Həyata keçirilən sosial siyasət hər bir vətəndaşın mənafeyinə xidmət edir

Prezident İlham Əliyev ötən 9 ildə milli inkişaf prioritetlərini düzgün müəyyənləşdirmiş, ölkənin bütün potensialını intellektual resursların, insan kapitalının gücləndirilməsi yönümündə səfərbər etmişdir. Ötən illərdə davamlı və tarazlı inkişafı stimullaşdıran dövlət proqramlarının, ictimai həyatın bütün sahələrini əhatə edən fərman və sərəncamların icrasının nəticəsi olaraq respublikamız son illərdə dünyanın sürətli inkişaf edən dövlətlərindən biri kimi tanınır.

Respublikamızın iqtisadi siyasətinin sosialyönümlü səciyyə daşıması bir tərəfdən insan amilinə, insan hüquqları sisteminə yüksək həssaslıq nümunəsidirsə, digər tərəfdən bazar iqtisadiyyatı yolu ilə inkişaf etmiş bir sıra qabaqcıl dünya dövlətlərinin təcrübəsinə əsaslanır. Bu mərhələdə əsas məqsədlərdən biri də milli iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətliliyinin yüksəldilməsinə və dünya təsərrüfat sisteminə səmərəli inteqrasiyasına nail olmaqla uzunmüddətli perspektivə hesablanan dinamik sosial-iqtisadi inkişafın davamlılığını təmin etməkdən ibarətdir. Son illərdə dövlət başçısının imzaladığı fərmanlarda, təsdiq etdiyi dövlət proqramlarında bu hədəfin reallaşması üçün yerinə yetirilməsi zəruri olan vəzifələr müəyyənləşdirilmişdir. "Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasının hazırlanmasında məqsəd də respublika iqtisadiyyatındakı pozitiv meyilləri daha da sürətləndirmək və mövcud potensialı davamlı inkişaf naminə tam səfərbər etməkdir. Bu məqsədlərə nail olunması üçün rəqabətqabiliyyətli, ixracyönümlü, çoxşaxəli, innovativ iqtisadiyyatın formalaşdırılması, sənayeləşmə siyasətinin sürətləndirilməsi, mütərəqqi təcrübəyə əsaslanan sənaye zonalarının yaradılması, müəssisələrin texnoloji cəhətdən yeniləşdirilməsi, intensiv metodların tətbiqinin daha da genişləndirilməsi və digər tədbirlər nəzərdə tutulur.

Ölkənin iqtisadi inkişafının uğurlu göstəricilərindən biri də məhz budur ki, ÜDM-in artımı məhz qeyri-neft sektoru hesabına təmin olunur. Təkcə 2011-ci ildə qeyri-neft sektorunun 9,4 faiz, 2012-ci ilin yanvar-mart aylarında isə 7,7 faiz artması ölkə iqtisadiyyatının neft amilindən asılılığının minimuma endirilməsi, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi məqsədilə atılan addımların müsbət nəticələr verdiyini göstərir. Belə ki, son 8 ildə qeyri-neft sektoruna qoyulan investisiyalar 9,7 dəfə, daxili investisiyalar 10,9 dəfə artmışdır.

Hər bir vətəndaşın mənafeyinə cavab verən, təminatlı gələcəyə etibarlı zəmin yaradan təkmil siyasi kursun davam etdirilməsi Azərbaycanın bugünkü uğurlarını şərtləndirmişdir. Ölkəmizin son illərdəki büdcəsinə nəzər saldıqda həyata keçirilən iqtisadi strategiyanın milli maraq və mənafe baxımından səmərəliliyi bir daha təsdiqini tapır. Bir müddət əvvəl Milli Məclisdə 2012-ci ilin dövlət büdcəsinə əlavə və dəyişikliklərin edilməsi, büdcənin mədaxil və məxaric hissəsinin artırılması respublikanın davamlı yüksəliş yolunda olduğunu bir daha təsdiqləyir. Bu maliyyə sənədi dövlətin orta və uzunmüddətli prioritetlərini özündə birləşdirən iqtisadi xəttin həyata keçirilməsinə, sosial-iqtisadi inkişaf sürətinin qorunub saxlanılmasına, iqtisadiyyatın tənzimlənməsinə və stimullaşdırılmasına, qeyri-neft sektorunun, sahibkarlığın inkişafına, istehsal və sosial infrastrukturun müasir tələblər səviyyəsində qurulmasına, xalqın rifah halının daha da yaxşılaşdırılmasına əsaslı maliyyə təminatı yaradır.

