Milli Məclis “Kütləvi informasiya vasitələri

haqqında” qanuna dəyişiklik etdi

Dünən Milli Məclisin növbəti plenar iclası keçirildi. İclasın gündəliyinə müzakirə olunması üçün 30 məsələ daxil edilmişdi. Gündəlik təsdiqləndikdən sonra Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov cari məsələlərin müzakirəsi üçün vaxt ayırdı.

Parlamentin Sosial siyasət komitəsinin sədr müavini Musa Quliyev dekabrın 8-10 arasında Yunanıstanın paytaxtı Afina şəhərində keçirilən Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Məclisi Baş Assambleyasının 44-cü plenar iclası barədə məlumat verdi. Deputat bildirdi ki, sözügüdən toplantıda Milli Məclisin bu qurumda təmsil olunan nümayəndə heyətinin rəhbəri Asəf Hacıyev baş katib seçilib. Deputatın sözlərinə görə, bu nailiyyət Azərbaycan Prezidentinin apardığı uğurlu xarici siyasət və Milli Məclisin beynəlxalq fəaliyyəti nəticəsində qazanılmışdır.

Deputat, eyni zamanda, beynəlxalq təşkilatlarda Milli Məclisin nümayəndə heyətlərinin üzvlərinin Azərbaycan dilində çıxış etməsini təklif etdi. Onun fikrincə, beynəlxalq tədbirlərdə deputatlarımızın Azərbaycan dilində çıxış etməsi ölkəmizə daha da hörmət gətirər. Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov təkliflə razılaşdığını deyərək gələcəkdə bu məsələyə baxıla biləcəyini istisna etmədi.

Deputat Vahid Əhmədov dünya bazarında neftin qiymətinin kəskin aşağı düşməsinə diqqət çəkərək dedi ki, bu hal dünya dövlətlərində benzinin qiymətinin aşağı düşməsinə səbəb olub. Deputat hesab edir ki, İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi və Tarif Şurası bu məsələyə baxa bilər. Deputat Zahid Oruc Avropa Birliyini və ABŞ-ı işğalçı Ermənistana göstərdikləri yardımları kəsməyə çağırdı. O, ABŞ Konqresinin Ermənistana maliyyə yardımı göstərilməsi məsələsinə də toxundu: “3 gün öncə ABŞ Konqresi xarici yardımlarla bağlı məsələni razılaşdırıb. Gürcüstana 75 milyon, Ermənistana 25 milyon və Azərbaycana 13 milyon dollar yardım etmək haqqında qərar verib. Biz pul davası açmırıq. Ulu öndər Heydər Əliyev 1999-cu ildə ABŞ rəhbərləri ilə görüşdə demişdir ki, 907-ci düzəliş bizi o cəhətdən ağrıtmır ki, siz bizim azadlığımıza dəstək vermək istəmirsiniz, o cəhətdən ağrıdır ki, bu, mənəvi və siyasi cəhətdən bizə mane olur”. Z.Oruc qeyd etdi ki, həm Avropa Birliyi, həm də ABŞ yardımlarını Ermənistandan kəsərsə, bu, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün təsirli bir tədbir olar: “O zaman biz ABŞ ilə Azərbaycan münasibətlərinin daha yeni bir dönəmdə inkişafının şahidi olarıq”.

“ABŞ-da insanlara edilən işgəncələr dünyanın hər bir yerində müzakirələrə yol açıb”. Bu fikri isə YAP-ın icra katibinin müavini, deputat Siyavuş Novruzov söylədi. Bildirdi ki, ABŞ-ın demokratiya, insan hüquqları, söz, fikir azadlığı pərdəsi altında maskalandığını, əməli fəaliyyətə gəlincə fərqli nəticə əldə olunduğunu məhz ABŞ Konqresi deyir. ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin keçmiş rəisi, həm də vitse-prezidenti də etiraf edir ki, terrorun qarşını almaq üçün işgəncələrə əl atıblar: “O zaman ortaya sual çıxır ki, ərazisinin 20 faizindən çoxunu itirən, eləcə də 1 milyondan çox məcburi köçkünü və qaçqını olan, ərazisində terror hadisələri baş verən ölkədə kimisə bu və ya digər şəkildə araşdırmaq üçün məsuliyyətə cəlb edəndə niyə narahat olursunuz? Okeanın o tayında baş verən hansısa hadisəni araşdırmaq üçün yol qət edirlər, ancaq Azərbaycan öz ərazisində hansısa terrorun qarşısını ala bilməz? Niyə bizə dərs öyrətməyə çalışan “Freedom House”, “Human Rights Watch”, “Amnistey İnternational” təşkilatlarının səsi çıxmır? Avropa dövlətlərində Xədicə İsmayılla bağlı bəyanat yayanlar niyə əhalimizə qarşı verilən işgəncələrlə əlaqədar bəyanat yaymırlar?” - deyə S.Novruzov sual etdi. Deputat vurğuladı ki, ABŞ-da qaradərili insanlar öldürülür. Ancaq heç kimin səsi çıxmır.

