalaşmışdır. Qloballaşan dünyanın çağdaş inkişaf meyilləri bir sıra yeni ixtisaslar üzrə kadr hazırlığını aktual məsələ kimi önə çıxarmışdır. Bunlardan müasir dövrün tələblərinə uyğun olan, informasiya və kommunikasiya texnologiyaları sahəsində mütəxəssis hazırlığına şərait yaradan "Məlumatların mühafizəsinin texnologiyası və təşkili", "Kompyuter təhlükəsizliyi", "Avtomatlaşdırma və informasiya texnikası (TEMPUS layihəsi üzrə)", "Gömrük, ixrac və idxal nəzarəti cihaz və sistemləri", "Elektron və poçt rabitəsi", "Bioloji-tibbi praktikada mühəndis işi", "Kompyuter elmləri", "Kompyuter mühəndisliyi", "Maşınqayırmada kompyuter texnologiyaları", "Kompyuter texnikasının layihələndirilməsi, konstruksiya edilməsi". "Nəqliyyat vasitələrinin elektronikası və elektrik avadanlığı (avtomobil nəqliyyatı üzrə, TEMPUS layihəsi üzrə)" və digər ixtisasları göstərmək olar.

Son illərdə universitetin maddi-texniki bazasının, iş şəraitinin yaxşılaşdırılması tədbirlərini də xüsusi qeyd etmək lazımdır. 20 ildən çox müddətdə tikintisi yarımçıq qalan, 10 min kvadratmetr sahəsi olan 6-7 mərtəbəli tədris binasının inşası başa çatdırılmışdır. Yeni binada universitetin müasir informasiya texnologiyaları ilə təchiz olunmuş yeni kitabxanası, qiraət zalları üçün sahə nəzərdə tutulmuşdur. Bütövlükdə universitet kafedralarının, auditoriya və tədris laboratoriyalarının yeni avadanlıq və inventarlarla təchizatı həyata keçirilmişdir.

Hazırda Azərbaycan Texniki Universitetində 9 fakültə, 47 kafedra, 1 elmi mərkəz, 18 elmi-tədqiqat laboratoriyası, 550000 kitab fonduna malik əsaslı kitabxana fəaliyyət göstərir. Burada 26 istiqamət və 68 ixtisas üzrə bakalavr və magistr hazırlığı həyata keçirilir. Universitetdə 610 nəfər professor-müəllim, o cümlədən 100-dən çox elmlər doktoru, professor, 340 elmlər namizədi, dosent 7 mindən çox tələbənin təlim-tərbiyəsi ilə məşğul olur.

2010-cu ildə Azərbaycan Texniki Universiteti MDB ölkələri Hümanitar Yardım Fondunun qrantını qazanmışdır və bu da təhsil ocağına həmin məkandakı elektron kitabxanalara ödənişsiz giriş imkanı vermişdir.

Universitetin kadr potensialının formalaşmasında onun məzunlarının böyük xidmətləri var - AzTU-nun 360 nəfər məzunu hazırda elmi-pedaqoji fəaliyyətlə məşğuldur. Bunların 45 nəfəri elmlər doktoru, professor, 270 nəfəri isə elmlər namizədi, dosentdir. Bu alimlərin rəhbərliyi altında 18 elmi-tədqiqat laboratoriyası mühüm əhəmiyyət daşıyan elmi istiqamətlər üzrə tədqiqatlar aparır. Müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq AzTU-da "Nanostrukturlu materialların sintezi və tətbiqi problemləri", "Neft və neft məhsullarının istilik-fiziki xassələri" elmi-tədqiqat laboratoriyaları fəaliyyətə başlamışdır.

2000-2010-cu illərdə AzTU-nun müəllimləri tərəfindən 100-dək patent və ixtira alınmışdır. 2009-cu ildə universitet əməkdaşları tərəfindən 1 Avrasiya patenti alınmışdır. Universitetdə elmi-pedaqoji kadrların hazırlığı məsələsinə də ciddi fikir verilir. Son 10 ildə 6 müxtəlif ixtisası özündə birləşdirən 2 doktorluq dissertasiya şurasında 24 nəfər elmlər doktoru, 80-dək elmlər namizədi hazırlanmışdır.

