«Ümid» ümidləri doğruldur

Nazirlər Kabinetinin son iclasında dövlət başçısı bu perspektivli yataqdan bir daha söz açdı

Bu il Azərbaycanın neft-qaz tarixində daha bir önəmli hadisə baş verdi. "Ümid" yatağından hasilata başlandı. Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ARDNŞ-nin kənardan heç bir köməyə ehtiyac duymadan, daxili imkanları hesabına kəşf etdiyi ilk yataq olaraq "Ümid" Xəzərin ölkəmizə məxsus sektorunda məhsuldarlıq perspektivlərini yüksəldib, yeni lay və yataqların açılması ehtimalını artırıb.

Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin 9 ayının sosial-iqtisadi yekunlarına həsr olunmuş iclasında ölkə Prezidenti İlham Əliyev bu barədə demişdir: "Ümid" yatağının Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən kəşf edilməsi tarixi hadisədir. Çünki son illər ərzində ilk dəfədir ki, Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti təkbaşına böyük qaz yatağının işlənilməsinə nail olur".

Təcrübəsi əsrlərə bərabər olan, vaxtilə "Neft Daşları"nı tapıb orada möcüzə yaradan, daha sonra "Bahar"ı, "Günəşli"ni aşkarlayıb hələ də onların tükənməyən ehtiyatlarını üzə çıxaran Azərbaycan neftçisi "Ümid"i də təkbaşına kəşf etdi. Dənizin 58 metr dərinliyində quraşdırılmış özüldən qazılan 8 saylı birinci quyuda güclü qaz axını alındı.

Cəmi iki il öncə - 2010-cu ildə kəşf olunmuş yeni yataqda ötən dövr ərzində böyük işlər görüldü. Qazma aparıldı, müasir platforma quraşdırıldı, hasilat və nəql üçün digər infrastruktur quruldu. Bu ilin iyun ayında isə "Ümid" öz mavi alovu ilə hamını sevindirdi. Burada qazılmış 10 nömrəli ikinci quyu mənimsənildi və işə salındı. Quyu yüksək debitlə işləyir, onun gündəlik verimi 1 milyon 200 min kubmetr qaz, 150 ton kondensat təşkil edir.

Təbiətin öz səxavətli əli ilə yurdumuza bəxş etdiyi yataqlar o qədər zəngindir ki, neft quyularından eyni zamanda səmt qazı da çıxır. Qaz quyularının isə həmçinin kondensatı bol olur. Kondensat, məlum olduğu kimi, çox keyfiyyətli yanacaqdır. O, sanki emal olunmuş neftdir, quyulardan maye halında çıxır. Öz tərkibinə görə bir az benzinə, bir az da dizel yanacağına yaxındır. "Ümid"dən də qazla bərabər bol və keyfiyyətli kondensat alınır.

İlk nəticələr yatağın böyük karbohidrogen ehtiyatlarına malik olduğunu sübut edir. Hazırda bu ehtiyatlar 200 milyard kubmetr qaz və 40 milyon ton kondensat həcmində qiymətləndirilir.

Bu yaxınlarda "Ümid"lə bağlı daha bir təqdirəlayiq hadisə baş verdi: "Ümid" platformasını ölkənin qaz kəmərləri sistemi ilə birləşdirən yeni kəmər istifadəyə verildi. Hazırda yataqdan çıxarılan qaz sahilə ötürülür. Bütün bunlar göstərir ki, "Ümid"in böyük əhəmiyyəti var. O, Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyini daha da möhkəmləndirəcək. Eyni zamanda, ölkənin ixrac potensialı zənginləşəcək.

Prezident İlham Əliyev demişdir: "Adətən, Azərbaycanın qaz resursları haqqında söhbət aparanda bəzi mütəxəssislər ancaq "Şahdəniz" yatağı haqqında danışırlar. Əlbəttə, "Şahdəniz" yatağı bizim ən böyük yatağımızdır. Ən azı bir trilyon 200 milyard qaz ehtiyatları vardır. Dünya miqyasında ən böyük qaz yataqlarından biridir, bəlkə də birincisidir. Ancaq bizim qaz resurslarımız təkcə "Şahdəniz" ilə məhdudlaşmır. Biz gələcək ixrac imkanlarımızı ancaq "Şahdəniz"də olan hasilatla məhdudlaşdırmamalıyıq".

Ötən il Fransanın "Total" və GdF şirkətləri ilə əməkdaşlıq şəraitində Xəzərin Azərbaycan sektorunda "Abşeron" yatağı kəşf olundu. 2011-ci ilin əvvəlində suyun dərinliyinin 473,5 metr olduğu sahədə başlanmış axtarış-kəşfiyyat işləri ilin sonunda 6874 metr dərinlikdə öz bəhrəsini verdi. Bu yataq Cənubi Xəzər neftli-qazlı hövzəsinin Abşeron arxipelaqında, Bakıdan 85-100 kilometr şərqə doğru açıq dənizdə yerləşir. Yatağın ehtiyatları ilkin qiymətləndirməyə görə, 350 milyard kubmetr qaz və 40 milyon ton kondensat həcmindədir.

"Babək" strukturuna da ümid çoxdur. Onun ehtiyatları 400 milyard kubmetr qaz, 80 milyon ton kondensat həcmində qiymətləndirilir.

Bir sözlə, dünyada təbii qaza olan tələbat və marağın getdikcə artdığı müasir dövrdə Azərbaycan beynəlxalq birliyə özünü etibarlı qaz istehsalçısı və ixtiraçısı kimi təqdim edə bilib. Biz qaz ixracını haqlı olaraq şəxələndirmək istəyirik. Çünki bunun üçün Azərbaycanın həm bol qaz ehtiyatları, həm də onları dünya bazarlarına çıxarmaq üçün nəql imkanları var.

Flora SADIQLI

Azərbaycan.-2012.- 19 oktyabr.- S.9.