"Orta ixtisas təhsili
müəssisələrində kredit sistem
i ilə tədrisin təşkili
Qaydaları"nın təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikasının
Nazirlər Kabinetinin qərarı
¹ 354 Bakı şəhəri,
26 dekabr 2013-cü il
"Təhsil
haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq
edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 2009-cu il 5 sentyabr tarixli 156 nömrəli Fərmanının
2.2-ci bəndinə əsasən Azərbaycan
Respublikasının Nazirlər Kabineti qərara alır:
"Orta
ixtisas təhsili müəssisələrində kredit sistemi ilə
tədrisin təşkili Qaydaları" təsdiq edilsin (əlavə
olunur).
Orta
ixtisas təhsili müəssisələrində kredit sistemi ilə
tədrisin təşkili qaydaları
1.
Ümumi müddəalar
1.1.
Bu Qaydalar "Təhsil haqqında" Azərbaycan
Respublikasının Qanununa, Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabinetinin 2010-cu il 23 aprel tarixli 76 nömrəli qərarı
ilə təsdiq edilmiş "Orta ixtisas təhsilinin dövlət
standartı və proqramı"na, 2011-ci il 14 yanvar tarixli 7
nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "Orta
ixtisas təhsili müəssisələrinin Nümunəvi
Nizamnaməsi"nə və Avropa Kredit Transfer Sisteminə
uyğun olaraq hazırlanmışdır.
1.2.
Bu Qaydalar tabeliyindən, mülkiyyət növündən və
təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, Azərbaycan
Respublikasının ərazisində fəaliyyət göstərən
bütün orta ixtisas təhsili müəssisələrinə
şamil edilir.
1.3.
Kredit sistemi əsasında təşkil olunmuş tədris
prosesinin xüsusiyyətləri aşağıdakılardan
ibarətdir:
1.3.1.
hər bir təhsilalanın (bundan sonra - tələbənin) fərdi
tədris planının olması və bu planın tərtibində
onun iştirakı;
1.3.2.
orta ixtisas təhsili müəssisəsinin tədris
planlarına uyğun olaraq, tədris fənlərinin, semestrlər
üzrə kreditlərin miqdarının, təhsilverənlərin
və akademik məsləhətçilərin (tyutorların)
seçiminin sərbəstliyi;
1.3.3.
təhsil prosesinə akademik məsləhətçilərin
(tyutorların) cəlb olunması;
1.3.4.
tələbəyə sərbəst iş üçün
şəraitin yaradılması;
1.3.5.
biliyin qiymətləndirilməsində çoxballı sistemin
tətbiqi;
1.3.6.
hər semestrdə tədris qruplarının fənlər
üzrə formalaşdırılması;
1.3.7.
hər bir fənn üzrə ayrıca jurnalın tərtibi;
1.3.8.
tələbə və təhsilverənlərin mobilliyinin təmin
olunması;
1.3.9.
təhsilalma müddətinin tələbənin nailiyyətindən
asılılığı;
1.3.10.
şöbələrin, fənn birləşmə
komissiyalarının, ixtisasların, fənlərin, müəllimlərin
və tələbələrin kodlaşdırılması.
1.4.
Orta ixtisas təhsili müəssisəsi tələbələri
kredit sisteminin təşkili qaydaları ilə tanış etməli
və tələbəyə təhsil müddətində tədris
planında nəzərdə tutulmuş krediti qazanmasına
şərait yaratmalıdır.
1.5.
Orta ixtisas təhsili müəssisələrində kredit
sistemi ilə tədrisin təşkili müvafiq qurumlar (tədris
hissəsi, şöbələr, fənn birləşmə
komissiyaları, qeydiyyat, qiymətləndirmə və monitorinq
bölmələri) tərəfindən tənzimlənir.
1.6.
Bu Qaydalar orta ixtisas təhsilinin əyani və qiyabi təhsilalma
formalarına şamil edilir.
2.
Əsas anlayışlar
2.1.
