«Kreativliyin qorunması: Azərbaycan Respublikasının 20 illik təcrübəsi və müasir rəqəmli çağırışlar» mövzusunda seminar keçirilmişdir

Oktyabrın 25-də Azərbaycan Respublikası Müəllif Hüquqları Agentliyi və Avropa Komissiyasının birgə təşkilatçılığı ilə Azərbaycanda müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqların təminatının gücləndirilməsi məqsədi ilə potensialın inkişafına dair Tvinninq layihəsinin təqdimatına həsr olunmuş seminar keçirilmişdir.

AzərTAc xəbər verir ki, "Kreativliyin qorunması: Azərbaycan Respublikasının 20 illik təcrübəsi və müasir rəqəmli çağırışlar" mövzusunda keçirilən seminarda Almaniyanın Azərbaycandakı səfiri Herbert Kvellen, Yunanıstanın Azərbaycandakı səfiri İonannis Metaksas, Avropa İttifaqının ölkəmizdəki nümayəndəliyinin rəhbəri, səfir Roland Kobia iştirak etmişlər.

Müəllif Hüquqları Agentliyinin (MHA) sədri, professor Kamran İmanov bildirmişdir ki, bu layihənin başlanğıc mərhələsinin müstəqilliyimizin bərpasının 20 illiyi ərəfəsində keçirilməsi təsadüfi deyildir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin məşhur şüarı "Qara qızılı insan kapitalına çevirmək" kreativliyə verilən ən böyük dəstəkdir. Kreativliyin yeganə mənbəyi insanlardır, onların mədəniyyət və elmi nailiyyətləri dövlət tərəfindən dəstəklənərək qorunur.

Müəllifi və müstəsna yaradıcısı ulu öndər Heydər Əliyev olan Azərbaycanın müəlliflik hüququ və digər oxşar əqli mülkiyyət (ƏM) hüquqları sistemi hazırda 4 qanun və onlarla normativ-hüquqi aktlarla təmin olunur. Prezident İlham Əliyevin səyləri və dəstəyi nəticəsində son illər əqli mülkiyyət sahəsində müvafiq islahatlar aparılır, qanunvericilik və normativ hüquqi baza yeniləşdirilir, sahənin idarəetmə sistemində funksiyalar təkmilləşdirilir, kadrların peşəkar səviyyəsinin artırılmasına böyük diqqət yetirilir. Bununla yanaşı, dünyadakı yeni meyillərin izlənməsi və təhlili, müsbət təcrübənin tətbiq edilməsi və mənfi tendensiyalara qarşı qabaqlayıcı tədbirlərin həyata keçirilməsi ön plandadır.

Dünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatının (DƏMT) 200-dək üzv dövlətləri sırasında Azərbaycan ƏM üzrə Uzunmüddətli Milli Strategiyanı hazırlayan ilk ölkələrdən biridir. Milli Strategiya əsasında hazırlanan qısamüddətli dövlət proqramı da hökumətə təqdim edilmişdir.

Yaxın gələcəkdə DƏMT tərəfindən folklor nümunələrinin və ənənəvi biliklərin qorunması haqqında sazişlərin qəbul ediləcəyini, Azərbaycan Respublikasının YUNESKO-nun "Qeyri-maddi mədəni irsin qorunub-saxlanması" Konvensiyasına qoşulmasını nəzərə alaraq, "Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar" haqqında, "Azərbaycan folklor nümunələrinin hüquqi qorunması haqqında" qanunlara dəyişikliklər və əlavələr edilmiş, "Qeyri-maddi irsin qorunması" ilə bağlı yeni qərar layihəsi və qaydalar hazırlanmışdır.

Dünyadakı rəqəmli hüquqların idarə edilməsi ilə bağlı problemlərin araşdırılması nəticəsində "Elektron ticarət haqqında" qanuna dəyişikliklər edilməsi üçün bir sıra yeni təkliflər verilmiş, "ƏMH obyektlərinin elektron ticarətinin tənzimlənməsi haqqında" Nazirlər Kabinetinin qərar layihəsi hazırlanmışdır.

Ölkəmizdə uğurla həyata keçirilən iqtisadi islahatlar müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlara əsaslanan sənayenin (kreativ sənaye) ümumi daxili məhsulda (ÜDM-də) iqtisadi payının hesablanması zərurətini yaratmışdır. Agentlik tərəfindən yaradılmış və beynəlxalq təcrübəyə əsaslanan xüsusi metodika vasitəsilə müəyyən edilmişdir ki, bu pay ÜDM-in 3,4 faizini təşkil edir.

K.İmanov vurğulamışdır ki, Azərbaycan müəllif-hüquq sahəsində geniş beynəlxalq əməkdaşlıq aparır, DƏMT-nin bütün sazişlərinin fəal iştirakçısıdır, rəhbər orqanlarda təmsil olunur və bir sıra təşəbbüslər irəli sürür. Bu layihənin də kökündə Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə geniş əməkdaşlığı dayanır. Layihənin başlıca məqsədi ƏM hüquqları ilə qorunan məhsulların istifadəsi zamanı müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqların pozulması hallarının qarşısının alınması, piratçılıqla mübarizənin güclənməsi, həmçinin rəqəmli şəbəkələrdə hüquqların qorunması və idarə edilməsi sisteminin yaradılmasına kömək göstərməkdir. Layihənin həyata keçirilməsi üçün bir ilə yaxın hazırlıq işləri aparılmış, icrası ilə əlaqədar tender qaydasında Yunanıstanın Avropa İctimai Hüquq Mərkəzi, Almaniya Hüquqi Əməkdaşlıq Fondu və İspaniyanın İnzibati və İctimai Siyasət Beynəlxalq Fondunun daxil olduğu konsorsium yaradılmışdır.

