Ermənistanda korrupsiya əhalini boğur

Bu ölkədə hakimiyyət təmsilçiləri rüşvət və qanunsuz əməllər hesabına böyük varidat toplayır, xalq isə aclıq fəlakəti yaşayır

Özünün böyük tənəzzül dövrünü yaşamaqda olan Ermənistan getdikcə daha böyük problemlər içərisində boğulmaqdadır. Sosial-iqtisadi, siyasi və digər sahələrdə yaranan və günü-gündən dərinləşməkdə olan problemlərdən yaxın perspektivdə xilas üçün isə əhalidə heç bir ümid yoxdur. Bunu şərtləndirən əsas səbəblərdən biri ölkənin yaşadığı böhrandan çıxması üçün Serj Sarkisyan iqtidarının konkret plan və proqramlara malik olmaması, hakimiyyət təmsilçilərinin vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə hallarının davamlı olaraq artması, korrupsiya və rüşvətxorluğun daha dərin kök salmasıdır.

Erməni mətbuatı yazır ki, bu gün ölkənin hansısa sahəsində rüşvət və korrupsiyanın olmadığını təsəvvür etmək belə mümkün deyil. Ermənistanın Regional Araşdırma Mərkəzinin rəhbəri Riçard Kirakosyan bildirir ki, ölkədə faktiki olaraq kifayət qədər möhkəm özülə malik korrupsiya piramidası qurulmuşdur: "Nə qədər təəccüblü olsa da, korrupsioner məmurlar və oliqarxlar hökuməti özlərindən asılı vəziyyətə salmaqda davam edirlər. Ona görə ki, oliqarxlar xəzinəyə nə qədər vergi ödəməli olacaqlarını özləri həll edirlər".

Ermənistanda məmurların dövlət və xalq əmlakını amansızcasına talan etməsi beynəlxalq miqyasda da açıq etiraf olunur. Bu günlərdə Almaniyanın "Stern" jurnalında dərc olunan "Qafqazdakı yoxsul ölkə" adlı yazıda qeyd olunur: "Ermənistan iqtisadiyyatı üç əsas sektora bölünmüşdür. Ən böyük, daha gəlirli sahələr prezident Serj Sarkisyanın ailəsi, onun iqtidarındakı adamların və həmin adamların ailə üzvlərinin nəzarətindədir. İkinci sahə Ermənistanın Rusiyanın müxtəlif şirkətlərinə satdığı müəssisələr, istehsalat subyektləri və sahələrdir. Üçüncü, ən kiçik və zəif sektor yerli iş adamlarıdır ki, onların da vəziyyəti çox ağırdır. Hakimiyyətdəki insanlara "yaxın" olmağa çalışmayan və müstəqil qalmağa cəhd edən iş adamlarının biznes strukturları hədsiz təzyiqlərə məruz qalırlar. Ölkədə kiçik və orta sahibkarlığın durumu xüsusilə ağırdır. Bütün bunların ölkə iqtisadiyyatına mənfi effektini dəfələrlə ağırlaşdıran ünsür isə hakimiyyət dairələrinin şəffaflıq, qanunlara tam riayət və demokratik prinsiplər kimi dəyərlərdən çox uzaq olmasıdır".

Hakimiyyət təmsilçiləri korrupsiya, rüşvət və digər qanunazidd əməllər hesabına dəyəri milyonlarla dollar həcmində ölçülən varidat əldə etdikcə ölkədə sayı sürətlə azalmaqda olan əhali daha böyük problemlərlə qarşılaşır. Dünya iqtisadiyyatında qlobal maliyyə böhranının ikinci dalğasının başlaya biləcəyi barədə məlumatların yayılması isə sadə əhalinin daha ciddi maddi çətinliklərlə qarşılaşmasını qaçılmaz edir. Çünki yeni böhran dalğasının Ermənistan iqtisadiyyatını tam çökdürəcəyi şübhə doğurmur. Ermənistan mərkəzi bankının sabiq sədri Baqrat Asatryan bildirir ki, qarşıdakı dövr ərzində ölkəni daha ciddi iqtisadi böhran gözləyir. Dünyada iqtisadi böhranın ikinci dalğasının olacağını deyən B.Asatryan hesab edir ki, o, inkişaf etmiş ölkələrə təsir göstərməyəcək: "Ermənistanda isə böhran ciddi şəkildə hiss olunacaq. Bunun əsas səbəblərindən biri yenə hakimiyyət təmsilçilərinin daha çox öz şəxsi mənafelərini güdməsidir. Ermənistanın əsas problemi korrupsiyadır".