Bu Qaydalarda istifadə olunan əsas anlayışlar
aşağıdakı mənaları ifadə edir:
2.1.1.
təhsil krediti - fənnin məzmununa və həcminə
uyğun olaraq, onun mənimsənilməsinə ayrılan
vaxtın ölçü vahididir;
2.1.2.
ixtisasın tədris planı - orta ixtisas təhsili müəssisəsinin
ixtisas üzrə təhsil proqramlarına uyğun olaraq, tədris
olunan fənlərə və auditoriyadankənar məşğələlərə
ayrılan saatların miqdarını müəyyən edən
əsas tənzimləyici sənəddir;
2.1.3.
ixtisasın tədris qrafiki - ixtisasın tədris planında
göstərilmiş fənlərin tədris illəri üzrə
bölgüsünü əks etdirən sənəddir;
2.1.4.
tələbənin fərdi tədris planı - tələbənin
tədris ili ərzində təhsil alacağı fənləri,
onların müvafiq kreditlərini, fənlər üzrə
müəllimlərin siyahısını əks etdirən sənəddir;
2.1.5.
ixtisaslar üzrə illik işçi tədris planı -
ixtisasın tədris planına və tələbələrin
fərdi tədris planlarına uyğun hazırlanmış,
cari tədris ilində tədris olunacaq fənlərin
adlarını, dərsin növlərini, fənlərin kreditlərini
və tələbələrin sayını özündə əks
etdirən sənəddir;
2.1.6.
müəllimin illik işçi tədris planı - müəllimin
tədris etdiyi fənləri, mühazirə və məşğələlərə
(laboratoriya işlərinə) ayrılan saatların
miqdarını, həmin fənlərin semestrlər üzrə
tədrisini, həmçinin fənn üzə tələbələrin
sayını özündə əks etdirən sənəddir;
2.1.7.
tələbənin sərbəst işi - tələbənin
tapşırıqları sərbəst və müəllimin
rəhbərliyi ilə auditoriyadankənar həyata
keçirdiyi müstəqil işidir;
2.1.8.
akademik məsləhətçi (tyutor) - orta ixtisas təhsili
müəssisələrində tədris məsləhətçisidir;
2.1.9.
akademik mobillik - tələbə və müəllim heyətinin
ölkədaxili və xarici ölkələrin orta ixtisas təhsilini
və ya orta ixtisas təhsili proqramını həyata
keçirən digər müəssisələrində
müvafiq olaraq sərbəst təhsil almaq və akademik fəaliyyət
göstərmək hüququdur;
2.1.10.
Avropa Kredit Transfer Sistemi (AKTS) - təhsil proqramı ilə
müəyyən olunmuş kompetensiyalara nail olmaq
üçün tələbənin iş yükünü və
təhsilalma istiqamətini müəyyənləşdirən
sistemdir. Bu sistem, həmçinin tələbələrin
mobilliyini təmin edir və təhsil proqramlarının
dövlətlərarası müqayisəsi və
tanınması prosedurlarını asanlaşdırır;
2.1.11.
prerekvizit fənlər - tədrisi ilk növbədə zəruri
olan fənlərdir;
2.1.12.
akademik transkript - tələbənin təhsil müddətində
keçdiyi fənlər üzrə topladığı kreditləri
və qiymətləri (rəqəm və hərflərlə)
özündə əks etdirən sənəddir;
2.1.13.
fənlər üzrə qeydiyyat - tələbələrin təhsil
müəssisəsinin müəyyən etdiyi qaydada fənləri
seçmə prosedurudur;
2.1.14.
Ümumi Orta Müvəffəqiyyət Göstəricisi
(ÜOMG) - tələbənin təhsil proqramını mənimsəmə
səviyyəsinin göstəricisidir. ÜOMG tələbənin
tədris fəaliyyətini fəallaşdırmaq, özünənəzarət
mexanizmini yaratmaq, tədrisdə əldə etdiyi nailiyyətlərini
qiymətləndirmək məqsədi ilə tətbiq edilir;
2.1.15.
akademik təqvim - orta ixtisas təhsili müəssisəsində
tədris ili üzrə nəzərdə tutulmuş tədbirləri
özündə əks etdirən sənəddir;
2.1.16.
müvəffəqiyyətlə təhsil alan tələbə
- fərdi tədris planında qeyd edilən bütün fənlər
üzrə müəyyən olunmuş kreditləri qazanan tələbədir;
2.1.17.
akademik borcu olan tələbə - fərdi tədris
planında qeyd edilən fənlərin ən azı birindən
müəyyən olunmuş krediti qazana bilməyən tələbədir.
3. Tədris
prosesi
3.1.
Tədris-metodiki təminat
3.1.1.