Deputat Bəxtiyar Əliyev isə bildirdi ki, gələn həftə Azərbaycanda bələdiyyə seçkiləri keçiriləcək. Ancaq təəssüflər olsun ki, ölkəmizdə bir çox insan bu seçmək və seçilmək hüququndan məhrum olacaq. Onun da səbəbi Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının işğalıdır. Həmin torpaqlardan didərgin düşmüş insanlar seçmək-seçilmək hüquqlarını itiriblər. AŞ PA-nın 2005-ci ilin yanvar ayının 5-də qəbul etdiyi qətnaməsində bildirilir ki, Dağlıq Qarabağ separatçı rejimin nəzarəti altındadır. Ancaq bu gün ABŞ həmin rejimə pul ayırır və sülh danışıqlarını dalana dirəmiş olur. Bəxtiyar Əliyev ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin Dağlıq Qarabağa səfərlərinə də münasibət bildirdi: “Minsk qrupunun həmsədrləri özləri deyirlər ki, tərəflər arasında qarşılıqlı etimad yaradılmalıdır. Amma, nədənsə, özləri bu istiqamətdə heç bir iş görmürlər, əksinə, vəziyyəti daha da qəlizləşdirirlər, işğal altındakı ərazilərə Ermənistandan səfər edirlər. Bu vəziyyəti aradan qaldırmaq lazımdır”.

Çıxışlardan sonra gündəliyin müzakirəsi başlandı. “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Rusiya Federasiyası Hökuməti arasında sərmayələrin təşviqi və qarşılıqlı qorunması haqqında” sazişin təsdiq edilməsi barədə qanun layihəsi haqqında parlamentin İqtisadi siyasət komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə məlumat verdi. Komitə sədri dedi ki, bu sənəd Azərbaycanla Rusiya Federasiyası arasındakı münasibətlərin daha da dərinləşməsinə xidmət edəcək. Sənəd səsə qoyularaq qəbul edildi.

İclasda bir neçə mühüm saziş və bəyanat da təsdiq edildi. Azərbaycan Respublikası, İran İslam Respublikası, Qazaxıstan Respublikası, Rusiya Federasiyası və Türkmənistan prezidentlərinin Bəyanatının təsdiq edilməsi haqqında, “Xəzər dənizində fövqəladə halların qarşısının alınması və aradan qaldırılması sahəsində əməkdaşlıq haqqında” sazişin təsdiq edilməsi barədə, “Xəzər dənizinin hidrometeorologiyası sahəsində əməkdaşlığa dair” sazişin təsdiq edilməsi haqqında, “Xəzər dənizinin su bioloji resurslarının mühafizəsi və səmərəli istifadəsi haqqında” sazişin təsdiq edilməsi barədə, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin və Tacikistan Respublikası Prezidentinin Birgə Bəyannaməsinin təsdiq edilməsi haqqında, “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Tacikistan Respublikası Hökuməti arasında mülki müdafiə, fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması sahəsində əməkdaşlıq haqqında” sazişin təsdiq edilməsi barədə, “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Tacikistan Respublikası Hökuməti arasında bitki karantini sahəsində əməkdaşlıq haqqında” sazişin təsdiq edilməsi barədə, “Vergi məsələləri üzrə qarşılıqlı inzibati yardım haqqında” protokolun təsdiq edilməsi barədə qanun layihələri səsə qoyularaq qəbul edildi.

İclasda, həmçinin Azərbaycan Respublikasının Su Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında, “Hərbi qulluqçuların dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında”, “İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında” və “Məhkəmə və hüquq mühafizə orqanları işçilərinin dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında” qanunlarda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihələri də təsdiqləndi.