AzTU-da aparılan elmi işlərin dünya elminə inteqrasiyası da daim diqqət mərkəzində olmuşdur. 2005-2010-cu illərdə AzTU-da 10-dək beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. Son illər alimlərimiz tərəfindən xarici ölkələrin elmi məcmuələrində 600-dək elmi məqalə nəşr edilmişdir. Yalnız 2009-cu ildə dünyanın ən nüfuzlu elmi məcmuələrində 25 elmi əsər nəşr edilmişdir.

Bu gün AzTU-nun 10-dək gənc alimi Almaniyanın müxtəlif ali məktəblərində və elm-istehsalat müəssisələrində müvəffəqiyyətlə çalışır. Son on ildə 60 nəfərdən çox universitet əməkdaşı Alman Akademik Mübadilə Xidməti (DAAD) xətti ilə Almaniyanın müxtəlif ali məktəblərində elmi stajkeçmədə olmuşdur.

Son illərdə universitetin avtomatika və kompyuter texnikası fakültəsində yeni tədris laboratoriyaları yaradılmışdır. Burada avtomatika və idarəetmə fənni üzrə 50-dən çox laboratoriya işini yerinə yetirmək üçün xüsusi qurğu alınmışdır. Energetik sistemlərin avtomatik idarə edilməsi ixtisası üzrə Fransanın ŞNAYDER firmasının hazırladığı müasir laboratoriya kompleksi yaradılmışdır. Eləcə də kompyuterlərlə təchiz edilmiş xüsusi laboratoriya təşkil edilmiş və paket proqramlarla təchiz olunmuşdur. Burada robotlarla idarə olunan avtomatlaşdırılmış sistemlər laboratoriyası fəaliyyət göstərir. Həmçinin, energetik sistemlərdə proseslərin idarə olunması üçün SCADA tipli intellektual və çoxfunksiyalı inteqrasiya olunmuş laboratoriya avadanlıqları da quraşdırılmışdır. Avtomatika və kompyuter texnikası fakültəsində "Mikrosoft" firmasının Akademiyası yaradılmışdır.

2008-ci il mayın 8-də isə respublikanın regionları və xarici dövlətlərlərin universitetləri ilə əlaqə saxlamaq üçün universitetin yeni "Videokonfrans" mərkəzinin təntənəli açılışı olmuşdur. Mərkəzin açılmasında Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin və onun tabeçiliyində olan müəssisələrin ciddi köməyi olmuşdur.

Müasir tələblərə cavab verən maddi-texniki bazaya və professor-müəllim heyətinə malik olan AzTU təhsilin Avropa standartlarına uyğunlaşdırılması, Bolonya Deklarasiyasının şərtlərindən irəli gələn prinsiplərin respublikada tətbiqi istiqamətində də öncüllüyünü qoruyub saxlayır. 2006-cı ildən əvvəlcə Radiotexnika və rabitə fakültəsində, sonra Avtomatika və kompyuter texnikası, Mühəndis biznesi və menecment fakültələrində, 2009-2010-cu tədris ilindən başlayaraq isə bütövlükdə universitetdə kredit sisteminə keçilmişdir. 2008-ci ildə bütün ixtisaslar (proqramlar) üzrə dövlət təhsil standartları və tədris planları çoxballı sistemin tələbinə uyğun hazırlanmışdır.

Universitetin fəaliyyətini səciyyələndirən mühüm cəhətlərdən biri də burada tədrisin, elmi-tədqiqat işlərinin istehsalatla sıx əlaqələndirilməsidir. Burada metallurgiya, maşınqayırma, nəqliyyat, avtomatika, telekommunikasiya, energetika və s. sahələr üzrə mühüm elmi-tədqiqat işləri aparılır və alınan nəticələr istehsalata tətbiq edilir.

Respublikada gənclərin sağlam ruhda böyüməsi, mənəvi-fiziki tərbiyəsinin gücləndirilməsi məqsədilə həyata keçirilən kompleks tədbirlərə AzTU da öz töhfəsini verməyə çalışır. Hələ 1973-cü ildən burada İdman Sarayı fəaliyyət göstərir. Sarayın 500 nəfərə qədər tamaşaçı tutan böyük zalında respublika və beynəlxalq miqyaslı idman yarışları keçirilir. Tələbə idmançılarımız müxtəlif idman növləri üzrə keçirilən yarışlarda fəal iştirak edirlər.