Orta ixtisas təhsili müəssisələrində tələbələrin
təhsili ixtisas üzrə təhsil proqramı əsasında
həyata keçirilir. Ayrı-ayrı ixtisaslar üzrə tədrisin
təşkili və təhsil prosesinin tədris-metodiki təminatı
"Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun,
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 23 aprel
tarixli 76 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş
"Orta ixtisas təhsilinin dövlət standartı və
proqramı"nın və 2011-ci il 14 yanvar tarixli 7 nömrəli
qərarı ilə təsdiq edilmiş "Orta ixtisas təhsili
müəssisələrinin Nümunəvi Nizamnaməsi"nin
tələblərinə əsasən həyata keçirilir.
3.1.2.
Kredit sistemində Azərbaycan Respublikasının Təhsil
Nazirliyi tərəfindən müəyyən olunmuş
formalar üzrə aşağıdakı tədris sənədlərindən
istifadə edilir:
3.1.2.1.
ixtisasın tədris planı;
3.1.2.2.
ixtisasın tədris qrafiki;
3.1.2.3.
ixtisas üzrə illik işçi tədris planı;
3.1.2.4.
tələbənin fərdi tədris planı;
3.1.2.5.
müəllimin illik işçi tədris planı.
3.2.
Tədrisin təşkili
3.2.1.
Tədris ili iki semestrdən (payız və yaz) ibarətdir.
Bundan əlavə yay tətili müddətində 6 (altı)
həftəlik yay semestri də təşkil oluna bilər.
3.2.2.
Orta ixtisas təhsili pilləsində əyani təhsilalma
forması üzrə tədris ili 40 həftədir. Hər
semestr 20 həftədən (o cümlədən, 5 həftə
imtahan sessiyası) ibarətdir. Bir semestrə 30 kredit müəyyənləşdirilir.
Bir kredit tələbənin auditoriya və auditoriyadankənar
30 saatlıq işinə bərabərdir. Tələbənin
5 (beş) günlük iş rejimində həftəlik
auditoriya və auditoriyadan-kənar yükünün ümumi həcmi
45 saatdır. Tələbənin həftəlik işinin həcmi
1,5 kreditdir.
3.2.3.
Buraxılış işinin hazırlanmasına və
müdafiəsinə, eləcə də buraxılış
dövlət və semestr imtahanlarına hazırlığa,
imtahanın verilməsinə və təcrübələrin
keçirilməsinə ayrılmış hər bir həftə
1,5 kreditə bərabərdir.
3.2.4.
Qiyabi təhsilalma forması üzrə tədris ili 32 həftədir.
Hər semestr 16 həftədən (o cümlədən, 1 həftə
imtahan sessiyası) ibarətdir və hər semestrə 24 kredit
müəyyənləşdirilir.
3.2.5.
İxtisasın təhsil müddətindən asılı
olaraq, orta ixtisas təhsili pilləsində tam orta təhsil
bazasından təhsilalanlar üçün 120-180 kredit,
ümumi orta təhsil bazasından təhsilalanlar
üçün isə 180-240 kredit müəyyənləşdirilir.
Müəyyən olunmuş kreditin tələbə tərəfindən
yığılması məcburidir.
3.2.6.
Tələbə üçün hər semestrdə 30 kreditə
qədər fənlərin tədrisi müəyyənləşdirilir.
Bundan əlavə, müvəffəqiyyətlə təhsil
alan və bütün təhsil müddətində
ayrı-ayrı fənlərdən göstəricisi 81-100 bal
arasında olan tələbələrə əlavə ödəniş
etmədən, akademik borcu olanlar üçün isə
ödənişli əsaslarla bu Qaydaların 3.2.12-ci yarımbəndinin
tələbləri gözlənilməklə, hər semestrdə
cəmi 8 kreditdən çox olmamaq şərtilə fənn
(fənlər) də seçməyə icazə verilir. Belə
olan halda təhsil haqqının ödənilməsi bu
Qaydaların 4.3-cü bəndinin tələblərinə
uyğun həyata keçirilir.
3.2.7.
Akademik borcu olmayan tələbəyə gələcək
peşə fəaliyyətində istifadə etmək və ya
oxşar ixtisas üzrə (təhsil proqramında tədrisi nəzərdə
tutulan fənlərin və onlara ayrılan kreditlərin ən
azı 70 faizi eyni olduğu halda) əlavə təhsil almaq məqsədi
ilə bu Qaydaların 3.2.6-cı yarımbəndinin tələblərinə
uyğun ödənişli əsaslarla müvafiq
ixtisasların fənnini (fənlərini) seçmək
hüququ da verilir. Bu qayda ilə əlavə təhsil alanlara
həmin ixtisas üzrə subbakalavr dərəcəsi və
müvafiq diplom verilir.