“Yol hərəkəti haqqında” qanuna dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsi ilə bağlı Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynli məlumat verdi. Qanunun 83-cü maddəsində edilən dəyişikliyə görə yollarda hərəkət təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə nəzarət müvafiq icra hakimiyyəti orqanının əməkdaşları tərəfindən stasionar və digər postlarda, eləcə də xüsusi avadanlığı olan nəqliyyat vasitələrində və ya xüsusi texniki vasitələrin tətbiqi ilə həyata keçirilir. Yol hərəkəti qaydaları əleyhinə olan inzibati xətaların aşkarlanmasında istifadə olunan foto və ya video qeydiyyat funksiyalarına malik xüsusi texniki vasitələr müvafiq icra hakimiyyəti orqanının mərkəzi informasiya sisteminə inteqrasiya olunmalıdır.

Müzakirələrdə çıxış edən deputat Qüdrət Həsənquliyev sərnişin avtobuslarında sürət həddini müəyyən edən xüsusi cihazların quraşdırılmasını təklif etdi. Onun sözlərinə görə, başqa ölkələrdə avtobuslarda sürət həddinə nəzarət edən cihazlar var. Hansı ki, sürücü sürət həddini aşdıqda bu cihazlar qısa xəbərdarlıqdan sonra avtomobilin mühərrikini dayandırır. Deputat ölkəmizdə də analoji xidmətlərdən istifadə edilməsini zəruri hesab edir.

İclasda iştirak edən Daxili İşlər Nazirliyi Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin rəis müavini, polis polkovniki Ramiz Hüseynov Q.Həsənquliyevin qaldırdığı məsələyə münasibət bildirdi. Qeyd etdi ki, həqiqətən, Qərb ölkələrinin əksəriyyətində rəqəmsal toxoqraflar qurulur və bu, nəqliyyat vasitəsinin hərəkətinə nəzarət edir: “Artıq Nəqliyyat Nazirliyində avtobus və sərnişindaşımada toxoqrafların tətbiqi ilə bağlı işlər görülür. DİN və Nəqliyyat Nazirliyi birgə iş aparır”.

İclasda “Bələdiyyələrin statusu haqqında”, “Dövlət əmlakının özəlləşdirilməsi haqqında”, Azərbaycan Respublikasının Ticarət Gəmiçiliyi Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında, İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında və “İnformasiya əldə etmək haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunlarında dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihələri təsdiqləndi.

“Kütləvi informasiya vasitələri haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Qanununun layihəsi isə geniş müzakirələrə səbəb oldu. Sənədlə bağlı parlamentin İnsan hüquqları komitəsinin sədri Rəbiyyət Aslanova məlumat verdi. Komitə sədri dedi ki, dəyişikliklər KİV-lərin özünü tənzimləməsini ehtiva edir. Dəyişikliklərə əsasən, eyni və oxşar adların KİV orqanına verilməsi qadağan olunur. Layihəyə görə, qanunun 3-cü maddəsinə (Əsas anlayışlar) “oxşar ad” termini əlavə edilir və onun təsnifatı göstərilir. Əlavənin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, mövcud olan media orqanının adına oxşar yeni KİV-in yaradılmasına imkan verilməsin.

Layihədə xarici ölkənin fiziki və hüquqi şəxsləri tərəfindən maliyyələşdirilən KİV-in fəaliyyətinə xitam verilməsi də nəzərdə tutulur.

Qərəzli yazılara görə haqsız olduğuna dair barəsində məhkəmə tərəfindən il ərzində 2 dəfə qərar verilən media orqanının dərcinə və yayımına xitam verilməsi barədə qanuna dəyişiklik edilməsi təklifi də müzakirəyə təqdim olunur.

