Zaman keçdikcə regionlar daha cəlbedici olur

"Ölkəmizdə siyasət həm ictimai, həm də iqtisadi sahədə bir məqsəd güdür: Azərbaycan xalqının maraqlarını təmin etmək, ölkəmizi gücləndirmək, regionda mövqelərimizi möhkəmləndirmək! Bizim əsas məqsədimiz bundan ibarətdir". Bu sözləri Prezident İlham Əliyev regionların 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının üçüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransda səsləndirmişdir. O da danılmaz faktdır ki, həmin məqsədə çatmaq üçün artıq neçə illərdir dövlət başçısının təşəbbüsü ilə Azərbaycanda konkret sahələri əhatə edən mühüm dövlət proqramları qəbul olunaraq icra edilir. Sözsüz ki, onların sırasında regional inkişaf proqramlarının xüsusi yeri və əhəmiyyəti var.

Prezident sözügedən konfransda bu proqramlar haqqında belə demişdir: "Müasir dövrdə ölkəmizin sürətli inkişafına nail olmaq üçün kifayət qədər geniş proqramlar icra edilir. Bu proqramların içində əlbəttə ki, ən önəmlisi və ən vacibi 2004-cü ildə qəbul edilmiş regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramıdır. Bu proqramın qəbul edilməsindən sonra ölkəmizin bölgələri çox sürətlə inkişaf etməyə başlamışdır".

Əslində, 2004-cü ildə qəbul olunaraq sonrakı 5 ildə icra edilən, bunun ardınca isə 2009-cu ildə icrasına start verilən ikinci regional inkişaf proqramlarında qarşıya qoyulmuş vəzifələrin həyata keçirilməsi nəticəsində bölgələrimizin bütün - həm sosial, həm də iqtisadi sahələr üzrə necə yüksəlməsini görmək üçün heç bir statistikaya ehtiyac yoxdur. Sadəcə, hər hansı regiona yolunu salmaq kifayətdir ki, şəhər və qəsəbələrimizin, rayon mərkəzləri və kəndlərimizin yaxşılığa doğru dəyişməsinin şahidi olasan.

Bu baxımdan ölkənin cənub bölgəsində aqrar-sənaye çəkisinə və potensialına görə fərqlənən Cəlilabad da istisna deyil. Təkcə ötən il rayonda kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı 2003-cü illə müqayisədə 2,4 dəfə artmışdır. Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalını stimullaşdırmaq üçün dövlət büdcəsindən ayrılan subsidiyalardan bəhrələnən fermerlər keçən il 114,2 min ton dənli və dənli paxlalı bitkilər istehsal etmişlər. İstehsal olunan ümumi məhsulun 88,8 faizini buğda təşkil etmişdir. 2011-ci ildə əvvəlki ilə nisbətən 22,6 min ton artıq buğda istehsal olunmuş, hər hektarın məhsuldarlığı 4 sentner artmışdır. Məhsulun 98 faizi özəl sektorun, 2 faizi isə dövlət müəssisələrinin payına düşmüşdür. Bundan əlavə, rayonda üzüm sahələri 1530 hektara çatdırılmış və bağlardan 6,9 min ton yüksək keyfiyyətli məhsul toplanmışdır. Prezidentin 15 dekabr 2011-ci il tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "2012-2020-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında üzümçülüyün inkişafına dair Dövlət Proqramı"nda nəzərdə tutulan tədbirlərin yerinə yetirilməsi məqsədilə cari ildə daha 250 hektar sahədə xaricdən gətirilmiş tinglərin əkilməsi nəzərdə tutulur.

Cəlilabadlılar bitkiçiliyin digər sahələri ilə də intensiv məşğul olmuş, il ərzində 80,6 min ton kartof, 1,8 min ton tərəvəz, 369 ton bostan məhsulları, 216 ton qarğıdalı, 176 ton günəbaxan, 5 min ton şəkər çuğunduru, 465 ton pambıq və 1,4 min ton meyvə istehsal etmişlər.

2011-ci ildə rayonda yenidənqurma və tikinti-abadlıq işləri də geniş vüsət almış, tikinti işlərinin həcmi xeyli artmışdır. Əsas kapitala yönəldilən investisiyalar 41 milyon 959 min manat olmuşdur ki, bu da 2003-cü ilə nisbətən 29,7 dəfə çoxdur. Tikinti-quraşdırma işlərinin həcmi isə 2003-cü illə müqayisədə 32 dəfə artaraq 40 milyon 900 min manata çatmışdır. Nəticədə yalnız keçən il kənd təsərrüfatı təyinatlı tikililərdən əlavə, Cəlilabad şəhərində Heydər Əliyev adına Yaradıcılıq Mərkəzi, Dövlət Bayrağı meydanı, qaz istismarı sahəsinin inzibati binası, Uzuntəpə kəndində xeyir-şər evi tikilib istifadəyə verilmişdir. Hazırda Cəlilabad şəhərində Olimpiya idman kompleksi, baytarlıq idarəsi üçün inzibati bina, Təklə kəndində baytarlıq məntəqəsi və Qarakazımlı kəndində xeyir-şər evi tikilir.