3.2.8.
Tədris planında tədris işinin həcmi kredit vahidləri
ilə müəyyən edilir. Kreditlər tələbənin
aşağıdakı fəaliyyəti üzrə müəyyənləşdirilir:
3.2.8.1.
auditoriya (mühazirə, seminar, praktik məşğələlər,
laboratoriya) dərslərində iştirak etməsi;
3.2.8.2.
auditoriyadankənar işi (tələbənin müstəqil və
müəllimin rəhbərliyi ilə sərbəst işi);
3.2.8.3.
təcrübələrdə iştirak etməsi;
3.2.8.4.
laboratoriya işlərini yerinə yetirməsi;
3.2.8.5.
kurs işini və layihələrini hazırlaması və
müdafiəsi;
3.2.8.6.
imtahanlara hazırlığı və imtahanları verməsi;
3.2.8.7.
buraxılış işini hazırlaması və müdafiəsi,
eləcə də yekun dövlət attestasiyasına
hazırlığı və imtahan verməsi.
3.2.9.
Tədris planında fənlər vacibliyinə və məzmununun
mənimsənilməsi ardıcıllığına görə
aşağıdakı 3 qrupa bölünür:
3.2.9.1.
məcburi və ardıcıl öyrənilən fənlər;
3.2.9.2.
məcburi, lakin ardıcıllığı vacib olmayan fənlər;
3.2.9.3.
tələbələrin öz seçimi əsasında
öyrənilən fənlər.
3.2.10.
Oxşar ixtisas üzrə tədris planları hazırlanarkən,
müvafiq fənlərin məzmununun unifikasiyasına nail
olunmalıdır.
3.2.11.
Kredit sistemində orta ixtisas təhsili müəssisəsi tərəfindən
hazırlanan ixtisasın təhsil proqramı, ixtisasın tədris
planı və ixtisasın tədris qrafiki aidiyyəti qurumlara,
tələbənin fərdi tədris planı və müəllimin
illik işçi tədris planı müvafiq olaraq tələbələrə
və müəllimlərə verilir, eləcə də orta
ixtisas təhsili müəssisəsinin saytında yerləşdirilir.
3.2.12.
Hər tədris ili üçün ixtisasın tədris
qrafiki əsasında tələbənin fərdi tədris
planı hazırlanır. Fənlərin prerekvizitliyi gözlənilməklə,
tələbənin fərdi tədris planı müəyyən
olunmuş forma üzrə özü tərəfindən tərtib
edilir. Bu zaman akademik məsləhətçinin (tyutorun)
köməyindən də istifadə oluna bilər. Tələbənin
fərdi tədris planı tərtib edilərkən, orta ixtisas
təhsili müəssisəsi ona həm fənnin, həm də
yüksəkixtisaslı müəllimlərin (vəzifələri,
elmi dərəcələri və elmi adları göstərilməklə)
seçilməsində öz təkliflərini verir. Növbəti
tədris ili üçün tələbənin fərdi tədris
planı tərtib olunarkən, buraya ilk növbədə əvvəlki
ildən akademik borcu qalan fənlər daxil edilir. Akademik borc
yaranan fənn (fənlər) müvafiq semestrdə tədris
olunmadığı və ya həmin fənn (fənlər)
üzrə qrup yaranmadığı halda, bu tələb
istisna edilir.
3.2.13.
İxtisasın illik işçi tədris planı müvafiq
olaraq təhsil proqramı, tədris planı, tədris qrafiki və
tələbələrin fərdi tədris planları əsasında
orta ixtisas təhsili müəssisəsi tərəfindən
hazırlanır.
3.2.14.
Müəllimlərin illik işçi tədris planı
ixtisasın illik işçi tədris qrafiki və tələbələrin
fərdi tədris planları əsasında hazırlanır.
3.2.15.
Fənn üzrə semestr göstəricilərinə və
imtahanların nəticələrinə görə müvəffəq
qiymət almış tələbə həmin fəndən
kreditləri qazanmış hesab edilir. Əks təqdirdə, tələbə
bu fəndən kreditləri qazanmır və onun həmin fəndən
akademik borcu qalır. Fənn (fənlər) üzrə akademik
borcu qalan tələbə həmin fənni (fənləri)
yenidən dinləməlidir. Bu zaman tələbə həmin
fəndən (fənlərdən) dərslərdə
iştirak etməklə, onun (onların) mənimsənilməsinə
qoyulan tələbləri tam yerinə yetirməlidir.
