Ermənilər bir-birilərinə qənim kəsilirlər

Bu dəfə ermənilərin diaspor qurumlarının qəzəbinə II Qaregin tuş gəlib

Tarix boyu böyük güclərin əlində yalnız bir vasitə olan, hər zaman bu və ya digər dövlətin ərazisində məskunlaşan ermənilər torpağa, vətənə bağlı olmayan xalq kimi tanınıb. Bunu şərtləndirən əsas səbəblərdən biri ermənilərin bir millət olaraq formalaşdığı vaxtdan etibarən hər hansı tarixi torpağının yoxluğu olub. Çox da uzağa getməyən erməni tarixinə nəzər yetirdikdə aydın görmək olar ki, bu xalq daim başqa dövlətlərin ərazilərində məskunlaşıb, zaman-zaman isə yaşadıqları yerlərdən başqa məskənlərə köç ediblər. Buna əsas səbəb yenə dünya siyasətinin gedişini müəyyənləşdirməyə çalışan güclər tərəfindən ermənilərə adi bir vasitə kimi yanaşılması olub.

İndiki Ermənistanın qədim Azərbaycan torpaqlarında başqa dövlətlərin birbaşa müdaxilə və yardımı ilə yaradılması sözügedən kontekstdə dünya ictimaiyyəti tərəfindən qəbul edilən və istənilən formada təkzibi mümkün olmayan faktdır. Bu mənada, təsadüfi deyil ki, ermənilər hər fürsət düşən kimi Ermənistanı birdəfəlik tərk edərək müxtəlif xarici ölkələrdə məskunlaşırlar. Çünki bu torpaqla hər hansı tarixi bağlılıqları yoxdur və buna görə vətən sevgisindən məhrumdurlar. Xaricə köç edən ermənilərin çox vaxt Ermənistanla əlaqələrini tamam kəsmələri, bu ölkədə baş verənlərə biganə yanaşmaları da qeyd edilənlər fonunda tamamilə təbii sayılmalıdır. Elə müxtəlif dövlətlərdə yaranan və fəaliyyət göstərən erməni diaspor təşkilatlarının və lobbisinin Ermənistana münasibətlərindən də bunu aydın görmək mümkündür.

Danılmaz həqiqətdir ki, bu gün Ermənistanın üzləşdiyi çoxsaylı böyük problemlərin meydana gəlməsində və getdikcə daha da dərinləşməsində əsas günahkar tərəflərdən biri məhz erməni diasporudur. Ermənistanın istər daxili, istərsə də xarici siyasət vektorlarının müəyyən olunmasında həlledici təsir gücünə malik diaspor təşkilatlarının mövcud fəaliyyəti adıçəkilən ölkəni getdikcə daha böyük problemlərə düçar edir. Lakin fəaliyyət göstərdiyi xarici ölkə ərazisində özünə rahat şərait yaradan, maddi çətinliklərlə üzləşməyən erməni diasporunu Ermənistanın üzləşdiyi problemlər qətiyyən maraqlandırmır. Əksinə, diaspor Ermənistan hakimiyyətinin onun diktəsi ilə hərəkət etməsi üçün daim rəsmi Yerevanı böyük təzyiq altında saxlayır, tez-tez bu ölkəyə göndərdiyi maliyyə və digər yardımları kəsəcəyi ilə hədələyir. Genişmiqyaslı sosial-iqtisadi problemlər məngənəsində boğulan Ermənistan hakimiyyəti isə hər zaman diaspor qurumlarından gələn göstəriş və əmrləri can-başla yerinə yetirməyə müntəzir dayanır. Elə bunun nəticəsidir ki, Ermənistanın taleyini həll edən qərarlar bu ölkədə yox, onun sərhədlərindən kənarda qəbul olunur. Bu vəziyyət Ermənistanın onsuz da formal xarakter daşıyan dövlətçiliyinin məhvini daha da sürətləndirməkdə, onun iflasını tezləşdirməkdədir.

