Gözəl səsli ifaçı

Son dövrlərdə Azərbaycanın milli operası özünün bir-birindən zəngin tamaşaları ilə operasevərlərin böyük marağına səbəb olmuşdur. Bunun bir səbəbi də tamaşalarda istedadlı gənc ifaçıların çıxışları üçün yaxşı şərait yaradılmasıdır. Hazırda tamaşaçı opera tamaşalarına baxarkən, cəzbedici klassik opera musiqisini dinləyərkən özünün emosional ovqatının yaxşılaşdığını bir daha hiss edir və məmnunluq hissi keçirir. Tamaşaçı daha yaşlı ifaçıları romantik xarakterli sevən və sevilən gənclər obrazında görmədiyinə sevinir. Ona görə ki, teatr rəhbərliyinin həyata keçirdiyi əməli tədbirlər öz bəhrəsini vermişdir.

Tamaşalara cəlb olunan gənc istedadlar teatra gənclik ovqatı gətirmişlər. Yaxın dövrlərə qədər səhnədə "qocalmış" səslər dinləməkdən, gənclik təravətini itirmiş ifaçıları yaşlarına uyğun olmayan rollarda görməkdən zinhara gəlmiş tamaşaçılar vokal partiyalarının ifasında xariqələr göstərməyə qadir olan gəncləri dinləməkdən heyranlıq hissləri keçirirlər. Uzun illərdən bəri ruslardan, ermənilərdən və digər millətlərdən, çox az sayda azərbaycanlı solistlərdən ibarət olan teatr kollektivi klassik opera tamaşalarını rus dilində oynayırdılar və çox da yüksək olmayan ifa nümunələri göstərirdilər. Eyni zamanda, koloratur soprano, kontralto, dramatik soprano, metso-soprano xarakterli qadın səslərinin, xalis və tutarlı bas, bariton, tenor (dramatik tenor, tenor-altino, lirik-dramatik tenor xarakterli səslər çox az olduğundan tamaşalar bir qədər sönük keçir və dinləyiciləri qane etmirdi. Teatra gənc və məsuliyyətli, incə musiqi duyumlu Akif Məlikov direktor təyin edildikdən sonra keyfiyyət dönüşü yarandı. Ümid verməyən "solistlər" ümidverici gənc ifaçılarla əvəz olunmağa başladı. Teatr truppasına qəbul olunan gənc istedadlardan biri də metso-soprano səsli Səbinə Əsədova idi.

Metso-soprano səsi dramatik sopranoya yaxın, lakin ondan dolğun səsdir. Metso-sopranonun imkanları çox genişdir. Həmin səsin sahibi olan müğənni xanımlara adətən güclü, iradəli xüsusiyyətlərə malik qadın obrazları, məsələn, fransız bəstəkarı Jorj Bizenin "Karmen" operasında Karmen, italyan bəstəkarı Cuzeppe Verdinin "Aida" operasında firon qızı Amneris, fransız bəstəkarı Sen-Sansın "Samson və Dalila" operasında Dalila partiyaları tapşırılır. Azərbaycan opera səhnəsinin ən xoşagəlimli metso-sopranosu SSRİ məkanında Karmen partiyasının bənzərsiz ifaçısı kimi ad çıxarmış xalq artisti Fatma Muxtarova olmuşdur.

Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının direktoru, əməkdar incəsənət xadimi Akif Məlikov vokal professoru Hüseyn Əliyevin böyük perspektivi olan ifaçı kimi dəyərləndirərək teatra gətirdiyi Səbinə Əsədovanın səs imkanlarını müəyyənləşdirdikdən sonra onu solist kimi işə götürmək qərarına gəlmiş və demişdi: "Siz doğrudan da opera solisti olmağa layiqsiniz". Səbinə Əsədova teatr rəhbərliyi tərəfindən ona göstərilən etimadı doğrultmaq üçün yorulmaq bilmədən çalışdı, metso-soprano imkanlarının tam açılmasını öz qarşısına məqsəd qoydu. Onun Cuzeppe Verdinin "Riqoletto" operasında vokal ifaçılığı baxımından bir-birindən maraqlı Covanna, Maddalena, Çeprano kimi partiyalarının uğurlu alınması gənc solisti daha da ruhlandırdı. O, Cuzeppe Verdinin dünyada məşhur "Trubadur" operasında Azuçena, Coakino Rossininin "Sevilya bərbəri" operasında qulluqçu qız Berta, Jorj Bizenin "Karmen" operasında Mersedes, Fikrət Əmirovun "Sevil" operasında Gülüş, C.Verdinin "Traviata" operasında Flora Bervua, Azərbaycan bəstəkarı L.Vaynşteynin "Zoluşka" operasında Qortenziya partiyalarının öhdəsindən layiqincə gələ bildi. Zülfüqar Hacıbəyovun "Aşıq Qərib" operasında Qaraca qız partiyası Səbinə Əsədovanın ifasında qaraçı qızın milli xüsusiyyətlərini orijinal cizgiləri ilə ortaya qoydu.

Səbinə Əsədova geniş vokal imkanlarına malikdir. Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının ifaçılıq fakültəsində təhsil zamanı onun ixtisas müəllimləri - dosent Sevda Məmmədova, magistratura tədrisi dövründə isə xalq artisti professor Fidan Qasımova gənc ifaçıya təlqin etmişlər ki, vokal əlifbasına yiyələnməyəndən yaxşı ifaçı çıxmaz. Məhz bu səbəbdən Səbinə xanım ifaçılıq təmrinlərini bir-birinin ardınca mənimsəmək üçün yorulmadan çalışırdı. Sonsuz musiqi marağını müşahidə edən müəllimləri ona hərdən kiçikhəcmli romansların ifasını da tapşırırdılar. Onlar istəyirdilər ki, Səbinədə bu və ya digər əsərin ifasında yaradıcı münasibət inkişaf etsin.

Səbinə Əsədovanın geniş vokal imkanları və cazibəli səhnə görünüşü var. Tamaşaçılar onun tembr baxımından bənzərsiz səsinin məlahətinə, ifadə tərzinin aydınlığına, aktyorluq məharətinin kamilliyinə biganə qala bilmirlər.

Səbinə Əsədova koservatoriyada təhsil alarkən məşhur rejissor, xalq artisti, professor Gülcahan Güləhmədovanın tələbələrin qüvvəsi ilə hazırladığı tamaşalarda iştirak etdiyindən dram aktyorluğuna həmişə maraq göstərmişdir. Bu onun opera tamaşalarındakı rollarının təfsirində özünü istedadlı aktrisa kimi təqdim etməsinə imkan verir.

Səbinə xanım musiqidən maksimum emosionallıq duymaq məharətinə malik ifaçıdır. Aşağı tonallıqda səsi az qala məxməri baritonallıq tembrinə bürünür. Onun geniş ifa imkanlı metso-soprano səsi Karmen, Amneris kimi mürəkkəb qadın obrazlarının həyatiləşdirilməsi üçün çox gözəl material kimi dəyərləndirilə bilər.

Səbinə xanım ilk musiqi təhsilini G.G.Şaroyev adına məktəbin fortepino sinfində almışdır. Bununla bərabər, "Atikva" Uşaq Xorunda oxumuşdur. Xor ilə birlikdə İsraildə və Gürcüstanda konsert turnelərində iştirak etmişdir. Səsi olduğu üzə çıxandan sonra Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasına daxil olmuş və oranı bitirmişdir.

Türkiyə, Kipr, İtaliya, Fransa, Almaniya, Rusiya qastrollarının iştirakçısı olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının, Ş.Məmmədova adına Opera Studiyasının solistidir. Eyni zamanda, Azərbaycanın Dövlət Xor Kapellasında çalışır.

Arif HÜSEYNOV

Azərbaycan.-2011.-29 sentyabr.-S.7.