3.2.16.
Tələbə orta ixtisas təhsili müəssisəsini
bitirmək üçün tələb olunan kreditləri
ixtisasın normativ təhsil müddətindən sonrakı 3
(üç) ildə toplaya bilmədiyi halda o, məzmununda əsaslı
dəyişikliklər olan bəzi peşə
hazırlığı fənnindən əvvəllər
qazandığı kreditləri itirir. Tələbə həmin
kreditləri bu Qaydaların tələblərinə uyğun
olaraq yenidən yığmalıdır.
3.2.17.
Tələbə bir orta ixtisas təhsili müəssisəsindən
(ixtisasdan) digərinə köçürüldüyü, tələbələr
sırasına bərpa olunduğu və akademik məzuniyyətdən
qayıtdığı halda onun əvvəllər
qazandığı kreditlər bu Qaydaların 3.2.16-cı
yarımbəndinin müddəaları gözlənilməklə
nəzərə alınır.
3.2.18.
Tələbəyə müəllim seçmək imkanı
yaradılır. Bir müəllimi seçən tələbələrin
sayı 30 nəfərdən çox olarsa, orta ixtisas təhsili
müəssisəsi bu fənn üzrə ikinci qrup təşkil
edir və buraya fənnin tədrisi üçün eyni səviyyədə
olan müəllim cəlb edir. Bu halda tələbələrin
qruplar üzrə siyahısı ərizələrinin qeydəalınma
ardıcıllığına görə müəyyənləşdirilir.
3.2.19.
Orta ixtisas təhsili müəssisələrində fənlərin
və müəllimlərin seçiminə geniş imkan
yaratmaq məqsədi ilə dərs cədvəli fənlər
üzrə (müəllimin adı və soyadı qeyd edilməklə)
tərtib olunur.
3.2.20.
Orta ixtisas təhsili müəssisəsi tərəfindən
növbəti tədris ili üçün ixtisaslar üzrə
illik işçi tədris planı və fənlər üzrə
dərs cədvəlləri tələbələrin fərdi
tədris planları əsasında hazırlanaraq təsdiq
edilir.
3.2.21.
Üzrlü səbəbdən imtahanda iştirak etməyən
tələbələrə növbəti semestrin dərsləri
başlanana qədər bir dəfə həmin imtahanı vermək
imkanı yaradılır. Üzrsüz səbəbdən
imtahanda iştirak etməyən tələbə fənn (fənlər)
üzrə akademik borcu qalmış hesab olunur və o, həmin
fənn (fənlər) üçün müəyyən
edilmiş kreditləri bu Qaydaların 3.2.15-ci yarımbəndinin
ikinci cümləsinin tələblərinə uyğun olaraq
qazana bilər.
3.2.22.
Tədris prosesi auditoriya və auditoriyadankənar (tələbənin
müstəqil və müəllimin rəhbərliyi ilə sərbəst
işi) şəkildə təşkil olunur. Sərbəst
işlərin həcmi keçirilən mühazirələrə,
seminarlara və praktik məşğələlərə
ayrılan akademik saatlara müvafiq olaraq orta ixtisas təhsili
müəssisələri tərəfindən müəyyənləşdirilir.
Bu zaman əyani təhsilalma forması üzrə bütün
növ dərslərin 1 (bir) akademik saatına 1 (bir) saatdan az
olmayaraq sərbəst iş müəyyənləşdirilir.
Sərbəst işlərin ümumi həcmindən ən
azı 40 faizi dərsdənkənar vaxtda müəllimin rəhbərliyi
ilə həyata keçirilməlidir. Müəllimin tələbələrlə
sərbəst işi onun tədris-metodiki işi hesab edilir.
3.2.23.
Müəllimin rəhbərliyi ilə tələbənin sərbəst
işi fənnin tədrisindəki mürəkkəb məsələlərin
həllindən, ev tapşırıqlarının, kurs işlərinin
(layihələrinin), yoxlama işlərinin yerinə yetirilməsindən,
hesabatların hazırlanmasından ibarət olub, xüsusi tərtib
edilmiş cədvəllə həyata keçirilir və dərs
cədvəlinə daxil edilmir.
3.2.24.
Fənn üzrə ayrılmış auditoriya
saatlarının 25 faizindən çoxunda iştirak etməyən
tələbə həmin fəndən imtahana
buraxılmır.
3.2.25.
