«Azəri-Çıraq-Günəşli»dən gündə 656 min bareldən çox neft hasil olunur

"Azəri-Çıraq-Günəşli" (AÇG) yataqlarındakı platformalardan neft və səmt qazının hasilatı davam edir. Layihənin əməliyyatçısı BP şirkətindən aldığımız məlumata görə, cari ilin birinci yarısında "Çıraq", "Mərkəzi Azəri", "Qərbi Azəri", "Şərqi Azəri", "Dərinsulu Günəşli" və "Qərbi Çıraq" platformalarından ümumilikdə gündə orta hesabla 656 min 100 barel neft hasil olunub.

Yarım ildə AÇG-də fəaliyyət göstərən həmin 6 hasilat platformasından ümumilikdə təqribən 118,8 milyon barel, yaxud 16 milyon ton neft alınıb. Sonuncu "Qərbi Çıraq" platforması bu ilin əvvəlindən fəaliyyət göstərir. Buradan hasilat yanvarın 28-də öncə qazılmış quyuların birincisindən başladı. O vaxtdan bəri platformadan hasilat artaraq dörd quyudan indiki həddə - gündə 50 min bareldən artıq səviyyəyə çatıb. İl ərzində digər öncəqazma quyuları işə düşdükcə "Qərbi Çıraq"ın hasilatı artacaq.

Hazırda AÇG-də 81 neft hasilat quyusu və 36 injektor quyusu istismar edilir. Bunlardan 18-i (13 hasilat, 5 suvurma quyusu) "Çıraq"dadır və onlar orta hesabla gündə 65 min 800 barel neft verir.

"Mərkəzi Azəri"nin 25 quyusu var. Onlardan 18-i hasilat, 1-i suvurma, 6-sı qaz injektor quyusudur. Bu platformadan gündə orta hesabla 167 min 600 barel hasilat əldə edilir.

"Qərbi Azəri"nin istismarda olan 24 quyusundan (18-i hasilat, 6-sı suvurma quyusudur) gündəlik orta hasilat 165 min 100 barel təşkil edir.

"Şərqi Azəri"də isə 17 quyu istismardadır. 13 hasilat və 4 suvurma quyusuna malik bu qurğu gündə orta hesabla 83 min 200 barel neft verir.

"Dərinsulu Günəşli" hazırda ən çox quyuya malik platformadır. Burada 15-i hasilat və 14-ü suvurma quyusu olmaqla 29 quyu var. Platformadan gündə orta hesabla 148 min 500 barel neft çıxarılır.

"Qərbi Çıraq"ın hələlik 4 quyusundan gündəlik orta hasilat 25 min 900 bareldir.

Bəs AÇG-dən hasil edilən səmt qazı necə istifadə olunur? "Dərinsulu Günəşli"nin səmt qazını 28 düymlük ölçülü sualtı qaz kəməri vasitəsilə birbaşa Səngəçal terminalına və oradan da ölkənin daxili istifadəsi üçün "Azəriqaz" dövlət qaz şəbəkəsinə göndərilir.

"Azəri"nin səmt qazı yataqdaxili sualtı qaz boru kəmərləri ilə yatağın mərkəzi hissəsindəki Kompressor və Suvurma Platformasına göndərilir. Onun bir hissəsi təzyiqi saxlamaq məqsədilə yenidən kollektora vurulur, qalan hissəsi isə sualtı xətlərlə Səngəçal terminalına nəql edilərək ölkənin qaz şəbəkəsinə təhvil verilir. Hazırda "Mərkəzi Azəri"də 6 quyudan laylara qazvurma əməliyyatları davam edir.

"Qərbi Çıraq"dan hasil edilən səmt qazının böyük hissəsi Səngəçal terminalına göndərilir. Platformada qaz kondensasiya və kompressiya sistemlərinin istismar sınaqları başa çatıb və sistemlər tam istismara təhvil verilib. Bu, "Qərbi Çıraq" qazının tam həcmdə terminala göndərilməsini təmin edib.