Son dövrlər isə erməni diaspor və lobbi qurumlarının Erməni Apostol kilsəsi və onun rəhbəri II Qareginlə kəskin ziddiyyətlərə getməsi Ermənistan üçün yeni problemlər yaradır. Xaricdəki erməni qurumları II Qareginin istefaya getməsi üçün hər cür təzyiqlərdən faydalanmağa çalışırlar, hətta sosial şəbəkələrdə belə ermənilərin baş keşişinin əleyhinə kampaniya da aparırlar. Kilsəni alver mənbəyinə çevirən, maliyyə imkanları geniş olan II Qaregin hələ ki lobbiyə müqavimət göstərə bilir. Elə bu da tərəflər arasında çəkişmənin daha radikal xarakter almasına rəvac verir.

Onu da qeyd edək ki, II Qareginin mövcud fəaliyyəti və din xadimindən daha çox biznesmen kimi ad çıxarması sadə ermənilərin də bu şəxsdən, onun ətrafından böyük narazılıq duymasına gətirib çıxarıb. İndi Ermənistanda bəyan edilir ki, əgər Serj Sarkisyan iqtidarı ölkəni total korrupsiya və rüşvətxorluq girdabına atıbsa, II Qaregin də həmin prosesi erməni kilsəsində həyata keçirir.

Sosial şəbəkələrdə fəaliyyət göstərən və "Katolikosun istefasını tələb edirik" - deyən vətəndaş təşəbbüs qrupu bəyan edir ki, II Qaregin dərhal istefaya getməlidir. Bunun üçün isə kifayət qədər tutarlı səbəblər göstərilir. Qeyd olunur ki, katolikos erməni dilinə və erməni xalqının gələcəyinə etinasız yanaşır. Həmçinin II Qaregin vəzifədə olduğu illərdə Ermənistan kilsələrinə və məbədlərinə qarşı mədəni soyqırımı həyata keçirilib. Adıçəkilən qrup bəyan edir ki, Qareginin gəlişindən sonra erməni ruhanilərin korrupsiyaya qurşanması daha geniş hal alıb və bu, erməni kilsəsinin gələcəyini təhlükə altında qoyur. Bununla yanaşı, erməni katolikosu kilsəni zəiflədərək müxtəlif sekta təşkilatlarının fəaliyyətini stimullaşdırıb, eyni zamanda, kilsə və xalq arasında böyük uçurum yaradıb. Nəticədə insanlarda kilsəyə qarşı yaranan inamsızlıq və hörmətsizlik daha da dərinləşib. Kilsə və hakimiyyətin səmimi olmayan və şübhə doğuran "qardaşlığı" da Qareginə qarşı istifadə olunan əsas arqumentlər sırasında yer alır. Kilsənin biznes dünyasına cəlb edilməsini isə erməni cəmiyyəti ilə yanaşı, diaspor təşkilatları da qəbul etmədiklərini bildirirlər.

Erməni Apostol kilsəsinin mövcud fəaliyyəti erməni bloqqerlərinin də əsas tənqid hədəfi sırasında yer alır. Müxtəlif bloq yazılarından belə məlum olur ki, hazırda Erməni Apostol kilsəsi var-dövlət uğrunda amansız təqib, fərqli fikirlərin boğulması, kriminal və seksual zorakılıq əməllərini həyata keçirməkdədir. Erməni bloqqer Areon "Erməni kilsəsinin quldurları və Ermənistanda dağılan məbədlər" adlı bloq yazısında qeyd edir ki, yüzlərlə erməni monastır kompleksi xarabalığa çevrilir, onların daşları üzlük kimi bütün Ermənistana döşənir. Mafioz struktur olan Erməni Apostol kilsəsinin rəhbəri II Qaregin isə özünü elə aparır ki, sanki heç nə baş vermir. Qaregin özü fəal şəkildə dağıdıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul olur. Məhz o, Yerevanda Erməni dili İnstitutunu məhv etdi (onun yerində özünə növbəti iqamətgah ucaltmaq üçün). Qaregin bütün dünyada erməni icmalarını dağıdır. Belə ki, o öz qanunsuz qərarı ilə Moskvada erməni yeparxiyasının rəhbəri Yerzası tutduğu vəzifədən uzaqlaşdıraraq yerinə xalası oğlunu təyin edib. Axı, bu vəzifə olduqca gəlirlidir, Rusiyanın bütün erməni icmasından gəlir qoparmağa imkan verir.