Azərbaycan Texniki Universitetinin mühüm uğurlarından biri də onun beynəlxalq əlaqələrinin müasir dövrün tələblərinə uyğun qurulmasıdır. Ümumiyyətlə, 2000-ci ildən etibarən universitetin beynəlxalq əlaqələri intensiv şəkildə inkişaf etmişdir. AzTU hazırda Qara dəniz, Xəzəryanı dövlətlərin universitetləri assosiasiyalarının, eləcə də MDB Ali Texniki Ali Məktəblər Assosiasiyasının üzvü kimi həmin qurumlar tərəfindən keçirilən tədbirlərdə fəal iştirak edir. Təhsil müəssisəmiz DAAD və TEMPUS proqramı çərçivəsində Almaniya universitetləri ilə sıx əməkdaşlıq edir. Belə universitetlər sırasında həmçinin Aaxen Texniki Universitetini, Köln Tətbiqi Elmlər Universitetini, Karlsruhe Texniki Universitetini və Braunşvayq Texniki Universitetini misal göstərmək olar. Almaniya universitetləri ilə mühəndis hazırlığı həyata keçirən ali məktəblərin, o cümlədən AzTU-nun əlaqələrinin digər vacib sahəsi TEMPUS proqramı ilə bağlıdır. Avropa Birliyinin Təhsil və Mədəniyyət üzrə Komissiyasının dəstəyi ilə 2000-2011-ci illərdə AzTU-da 3 TEMPUS layihəsi yerinə yetirilmişdir. Bu layihələr Almaniyanın Köln və Hollandiyanın Heerlen Tətbiqi Elmlər Universitetində birgə həyata keçirilmişdir. "Azərbaycan Texniki Universitetinin elektrotexnika fakültəsində tədrisin müasirləşdirilməsi" adlanan layihə çərçivəsində "Elektroenergetika", "Avtomatika və informasiya texnikası" və "Avtomobillərin elektrik və elektron avadanlıqları" ixtisaslarının açılması və mütəxəssis hazırlığı həyata keçirilmişdir. Layihənin yerinə yetirildiyi dövrdə seçilmiş müəllimlər Almaniyanın Köln Universitetinə və Hollandiyanın Heerlen Tətbiqi Elmlər Universitetinə ezam olunmuşlar. AzTU-da "Elektron Universitet" layihəsinin həyata keçirilməsi istiqamətində ciddi işlər aparılır. Cənubi Koreya Respublikasının "Coica" beynəlxalq əməkdaşlıq təşkilatı ilə birgə böyük layihə reallaşdırılır. Artıq ciddi nəticələr əldə olunmuş və bu günlərdə Təhsil Nazirliyində müvafiq saziş imzalanmışdır.

2011-ci ildə Azərbaycan Texniki Universiteti ADNA və SDU, Almanyianın Köln Universiteti, Polşanın Varşava, Avstriyanın Qraç universitetləri ilə birgə yeni TEMPUS layihəsinin qalibi olmuşdur.

Müasir dünyada rəqabətə davam gətirmək üçün dövlətlər ərazisinə, əhalisinə, təbii resurslarına deyil, məhz intellektual potensiallarına istinad edirlər. Bu reallıq fonunda Azərbaycanda innovasiya təfəkkürünə malik olan, cəmiyyətin, dövlətin daha intensiv inkişafına kömək edən kreativ və ixtisaslı kadrların yetişdirilməsi ali məktəblər qarşısında ən vacib məsələlərdən biridir. Müstəqil Azərbaycanın qazandığı böyük iqtisadi nailiyyətləri qabarıq hiss edən Azərbaycan Texniki Universitetinin professor-müəllim heyəti də ölkədə elmin, təhsilin inkişafı naminə bütün imkanlarını səfərbər edir, dövlət başçısının alimlər qarşısında müəyyənləşdirdiyi vəzifələri gerçəkləşdirməyə çalışır.

Havar MƏMMƏDOV,

Azərbaycan Texniki Universitetinin rektoru,

Professor

Azərbaycan.- 2011.-22 oktyabr.- S. 5.