Bu gün qeyri-neft sənayesi ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişaf edən sektoruna çevrilmiş, bu sahədə məhsul istehsalı 2003-2011-ci illər ərzində təxminən 1,5 dəfə və yaxud orta hesabla hər il 5,2 faiz artmışdır. Hazırda tikintisi davam edən 100-dək sənaye müəssisəsinin istifadəyə verilməsi müasir texnologiyaların və innovasiyaların tətbiqinə əsaslanan qeyri-neft sənayesinin inkişafını daha da sürətləndirəcəkdir. Təsadüfi deyildir ki, bu ilin birinci rübündə qeyri-neft sənayesində məhsul istehsalının 16,5 faizlik artımına nail olunmuşdur.

Bütün bunlar həm də sahibkarlığın inkişafına göstərilən qayğının nəticəsi kimi dəyərləndirilməlidir. Dövlət başçısının müvafiq sərəncamlarına əsasən, son illərdə sahibkarlıq subyektlərinin dövlət qeydiyyatı və Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanılması "bir pəncərə" prinsipinə uyğun təşkil edilmişdir.

Özəl sektorun inkişafının sürətləndirilməsi, bu sahəyə maliyyə dəstəyinin daha da gücləndirilməsi məqsədilə dövlət vəsaitləri hesabına sahibkarların investisiya layihələrinin güzəştli qaydada kreditləşdirilməsinin daha effektiv mexanizmi formalaşdırılmışdır.

Kiçik və iri sahibkarlara dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərin həcminin ildən-ilə artırılması, iş adamlarının fəaliyyətinə süni müdaxilələrin aradan qaldırılması, antiinhisar və korrupsiyaya qarşı mübarizə tədbirlərinin gücləndirilməsi, yerlərdə regional iqtisad məhkəmələrinin formalaşdırılması, azad iqtisadi zonaların yaradılmasını nəzərdə tutan xüsusi qanunun qəbulu və digər tədbirlər iş adamları tərəfindən də razılıqla qarşılanır. Kənd təsərrüfatı sahəsində çalışan fermerlərin lazımi texnika, gübrə və toxum məhsulları ilə təmin edilməsinə kömək məqsədilə "Aqrolizinq" Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması, onların gəlir vergisindən azad edilməsi, güzəştli şərtlərlə yanacaq və motor yağları ilə təmini sahibkarlığa göstərilən qayğının tərkib hissəsi kimi xüsusi vurğulanmalıdır.

Hazırda özəl sektorun ümumi daxili məhsuldakı payı 82 faiz təşkil edir. Demokratikləşmə prosesinə keçid mərhələsində sahibkarlığın və xüsusi mülkiyyətçiliyin roluna verilən böyük qiymət iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş bir çox dövlətlərin uğurlu təcrübəsinə əsaslanır. İqtisadi cəhətdən fəal və azad, təşəbbüskar, mütərəqqi islahatlara meyilli təbəqə daim proqressiv ideyaları dəstəkləyir, inkişafı buxovlayan bürokratizmə, konservatizmə qarşı çıxır.

Prezident İlham Əliyev 2012-ci ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş iclasda bildirib: "Makroiqtisadi göstəricilər müsbətdir. İnflyasiya cəmi 3,1 faizdir. Əhalinin pul gəlirləri isə təxminən 14 faizdir. Bu da, ümumiyyətlə, son illər ərzində ənənəvi bir balansdır. Çünki inflyasiyanı əhalinin pul gəlirlərinin həcmindən ayrı hesablamaq düzgün olmaz. Əhalinin pul gəlirləri inflyasiyanı on faiz, ondan da çox üstələyir. Bütövlükdə bu onu göstərir ki, bizim büdcəmiz ildən-ilə artır və bu ilin dövlət büdcəsi 20 milyard dollardan çoxdur. İcmal büdcə təqribən 25 milyard dollara bərabərdir. Sosial proqramlar uğurla icra edilir. Xüsusilə sovet dövründən qalmış əmanətlərin qaytarılması prosesi başlayır. İnflyasiyanı belə aşağı səviyyədə saxlamaq çox böyük nəticədir. Beləliklə, insanların rifah halının yaxşılaşdırılması istiqamətində yeni, mühüm addımlar atılır".