"Çıraq" platformasında hasil edilmiş səmt qazının müəyyən hissəsi isə mövcud 16 düymlük sualtı kəmərlə ARDNŞ-nin "Neft Daşları"ndakı kompressor stansiyasına göndərilir. İkinci rübdə BP buxarlanan qaz kompressoru və boru kəməri üçün nəzərdə tutduğu təkmilləşdirmə işlərini başa çatdırıb. Bu isə qazın məşəldə yandırılmasını azaltmağa imkan verib.

2014-cü ilin birinci yarısı ərzində ARDNŞ-yə gündə təqribən 6,6 milyon kubmetr (233,8 milyon standart kubfut), ümumilikdə isə 1,2 milyard kubmetr (42,3 milyard kubfut) AÇG səmt qazı verilib.

AÇG-də qazma işləri də aparılır. Belə ki, ilin ilk 6 ayında burada 8 neft hasilat quyusu və bir suvurma quyusu qazılıb. "Çıraq"da keçən il dekabrın sonunda qazılmağa başlanılan yeni A06X hasilat quyusu bu ilin martında istismara verilib. Apreldə yoxlama və intervensiya əməliyyatlarından sonra "Çıraq"da bir aylıq profilaktika işləri aparılıb. İyulda isə A05y quyusunda qazma işləri başladı. Bu quyunun ilin sonunadək tamamlanması gözlənilir.

"Mərkəzi Azəri"də B28 hasilat quyusu tamamlanaraq mayın 19-da istismara verilib. Onun ardınca B22 və B13 quyularında intervensiya və dörd ötürücünün quraşdırılması əməliyyatları aparılıb. Daha sonra B06 quyusunda intervensiya əməliyyatları həyata keçirilib, qazma qurğusu B29 quyusuna yaxınlaşıb və burada qazma əməliyyatları davam edir.

"Qərbi Azəri"də keçən ilin dekabr ayında qazılmağa başlanan C28 hasilat quyusu tamamlanaraq bu ilin mart ayında istismara verilib. Bundan sonra C25 quyusunda intervensiya, C14 quyusunda qum şırnağının dayandırılması, C11 quyusunda qazlift və ötürücünün quraşdırılması, qazma qurğusunun profilaktikası əməliyyatlarını aparılıb. Hazırda C14 quyusunda əlavə intervensiya və təmizləmə işləri gedir.

"Şərqi Azəri"də bu ilin yanvar ayında D03 quyusunda intervensiya əməliyyatları sona çatıb. Bunun ardınca əlavə intervensiya və təmizləmə əməliyyatları aparılıb. Daha sonra D25 quyusu qazılmağa başlanıb və onun cari ilin sonunadək tamamlanması nəzərdə tutulub.

"Dərinsulu Günəşli"də yanvar ayında E02Y quyusunda qazlift quraşdırmaq üçün aparılan intervensiya əməliyyatları tamamlanıb. E12 quyusunda yoxlama, E09Y quyusunda yanaqazma və E09y quyusunda tamamlama işləri aparılıb. Daha sonra qazma qurğusunun profilaktikası və əlavə intervensiya əməliyyatları aparılıb və E19 quyusunun qazılmasına başlanıb.

"Dədə Qorqud" yarımdalma qazma qurğusu vasitəsilə bir sualtı suvurma quyusu - H07z quyusu qazılıb. Martın əvvəlində daha bir suvurma quyusunun - H08-in qazılmasına başlanıb. Bu quyuda işlər artıq tamamlanmaq üzrədir.

"Qərbi Çıraq"da ilin birinci yarısında 4 hasilat quyusu - J05, J11, J07 və J14 tamamlanaraq istismara verilib. İyun ayında J03 quyusunda qazma əməliyyatlarına başlanıb və burada işlər davam edir.

Xatırladaq ki, AÇG-də iştirak payları belədir: BP (operator - 35,8 faiz), ARDNŞ (11,6 faiz), "Şevron2 (11,3 faiz), "İNPEKS" (11 faiz), "Statoyl" (8,6 faiz), "EksonMobil" (8 faiz), TPAO (6,8 faiz), "İTOÇU" (4,3 faiz), "ONGC Videş Limited" (2,7 faiz).

F.SADIQLI

Azərbaycan. - 2014.- 17 avqust.- S. 4.