XXI əsrdə artıq mədəniyyət və elm nailiyyətləri kontentə çevrilərək virtuallaşır. Bu transformasiyanın müəllif-hüquq dünyasına təsiri çox böyükdür. Rəqəmli texnologiyalar əqli mülkiyyət hüququ və ilk növbədə, müəlliflik və əlaqəli hüquqların pozulmasına münbit şərait yaradır, piratçılığın səviyyəsi və kontrafakt məhsulların payını artırır. Müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlarla qorunan və öz obyektiv ifadəsini maddi daşıyıcılarda əks etdirən əsərlər virtual obyektlərə çevrilməkdədir.

Cari ilin fevral ayında piratçılığa və kontrafaksiyaya qarşı Parisdə keçirilən VI Qlobal Konqresdə BMT tərəfindən hazırlanmış hesabatda göstərilmişdir ki, dünya ticarətindəki bu növ məhsullarla bağlı illik ziyan 1 milyard dolları ötür. Pirat və kontrafakt malların illik ticarət dövriyyəsi 200 milyard dollar təşkil edir.

Beynəlxalq Ticarət Palatası tərəfindən təqdim olunmuş sənəddə göstərilir ki, piratçılığa və kontrafaksiyaya qarşı radikal tədbirlər görülməsə, 2015-ci ildə iqtisadi ziyan 1,7 trilyon dolları ötəcəkdir.

Avropa İttifaqı və beynəlxalq təsisatlar hüquqların pozulmasına biganə qalmayaraq, piratçılığa qarşı ardıcıl tədbirlər görür, mübarizəni gücləndirir. Azərbaycan da bu təcrübədən yararlanır.

Son illər ölkəmizdə də piratçılığa qarşı mübarizə xeyli gücləndirilmişdir. Müvafiq dövlət orqanları ilə birgə aparılmış işlər nəticəsində respublikamızda piratçılığın səviyyəsi 2005-ci illə müqayisədə kitab nəşri sahəsində 61 faizdən 40 faizə, audio-video məhsulu bazarında 90 faizdən 70 faizə, proqram təminatında 96 faizdən 88 faizə endirilmişdir. Azərbaycan MDB məkanında ilk və hələ ki, yeganə dövlətdir ki, Dünya Ticarət Təşkilatına daxil olmayaraq və məlum TRİPS sazişini imzalamadan "piratçılığı narahat edən" dövlətlərin qara siyahısından artıq bir neçə ildir ki, çıxa bilmişdir.

Agentliyin nəzdində Əqli Mülkiyyət Hüquqlarının Təminatı Mərkəzi yaradılmışdır. Avropa Komissiyası tərəfindən agentlikdə hüquqların rəqəmli idarə olunması üzrə online lisenziyalaşdırma mərkəzinin yaradılması üçün proqram təminatının əldə edilməsinə və bu sistemdə işləyəcək xüsusi xidmət personalının hazırlığına da yardım göstəriləcəkdir.

Ölkəmizin başçısının tapşırığına əsasən, Azərbaycan hökumətinin "Microsoft" ilə imzalanan saziş çərçivəsində bütün dövlət orqanlarında lisenziyalı softver təmin olunur.

Azərbaycan hökuməti piratçılığa qarşı qəti addımlar atmağa hazırdır və bu layihə həmin mövqeyin təsdiqidir. Təhlil göstərir ki, hüquqların təminatı sahəsində normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi və onun tətbiqi mexanizminin gücləndirilməsi ilə yanaşı, müvafiq dövlət strukturları və hüquq-mühafizə, məhkəmə orqanları, qeyri-hökumət təşkilatları arasında əlaqələndirmə təmin olunmalıdır.

Seminarda Avropa İttifaqının ölkəmizdəki nümayəndəliyinin rəhbəri, səfir Roland Kobia qeyd etmişdir ki, müəllif hüquqları çox vacib bir sahədir. Bu layihə Azərbaycanın Avropa ölkələri ilə çox sıx əməkdaşlığını göstərir.

Yunanıstanın Azərbaycandakı səfiri İonannis Metaksas vurğulamışdır ki, bu layihə ölkəsinin Azərbaycanda ilk tvinninq layihəsidir. Bu sahədə Yunanıstanın təcrübəsi çox böyükdür və biz bu təcrübəni Azərbaycanla bölüşməkdən çox şad olarıq.

Tədbirdə məlumat verilmişdir ki, 18 ay davam edəcək layihə çərçivəsində Yunanıstan, Almaniya, İspaniya, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, Portuqaliya, Rumıniya, Macarıstan və Avropa İttifaqına üzv digər ölkələrdən ekspertlər Azərbaycana səfər edərək təcrübələrini bölüşəcəklər. MHA-nın və digər aidiyyəti dövlət qurumlarının nümayəndələrinin Yunanıstan, Almaniya, İspaniya, Portuqaliya və Rumıniyada təcrübə keçmələri də nəzərdə tutulur.

AzərTAc

Azərbaycan.- 2011.-26 oktyabr.- S. 8.