Qanunsuz səfərə qanuni etiraz

Avropalı deputatların Azərbaycanın Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş ərazilərinə qeyri-qanuni səfərləri ictimaiyyətdə kəskin etiraza səbəb olub

Beynəlxalq birliyin məhəlli, milli, qlobal, eləcə də regional xarakterli münaqişələrin həlli istiqamətindəki fəaliyyətinin heç də ürəkaçan olmaması sadəcə təəssüf doğurmamalı, əksinə, həyəcan təbili çalmalıdır. İyirmi ildən artıqdır ki, davam edən belə problemlərdən biri də Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsidir. Təəssüf ki, bəzən beynəlxalq birliyin bir sıra üzvləri onu dondurulmuş hesab edir, digərləri isə məhəlli münaqişə kimi göstərməyə çalışırlar.

Lakin münaqişələrin həlli fəaliyyətinin prioritetlərindən olan nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların (xüsusən BMT, Avropa Birliyi, Avropa Şurası, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və s.) müəyyən qərar və qətnamələr qəbul etmələrinə baxmayaraq, adıçəkilən münaqişənin aradan qaldırılmasında təcavüzkar Ermənistanla ərazilərinin 20 faizi işğal altında qalan, bir milyondan artıq qaçqın və məcburi köçkünü olan Azərbaycana eyni münasibəti (bəzən isə təcavüzkarın tutduğu qeyri-konstruktiv mövqeyini dəstəkləməsi) dünyada ikili siyasətin hələ də davam etməsini ortaya qoyur. Bu da nəticə etibarı ilə mövcud münaqişələrin həlli müddətinin uzadılması, problemin həllinin məqsədli şəkildə ləngidilməsi anlamına gəlir.

Təəssüf hissi ilə qeyd edilməlidir ki, münaqişələrin həllində beynəlxalq birliyin və ayrı-ayrı nüfuzlu təşkilatların bu istiqamətdə fəallığının deyil, onun əksinin şahidi oluruq. Münaqişə tərəflərini daim konstruktivlik göstərməyə çağırışlar edən belə təşkilatların bəziləri Ermənistanın təcavüzkar olduğunu qəbul etdikləri sənəddə təsdiqləsələr də, konkret əməli fəaliyyətdə tamamilə əks mövqe göstərirlər. Avropa Parlamentinin bir qrup deputatının bu günlərdə separatçılar tərəfindən yaradılan, lakin hər hansı beynəlxalq qurum tərəfindən tanınmayan, qondarma Dağlıq Qarabağ respublikasına səfər etməsi də adıçəkilən münaqişənin həllinə deyil, onun əleyhinə yönəldilmiş hərəkət kimi qiymətləndirilir.

Xatırladaq ki, Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində qanunsuz fəaliyyət göstərən separatçı rejimə avropalı deputatların qeyri-qanuni səfərləri birinci dəfə deyil. Bu isə, əlbəttə, separatizmi və işğalçılıq siyasətini davam etdirən Ermənistanın məkrli, çirkin hərəkətinə dəstək deməkdir.