Tələbənin cari semestrdə akademik borcu
qaldığı halda o, növbəti semestrdə təqaüddən
məhrum edilir. Əgər həmin tələbə növbəti
semestrdə götürdüyü bütün fənlərdən
kreditləri qazanarsa, onun təqaüdü bərpa olunur.
3.3.
Tələbənin fərdi tədris planının tərtibi
3.3.1.
Orta ixtisas təhsili müəssisəsinə yeni qəbul
olunan tələbələrə birinci tədris ili
üçün şöbə tərəfindən fərdi
tədris planı hazırlanır. Tələbə
sentyabrın 10-dək həmin fərdi tədris planını
almalıdır. Növbəti tədris ilində isə tələbələr
bu Qaydaların 3.2.12-ci yarımbəndinin tələblərini
gözləməklə, öz fərdi tədris
planını hazırlayır və iyulun 5-dən 15-dək
şöbəyə təqdim edir. Fərdi tədris
planında tələbə sentyabrın 10-dək düzəlişlər
edə bilər. Fərdi tədris planı təhsil müəssisəsi
tərəfindən tədris ilinin başlanğıcına qədər
təsdiq edilir və bu tədris planının bir nüsxəsi
tələbədə, bir nüsxəsi isə orta ixtisas təhsili
müəssisəsinin müəyyən etdiyi qurumda
saxlanılır.
3.3.2.
Tələbənin fərdi tədris planında sonradan dəyişiklik
edilməsinə icazə verilmir. Yalnız payız semestrindən
akademik borcu qalanlar qış tətilinin ilk həftəsində
növbəti semestr üçün fərdi tədris
planlarında orta ixtisas təhsili müəssisəsi tərəfindən
müəyyən olunmuş qaydada müvafiq düzəlişlər
edə bilərlər.
3.3.3.
Orta ixtisas təhsili müəssisələrində hər bir
fənn üzrə yaradılan qrupda tələbələrin
sayı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu
il 23 aprel tarixli 76 nömrəli qərarı ilə təsdiq
edilmiş "Orta ixtisas təhsilinin dövlət standartı
və proqramı"na uyğun olaraq tənzimlənir. Fənn
üzrə müəyyən olunmuş sayda tələbə
yığılmadıqda, həmin fənn ixtisasın illik
işçi tədris planına daxil edilmir və bu barədə
tələbələrə məlumat verilir. Həmin fənnə
yazılmış tələbələr öz fərdi
planlarında müvafiq qaydada dəyişikliklər edirlər.
3.3.4.
Növbəti tədris ili üçün tələbə təyin
olunmuş vaxtda öz fərdi tədris planını təqdim
etmədikdə, onun təhsili orta ixtisas təhsili müəssisəsi
üzrə həmin il üçün ixtisasın tədris
qrafikinə uyğun təşkil edilir.
3.4.
Yay semestrinin təşkili
3.4.1.
Yay semestri aşağıdakı məqsədlərlə təşkil
olunur:
3.4.1.1.
akademik borcların ləğv edilməsi;
3.4.1.2.
fənlərin prerekvizitliyi gözlənilməklə, humanitar
fənlər bölümünə daxil olan və orta ixtisas təhsili
müəssisəsi tərəfindən müəyyən edilən
seçmə fənlərin kreditlərinin qazanılması;
3.4.1.3.
müvəffəqiyyət qazanılan fəndən qiymətin
yüksəldilməsi;
3.4.1.4.
orta ixtisas təhsili müəssisəsinin təklif etdiyi
ayrı-ayrı fənlər üzrə digər orta ixtisas təhsili
müəssisəsi tələbələrinə müvafiq
kreditlər qazanmasına şəraitin yaradılması.
3.4.2.
Yay semestri yaz semestri başa çatdıqdan sonra təşkil
olunur və onun başlanma müddəti orta ixtisas təhsili
müəssisəsi tərəfindən müəyyən
edilir. Yay semestrinin (nəzəri təlim və imtahanlar)
müddəti 6 (altı) həftədir. İmtahan müddəti
1 (bir) həftədən artıq olmamaqla, yay semestrinin sonuncu həftəsində
təşkil edilir.
3.4.3.
Yay semestrində tələbənin götürdüyü fənlərin
krediti 9-dan artıq olmamalıdır.
3.4.4.
Yay semestri və imtahanlar növbəti semestrin
başlanmasına 2 həftə qalana qədər başa
çatdırılır.
3.4.5.
Yay semestrində üzrlü səbəbdən imtahanda
iştirak etməyən tələbələr
üçün növbəti semestrin
başlanğıcına qədər bir dəfə imtahan təşkil
olunur.