Sovet dövründən qalan əmanətlərin qaytarılması da sosial siyasətin bəhrəsidir və hazırda vətəndaşlarımız bu imkanlardan istifadə edirlər. Məlumat üçün bildirək ki, sovet dövründə 2 milyon 400 şəxsi hesab olmuşdur. Əmanətlərin qaytarılması istiqamətində görülən əməli tədbirlər Azərbaycan dövlətinin insan amilini daim diqqət mərkəzində saxladığını bir daha sübut edir.

Sosial sahəyə diqqətin ildən-ilə artırılması ölkə vətəndaşlarının rifah halının yüksəlməsi ilə nəticələnir. Sosialyönümlü siyasətin məqsədi heç də sosial bərabərsizliyi aradan götürmək deyil, onu tarazlaşdırmaq, kəskin təbəqələşməyə yol verməmək, cəmiyyətin bütün üzvlərini layiqli həyat səviyyəsi ilə təmin etmək üçün fərdin ictimai statusunu yüksəltməkdir. Son 9 ildə Azərbaycanda həyata keçirilən ən ciddi sosial layihələrdən biri də aztəminatlı vətəndaşlara ünvanlı sosial yardımları nəzərdə tutan xüsusi Dövlət Proqramının həyata keçirilməsidir. Ünvanlı sosial yardım sisteminin tətbiqi üçün ilkin tədbir kimi qanunvericilik bazası formalaşdırılmış, Milli Məclisdə "Ünvanlı sosial yardım haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul olunaraq qüvvəyə minmişdir. Ünvanlı sosial yardımların verilməsində dövlətin məqsədi heç də insanları ələbaxımlığa, dövlətin himayəsinə öyrətmək deyil, əksinə, işlə təmin etmək, maddi rifah halının yüksəldilməsinə nail olmaqdır.

Ölkəmizdə ünvanlı sosial yardım proqramının uğurla həyata keçirilməsi, respublikamızda yeni açılan iş yerlərinin sayının ildən-ilə artması sosial siyasətin praktik nəticələri kimi diqqəti çəkir. Bu ilin birinci rübü ümumi daxili məhsulun həcminin artımı ilə yanaşı, qeyri-neft sektorunda 7,7 faizlik artıma nail olunmuş, işləyənlərin orta aylıq əməkhaqqı ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 8,5 faiz yüksələrək 368,5 manat, əhalinin gəlirləri 13,9 faiz artaraq 7 milyard 231,6 miylon manat təşkil etmiş, hər nəfərə düşən gəlirlər isə 12,3 faiz artmışdır. Ötən il orta pensiya təxminən 40 faiz artırılmışdır. Hazırda Azərbaycanda orta pensiyanın səviyyəsi 150 manatdır.

Prezident İlham Əliyevin yürütdüyü sosial islahatların əsas istiqamətləri əhalinin məşğulluğunun təmin edilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və paralel olaraq sosial müdafiəsi məsələlərində ünvanlılıq prinsipinə üstünlük verilməsi, aztəminatlı ailələrin, əlillərin, ailə başçısını itirənlərin, şəhid ailələrinin və bu qəbildən olan digər şəxslərin pensiya və müavinət təminatının yaxşılaşdırılmasından, onların həyat səviyyəsinin yüksəldilməsinə şərait yaradılmasından ibarətdir.

Ölkəmizdə uğurla aparılan iqtisadi islahatlar kompleks inkişafımıza gətirib çıxarıb. Azərbaycanın regionda analoqu olmayan inkişaf mərhələsinə qədəm qoyması - ümumi daxili məhsulun artım tempi, büdcə gəlirlərinin ildən-ilə əhəmiyyətli dərəcədə çoxalması iqtisadi sektorda islahatların genişləndirilməsinə, sosial-mədəni modernləşməyə imkan yaradıb.

Elnur HACALIYEV

Azərbaycan.- 2012.- 3 avqust.- S. 1; 2.