Bir qrup avropalı deputatın, əsasən də Fransa və Cənubi Koreyadan olan parlamentarilərin əvvəlcə İrəvana, oradan isə heç bir beynəlxalq norma və prinsiplərə məhəl qoymayaraq Dağlıq Qarabağa səfər etmələri nəinki şübhəlidir, əslində, həmin deputatların təmsil olunduğu Avropa Parlamentinin birbaşa Azərbaycanın ərazü bütövlüyünü şübhə altına salması anlamına gəlir. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində tərəflər arasında sülh danışıqlarında vasitəçilik missiyası daşıyan ATƏT-in Minsk qrupunun üç üzvündən biri olan Fransanın parlamentini təmsil edən Valeri Buaye və Qi Tessyenin dostluq qrupu yaradaraq işğalçıların mövqeyini dəstəkləyən addım atmaları heç bir beynəlxalq norma və prinsiplərə sığa bilməz. Üstəlik, fransız deputatlar bildiriblər ki, səfərlərində məqsəd Dağlıq Qarabağda yaşayan "xalqın" müstəqilliyini tanıtmaq və təmin etməkdir. Avropa Birliyi Ermənistan parlamentlərarası dostluq qrupunun üzvləri - Avropa Parlamentinin təmsilçiləri (Avstriyadan Edvard Stadler, Cənubi Kiprdən Kiriakos Triantafilides, Eleni Teoxarus, Belçikadan professor Bernar Kulli) heç şübhəsiz ki, fəaliyyət göstərdikləri qurumların razılığı olmadan çətin ki işğal altındakı ərazilərdə qeyri-qanuni fəaliyyət göstərən separatçı rejimlə danışıqlar apara bilə. Acınacaqlı hal odur ki, beynəlxalq birliyi təmsil edən Avropa Parlamentindən bu məsələyə laqeyd, loyal münasibət göstərilir. Guya bu səfər həmin deputatların şəxsi təşəbbüsüdür. Əlbəttə, bu kimi hallar ilk dəfə baş vermədiyindən məsələyə digər prizmadan yanaşan siyasətçilər, istər müxtəlif təşkilatların, istərsə də geniş ictimaiyyətin nümayəndələri çox haqlı olaraq burada islamofobiyanın təzahürlərinin mühüm faktora çevrildiyini istisna etmirlər.

Milli Məclisin aprel ayının son iclasında məsələnin kifayət qədər geniş müzakirəsi, ayrı-ayrı deputatların çıxışları ictimaiyyətin diqqət mərkəzində oldu. Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov bu məsələ ilə bağlı Avropa Parlamentinə etiraz məktubu göndəriləcəyini bəyan etdi. Spiker eyni zamanda geniş ictimaiyyətin də adıçəkilən məsələyə öz münasibətini bildirməyə, elektron KİV-lərin imkanlarından istifadə edərək sosial şəbəkələrdə kəskin, hücum xarakterli mövqe nümayiş etdirməyin vacibliyini də vurğuladı. Burada vətəndaş mövqeyinin ortaya qoyulmasının xüsusi əhəmiyyət kəsb etməsi də diqqətdən yayınmadı.

Milli Məclisin Sədr müavini, Azərbaycan Parlamenti-Avropa İttifaqı Əməkdaşlıq Komitəsinin həmsədri Valeh Ələsgərov Dağlıq Qarabağa qeyri-qanunu səfər edən deputatlardan biri, Cənubi Kiprdən gələnlərə müraciətlə dedi: "Dağlıq Qarabağa səfər edən Cənubi Kiprin deputatının mövqeyi xüsusilə təəccüb doğurur. Yaxşı olardı ki, həmin şəxs Kipr adasında yaşayan türklərin hüquqlarını da müdafiə etsin. Bir neçə il öncə "Annan planı" əsasında adanın iki dövlətinin birləşməsi üçün referendum keçirildi. Bu referendumda birləşmək planına türklər razılıq versə də, yunanlar əleyhinə çıxdı. Amma həmin referendumdan dörd gün sonra Cənubi Kipri Avropa İttifaqına qəbul etdilər. Eyni zamanda, Türkiyənin Avropa İttifaqına hələ də qəbul olunmaması ikili standartların təzahürüdür. Ölkəmizin vətəndaşları bu haqsızlığa qarşı öz mövqelərini bildirməlidirlər".

Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynlinin çıxışı erməni lobbisinin təsiri altında olan avropalı parlamentarilərin hərəkətlərinə tutarlı cavab kimi yadda qaldı: "Analizlər göstərir ki, Avropa Parlamentinin qəbul etdiyi qərarların icra mexanizmi yoxdur. Əslində Avropa strukturlarında iki narahatedici məqam güclənməyə başlayıb. Onlardan biri siyasi korrupsiya, ikincisi isə qanunsuz lobbiçilikdir. Burada məqsəd Azərbaycana təzyiq etməkdir ki, ölkəmiz bir sıra məsələlərdə güzəştə getsin".

M.NƏRİMANOĞLU

Azərbaycan.-2013.- 3 may.- S.10.