Belə məlumatlar da yayılıb ki, xaricdəki erməni diasporu müxtəlif dövlətlərdə, məsələn, Fransa, Belçika, Hollandiya və İsveçrədəki erməni kilsələri ilə Qareginə qarşı birləşib. Ancaq informasiya baxımından kütləşdirilmiş və zombiləşdirilmiş Ermənistan cəmiyyəti hələ aktiv şəkildə Qareginə qarşı gedən mübarizəyə qoşula bilmir.

Qaregin isə kilsəyə verilən bütün ianələri öz nəzarətinə keçirə bilib və hətta geniş biznes şəbəkələri qurub. Elə bunun nəticəsidir ki, onun baş yepiskopları bahalı xarici avtomobillərdə gəzir. Məsələn, Erməni Apostol kilsəsinin Ararat yeparxiyasının rəhbəri Navasard Kçoyan qiyməti 200 min dollar olan "Bentley" markalı avtomobil sürür. Erməni Apostol kilsəsinin keçmiş xadimlərindən olan Saak adlı keşiş hələ cari ilin əvvəllərində mediaya verdiyi açıqlamada kilsə daxilində baş verənlərlə bağlı ilginc faktlar səsləndirmişdi. O demişdi: "Erməni Apostol kilsəsi bu gün tamamilə bütün ermənilərin katolikosu II Qareginə və onun qardaşı, Moskva yeparxiyasının rəhbəri Yerzasa məxsusdur. Onlar ağıllarına gələn hər şeyi edir və heç kim də onlara bir söz deyə bilməz. Yüksək rütbəli dini ruhanilərin siyahısı tamamilə dəyişdirilib, onlar ciddi dindarlardan can qurtararaq ikilikdə bütün kilsəni idarə edirlər. Kilsədə kriminal qanunlar hökm sürür, kilsə kriminal aləmdən heç nə ilə fərqlənmir. Kilsə öz missiyası ilə məşğul olmaq əvəzinə, bizneslə, çirkli pulların yuyulması ilə məşğuldur. Eçmiədzində yüksək rütbəli ruhanilər var ki, nəqliyyat sferasında bizneslə məşğuldurlar, taksi marşrutları şəbəkələri var".

Erməni keşişlərinin yenə Qareginin nəzarəti altında narkotik, şərab alveri ilə məşğul olduğuna dair məlumatlar da mövcuddur. Ermənistanda dini vəzifələrə təyinat isə pul və tanışlıqla həyata keçirilir. Daha öncə isə erməni bloqqerləri Erməni Apostol kilsəsində olan anonim mənbələrə istinadən bildirirdi ki, erməni icmalarında homoseksualizm daha çox xristian kilsələrində və monastırlarda geniş yayılıb. Erməni bloqqerlərdən biri yazır: "Eçmiədzin seminariyasında olan çoxdankı tanışlarımdan biri dinləyicilər arasında olan homoseksualizmi xatırlayır. Burada hələ sovet illərindən homoseksualizm olub. Bütün bu iyrəncliyi xalqımız neçə illərdir çiynində daşıyıb və sonadək də daşıyacaq".

Erməni Apostol kilsəsi ilə diaspor təşkilatları arasında yaranan gərginlik, şübhəsiz ki, II Qareginin rəhbərlik etdiyi qurumun daha çox eybəcərliklərinin üzə çıxmasına gətirib çıxaracaq. Ona qarşı səslənən ittihamları və ortaya qoyulan faktları rədd edən II Qaregin Serj Sarkisyan iqtidarından lazımi dəstək almaq üçün fəaliyyətə keçib. Lakin Sarkisyanın taleyinin də erməni lobbi və diaspor təşkilatlarından xeyli dərəcədə asılılığı nəzərə alınarsa, II Qareginin durumunun o qədər də yaxşı olacağı gözlənilmir.

Rasim BAYRAMOV

Azərbaycan.-2011.-18 sentyabr.-S.10.