3.4.6.
Tələbə yay semestrində iştirakından
asılı olmayaraq, payız semestri üçün öz fərdi
tədris planını iyulun 5-dən 15-dək şöbəyə
təqdim etməlidir və o, bu Qaydaların 3.3.1-ci yarımbəndində
göstərilən müddətdə öz fərdi tədris
planında müvafiq dəyişikliklər edə bilər.
3.4.7.
Müvəffəqiyyət qazandığı fəndən
qiymətini yüksəltmək üçün tələbəyə
yenidən imtahan verməyə icazə verilmir. Lakin o, qiymətini
yüksəltmək üçün yay semestrində həmin
fənni yenidən dinləməklə imtahan verə bilər.
Tələbə öz məqsədinə nail
olmadığı halda, onun əvvəl topladığı
bal qüvvədə qalır.
3.4.8.
Bu Qaydaların 3.2.24-cü yarımbəndinin tələblərinə
uyğun olaraq, imtahana buraxılmayan tələbə semestrdə
fənn (fənlər) üzrə müəyyən edilmiş
dərslərin 50 faizdən çoxunda iştirak etdiyi halda o,
həmin fənni (fənləri) yay semestrində təkrar
götürmək hüququna malikdir.
3.4.9.
Orta ixtisas təhsili müəssisələrində yay semestri
könüllülük prinsipi ilə ödənişli əsaslarla
həyata keçirilir.
3.4.10.
Yay semestrində tələbənin fənn üzrə bir
kreditinin ödənişi bu Qaydaların 4.3-cü bəndinin
tələblərinə uyğun olaraq müəyyən
edilir.
3.4.11.
Dövlət orta ixtisas təhsili müəssisələrində
yay semestrinin təşkili ilə bağlı bütün xərclərin
maliyyələşdirilməsi həmin semestrdə iştirak
edən tələbələrin ödədikləri vəsait
hesabına həyata keçirilir.
3.4.12.
Yay semestrində fənn üzrə qrupda tələbələrin
sayını orta ixtisas təhsili müəssisəsi maliyyə
imkanlarını nəzərə alaraq müəyyənləşdirir.
3.4.13.
Yay semestrinə müəllimlər könüllü olaraq cəlb
olunurlar. Bu zaman müəllimin fəaliyyətinin ödəniş
məbləği saathesabı qaydada həyata keçirilir.
Bundan əlavə müəllimlərə fənn üzrə
qrupdan əldə olunan vəsaitin hesabına əlavə
ödəniş verilir. Həmin ödənişin məbləği
orta ixtisas təhsili müəssisəsi tərəfindən
müəyyənləşdirilir.
3.4.14.
Yay semestrində əldə olunan vəsaitdən bu
Qaydaların 3.4.12-ci yarımbəndində göstərilənlər
istisna olmaqla, direktorun əmri ilə bu işə cəlb
olunan digər əməkdaşların əməkhaqları
ödənilir. Həmin ödənişin məbləği
orta ixtisas təhsili müəssisəsi tərəfindən
müəyyənləşdirilir.
3.4.15.
Özəl orta ixtisas təhsili müəssisələri yay
semestrinin təşkilatçılarına və müəllimlərinə
ödənişin məbləğini öz maliyyə
imkanlarına görə sərbəst müəyyən edirlər.
4. Tələbələrin
hüquq və vəzifələri
4.1.
Tələbə öz fərdi tədris planını tərtib
edərkən, bu Qaydalarla tanış olmalı və göstərilmiş
tələblərə ciddi riayət etməlidir.
4.2.
Təhsil zamanı tələbə fərdi tədris
planına ciddi riayət etməklə, tədris olunan fənləri
mənimsəməlidir.
4.3.
Tələbə ixtisas üzrə təhsil proqramı ilə
müəyyən olunmuş müddətdə tələb
olunan kreditləri yığa bilmədiyi halda o, tələbələr
sırasından xaric edilmir. Həmin tələbə
kontingentdə saxlanılmaqla, təhsilini yalnız ödənişli
əsaslarla davam etdirə bilər. Belə halda tələbənin
ödənişinin məbləği ixtisas üzrə illik təhsil
haqlarını 60-a bölərək alınan nəticəni
onun götürdüyü fənlərin kreditlərinə
vurmaqla müəyyənləşdirilir. Bu Qaydalar özəl
orta ixtisas təhsili müəssisələrində təhsil
alan şəxslərə də şamil edilir.