Erməni iqtisadçı onu da vurğulayır ki, bu vəziyyətdə hər hansı iqtisadi inkişafdan söhbət gedə bilməz və bütün bunların məntiqi nəticəsidir ki, ölkədə yerli istehsal yox səviyyəsindədir: "Ermənistandan faktiki olaraq ixrac yoxdur. Biz, sadəcə, istehlakçı bir ölkəyə çevrilmişik. Hakimiyyətin kiçik və orta biznesin inkişaf etdirilməsi ilə bağlı bəyanatları yalnız deklarativ xarakter daşıyır, çünki indiki sistem ancaq oliqarxların mənafeyinə xidmət edir. Əgər bazarda kiçik və orta biznes təmsilçilərinin pul qazanmasına imkan verən hər hansı işıq ucu görünürsə, oliqarxlar dərhal onu qapayır, yaxud siyasi və zorakılıq rıçaqlarından istifadə edərək bu biznesi də öz nəzarətlərinə alırlar".

Ermənistan parlamentinin maliyyə-kredit və büdcə məsələləri daimi komissyasının üzvü Qaqik Minasyan isə bildirir ki, qlobal iqtisadi böhranın yeni dalğası başlayarsa, bu, cəmiyyətdə sosial qütbləşməni daha da dərinləşdirəcək. Onun sözlərinə görə, ilk böhran dalğası onsuz da əhalinin aztəminatlı hissəsinə daha çox zərbə vurmuşdur: "Bunun nəticəsində aztəminatlı ailələr gündəlik tələbatın qarşılanmasında yenə də böyük problemlərlə üzləşir".

Erməni iqtisadçı-ekspert Suren Stepanyan onu da qeyd edir ki, varidatları milyardlarla dollar olan oliqarxlar artıq dövlət içində bir dövlət yaratmışlar: "Oliqarxların yaratdığı bu "dövlət" hətta maraqlarına toxunan zaman hakimiyyətin özünü rədd edir. Sirr deyil ki, prezident Serj Sarkisyanın sözü, göstərişləri bu oliqarxlar üçün keçərli deyil. Fəaliyyətlərində heç bir məhdudiyyətin olmaması isə ölkə iqtisadiyyatını tamamilə belə məmur-oliqarxların əlinə keçirmişdir".

Ermənistanda mövcud ağır iqtisadi durumun sosial gərginliyi daha da gücləndirəcəyi, hətta Serj Sarkisyan iqtidarının vaxtından əvvəl hakimiyyətlə xudahafizləşməsinə yol açacağını düşünənlərin sayı da artır. Bu ölkənin sabiq prezidenti, hazırda əsas müxalif qüvvələrin cəmləşdiyi Ermənistan Milli Konqresinə rəhbərlik edən Levon Ter-Petrosyan gərgin iqtisadi vəziyyəti növbədənkənar parlament və prezident seçkilərinə yol açan əsas səbəblərdən biri kimi dəyərləndirir. Ümumiyyətlə, ağır iqtisadi vəziyyətin Ermənistanda siyasi böhranın daha da dərinləşməsinə yol açacağı şübhə doğurmur. Digər tərəfdən, hakimiyyət daxilində gedən savaş, eləcə də müxalifətin başladığı etiraz aksiyaları sosial və siyasi hadisələrin daha gərgin məcrada inkişafını stimullaşdırır. Belə gərginlik isə siyasi səhnədə ciddi qarşıdurmalara yol açmaqla bərabər, cəmiyyətdə də parçalanma meyillərinin güclənməsinə təkan verir.

Bütün bunlar isə son nəticədə Ermənistan cəmiyyətinin özünün bütövlükdə siyasi böhrana yuvarlandığından xəbər verir.

Elçin CƏFƏROV

Azərbaycan.-2011.-29 sentyabr.-S.7.