Prezidentin tapşırığına əsasən, rayonun 45 kəndini əhatə edən Cəlilabad-Yardımlı yolunun 19 kilometrinin asfaltlaşdırılması və yolun 6 kilometrinə çınqıl tökülməsi də əhali tərəfindən böyük razılıqla qarşılanmışdır. Bundan savayı, Cəlilabad-Cəngan, Ocaqlı-Qarakazımlı və Göytəpə-Komanlı yolları əsaslı təmir edilmiş, 6 kilometrlik Alar-Günəşli yoluna asfalt döşənmişdir. Eyni zamanda, Üçtəpə, Şabanlı, Ləkin və Ağdaş kənd inzibati ərazi dairələrinin əhatə etdiyi kənddaxili yollara çınqıl tökülmüşdür.

Son illər rayonda yeni istehsal müəssisələrinin, ticarət, iaşə və məişət obyektlərinin tikilməsi hesabına yüzlərlə işsizin məşğulluğu təmin edilmişdir. Ümumiyyətlə, regionların sosial-iqtisadi inkişafı dövlət proqramlarının və digər tədbirlərin yerinə yetirilməsi nəticəsində son 8 il ərzində 24 mindən çox, o cümlədən 2011-ci ildə 830-a yaxın yeni iş yeri açılmışdır və həmin iş yerlərinin yarıdan çoxu daimidir.

Cəlilabadda şəhid ailələrinə və Qarabağ əlillərinə, qaçqın və məcburi köçkünlərə diqqətlə yanaşılır, imkan daxilində onların problemləri həll olunur. İndiyədək tikintisi başa çatmış 16 və 36 mənzilli yaşayış binalarında 42 Qarabağ müharibəsi əlili və şəhid ailəsi, 2 nəfər Böyük Vətən müharibəsi əlili, 2 nəfər 20 Yanvar əlili və 6 nəfər Çernobıl iştirakçısı evlə təmin edilmişdir. Bu kateqoriyadan olan vətəndaşların mənzilə tələbatını nəzərə alaraq Cəlilabad şəhərində əlavə yaşayış binalarının tikilməsi barədə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə razılıq əldə olunmuşdur.

Əhalinin ən ağrılı problemlərindən olan elektrik enerjisi və təbii qazla təchizat sahəsində də konkret tədbirlər görülür. Regional inkişaf proqramlarının icrası çərçivəsində Cəlilabad şəhərində elektrik təsərrüfatının yenidən qurulması başa çatdırılmış, 58,5 kilometr SİP tipli kabel çəkilmiş, 3 min 200 elektrik dirəyi dəyişdirilmiş, 8 min 356 abonentə SMART sayğacı quraşdırılmışdır. Şəhərin yeni yaşayış massivində 6, habelə Bədirli, Adnalı, Cəfərxanlı, Uzuntəpə və Üçtəpə kəndlərində yeni transformator istifadəyə verilmiş, 14,5 kilometr yararsız elektrik xətləri yenisi ilə əvəz edilmişdir. Hazırda Alar və Günəşli kəndlərində elektrik təsərrüfatında yenidənqurma işləri aparılır və SMART tipli sayğaclar quraşdırılır. Təbii qazla təchizata gəldikdə isə Günəşli kəndində yeni qazpaylayıcı stansiya tikilmiş, Günəşli və Alar kəndlərinə təbii qaz verilmiş, rayon üzrə 1161 paqonmetr qaz xətti dəyişdirilmiş, abonentlər üçün 6 min 705 sayğac quraşdırılmışdır. Hazırda 12 min 446 nəfər təbii qazdan istifadə edir. Bu il Cəlilabad şəhərinin yenidən qazlaşdırılması və 12 kəndə təbii qazın bərpa edilməsi nəzərdə tutulur. Yeri gəlmişkən onu da qeyd edək ki, 2013-cü ilədək Cəlilabad şəhərində yeni su və kanalizasiya sistemi çəkiləcək, bütün çirkli sular yeraltı borular vasitəsilə təmizləyici qurğuya axıdılacaq.

Bütün bölgələr kimi Cəlilabadda da təhsilin inkişafına, yeni məktəb binalarının və sinif otaqlarının tikilməsinə, mövcud binaların təmir olunmasına, təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə gündəlik qayğı göstərilir. Təkcə keçən il Gülməmmədli kəndində 360 şagirdlik tam orta məktəb binasının tikintisi başa çatdırılmışdır. Hazırda Cəlilabad şəhər 2 nömrəli tam orta məktəb üçün 640, 6 nömrəli ümumi orta məktəb üçün 180 və Sabirabad kənd 1 saylı tam orta məktəb üçün 480 şagirdlik məktəb binaları inşa olunur. Yaxın günlərdə isə Soltankənd, Həziabad və Zəhmətabad kəndlərində yeni məktəb binalarının tikintisinə başlanılacaq.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafı dövlət proqramlarının icrası çərçivəsində bütün bölgələrdə, o cümlədən Cəlilabadda həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində baş vermiş müsbət dəyişiklikləri sadalamaqla bitən deyil. Amma elə qeyd etdiklərimiz də bu proqramların regionlarımızın həyatında necə mühüm rol oynadığını göstərməyə kifayətdir.

Seyran CAVADOV

Azərbaycan.- 2012.- 7 mart.- S. 6.