4.4.
Tələbə bu Qaydaların 6.1-ci bəndinin tələblərinə
uyğun olaraq digər orta ixtisas təhsili müəssisələrində
də müvafiq fənlər üzrə kreditləri qazana bilər.
4.5.
Tələbə öz transkriptini orta ixtisas təhsili müəssisəsindən
təhsil aldığı dövrdə istənilən vaxt əldə
edə bilər.
5.
Akademik məsləhətçi (tyutor) xidməti
5.1.
Kredit sistemi ilə təhsil alan tələbələrə
kömək göstərmək məqsədi ilə orta
ixtisas təhsili müəssisələrində akademik məsləhətçilər
(tyutorlar) xidməti təşkil olunur.
5.2.
Dövlət orta ixtisas təhsili müəssisələrində
tyutorların sayı əlavə ştat vahidləri cəlb
olunmamaqla, həmin müəssisələrin mövcud
ştatlarının optimallaşdırılması
hesabına tənzimlənir.
5.3.
Tyutorlar ən azı bakalavr dərəcəsi və tədrisin
təşkili sahəsində müəyyən təcrübəsi
və səriştəsi olan şəxslərdən
seçilirlər.
5.4.
Tyutor bu vəzifəyə direktorun əmri ilə təyin
edilir.
5.5.
Tyutorlar:
5.5.1.
tələbələrin hüquqlarını və akademik
maraqlarını qoruyurlar;
5.5.2.
tədris prosesinin təşkili ilə bağlı
bütün zəruri məlumatları və sənədləri
tələbələrə təqdim edirlər;
5.5.3.
tələbələrin fərdi planlarının tərtibi
üçün onlara məsləhətlər verirlər;
5.5.4.
bu Qaydaların 3.3.1-ci yarımbəndində göstərilən
müddətdə tələbələrin fərdi tədris
planlarının qəbulunu təşkil edir və ixtisaslar
üzrə illik işçi tədris planlarının tərtibində
iştirak edirlər;
5.5.5.
tələbələrə fərdi tədris planlarında dəyişikliklər
edilməsinə yardım göstərirlər;
5.5.6.
yay semestrinin təşkilində iştirak edirlər.
6. Tələbə
və müəllim mobilliyi
6.1.
Kredit sistemi ilə tədrisin təşkilində Bolonya bəyannaməsinin
müddəalarına əsasən, tələbələrin
akademik mobilliyi onların digər orta ixtisas təhsili müəssisələrində,
o cümlədən xarici ölkələrin uyğun səviyyədə
təhsil verən müvafiq təhsil müəssisələrində
ayrı-ayı fənlər üzrə kreditləri
qazanmaları ilə təmin edilir. Tələbənin digər
təhsil müəssisələrində kreditləri
qazanması təhsil aldığı orta ixtisas təhsili
müəssisəsinin razılığı ilə həyata
keçirilir. Bu zaman təhsil haqqının ödəniş
şərtləri tələbə ilə göndərən
və qəbul edən təhsil müəssisələri
arasında razılaşdırılır.
Qazanılmış kreditlər tələbənin təhsil
aldığı orta ixtisas təhsili müəssisəsi tərəfindən
tanınmalıdır. Digər orta ixtisas təhsili müəssisələrində
qazanılacaq kreditlərin sayı ixtisas üzrə nəzərdə
tutulmuş kreditlərin 30 faizindən çox
olmamalıdır.
6.2.
Tələbənin akademik mobilliyinin orta ixtisas təhsili
müəssisələri, o cümlədən xarici ölkələrin
uyğun səviyyədə təhsil verən müvafiq təhsil
müəssisələri arasında təmin edilməsi
üçün forması və nümunələri Azərbaycan
Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən
müəyyənləşdirilən aşağıdakı sənədlər
olmalıdır:
6.2.1.
akademik transkript;
6.2.2.
tələbənin ərizə (təhsil alacağı dildə
doldurulur) forması;
6.2.3.
tədris razılığı;
6.2.4.
məlumat paketi.
6.3.
Müəllim heyətinin mobilliyi (mühazirənin
oxunması, seminarların və praktik məşğələlərin
aparılması) orta ixtisas təhsili müəssisələri
arasında xüsusi razılıq əsasında həyata
keçirilir.
Artur RASİ-ZADƏ,
Azərbaycan Respublikasının
Baş naziri
Azərbaycan.-2013.- 28 dekabr.- S.7.