Müzakirələr zamanı çıxış edən deputat İqbal Ağazadə dəyişikliklərə ehtiyac olmadığını iddia etdi. Deputat Zahid Oruc isə dəyişikliyin qəbul olunmasına tərəfdar çıxdığını bildirdi: “Özlərini “mücahid” kimi təqdim edənlər əslində, hansısa kəşfiyyat orqanlarına xidmət edirlər. İndiyə qədər qanunun 3 dəfə məhkəmə qərarından sonra fəaliyyətinə xitam verilməməsi ilə bağlı maddəsi işləməyibsə, bundan sonra işləyəcək. Ancaq mətbu orqanın bağlanma məsələsi də birmənalı göstərilməyib. Ola bilər ki, məhkəmə iddiası qaldırılsın və bəraət alsın”. Deputat Siyavuş Novruzov isə bildirdi ki, burada heç bir məhdudiyyətdən və çətinlikdən söhbət getmir: “Sadəcə, məsələ konkretləşdirilir. Tənqid elə, sözünü de, amma təhqir eləmə, başqasının haqqına girmə. O zaman kimin səninlə nə işi var?”

Vitse-spiker Bahar Muradova dedi ki, mətbuatın vəzifəsi informasiyanı almaq, ötürmək və analiz etməkdən ibarətdir. Amma hər şeydən əvvəl mətbuat nümayəndəsi Azərbaycan vətəndaşıdır: “Azərbaycan haqqında dünya mətbu orqanlarında yaxşı məlumatlarla yanaşı, mənfi məlumatlar da dərc edilir. Ancaq mən də çox istərdim ki, bizim mətbuat nümayəndələrimiz bu məsələlərə nəzər saldıqda Azərbaycanın maraqları təmin olunsun. Xarici ölkələrdə Azərbaycanın maraqlarını qorusunlar və imzalarını tanıtsınlar”.

Bahar Muradova vurğuladı ki, hər bir kəs öz xətasına görə məsuliyyət daşıyır. İstənilən hüquqi cəza mexanizmi təkcə cəza demək deyil. Həm də xəbərdaredici bir funksiya daşıyır. KİV-də məsuliyyətin gücləndirilməsi digər sahələrdən daha çox vacibdir. Çünki bir söz bir toplumu yerindən oynada və həmin toplumu həvəsdən də sala bilər. Ona görə də sözün məsuliyyətini daşımaq hər bir fərdin mənəvi, hüquqi borcudur. Vitse-spiker onu da qeyd etdi ki, bu cəzalar yalnız qanunu pozanlara tətbiq olunacaq. Bundan narahat olmağa dəyməz. Təklif olunan dəyişiklik cəmiyyətdə qanunun aliliyi prinsipinin tətbiqinə aparan daha ciddi yollar açır və ona görə də kənar maliyyələrlə Azərbaycanın daxilində mövcud durumu mənfi istiqamətə yönəltmək istəyən kəslərin cəmləşdiyi qurumlar, onların maraqlarının ifadəçisi olan media orqanları məsulliyətli olmalı, atdıqları hər bir addıma, törətdikləri əmələ görə məsuliyyət daşımalıdırlar.

Deputat Siyavuş Novruzov tənqidi təhqirlə səhv salan jurnalistlərə diqqət çəkdi. Bildirdi ki, hər bir redaktor jurnalistə təhqirə, böhtana və şantaja yol verməməyi başa salmalıdır. Deputat Aqil Abbas isə 1999-cu ildə qəbul olunan “Kütləvi informasiya vasitələri haqqında” qanuna yenidən baxılmasının vacibliyini vurğuladı. Həmçinin qeyd etdi ki, Azərbaycan söz azadlığının yüksək səviyyədə olduğu yeganə ölkələrdəndir. O, eyni zamanda diqqətə çatdırdı ki, ölkədə “Azərbaycan” adlı bir neçə qəzet fəaliyyət göstərir. “Azərbaycan” sözünə seçilməyəcək qədər bir-iki söz, yaxud şəkilçi əlavə etməklə əsas adı saxlayırlar və özlərini “Azərbaycan qəzeti” kimi təqdim edirlər. Onun fikrincə, bu məsələyə də baxılmalıdır.

Müzakirələrdən sonra qanun layihəsi səsə qoyularaq təsdiqləndi.

Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsinin sədri Hadi Rəcəbli “Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil) haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi barədə layihəni təqdim etdi. Bildirdi ki, mövcud qanunvericiliyə görə xüsusi təhsil müəssisələrində təhsil alan sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin valideynləri üçün müəyyən imtiyazlar nəzərdə tutulur. Təklif olunan yeni dəyişiklik isə artıq evdə təhsil alan sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin valideynlərinə də müəyyən imtiyazlar verir. Qanun layihəsi səsə qoyuldu və təsdiqləndi.

“Dərman vasitələri haqqında” qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə layihə barədə də Hadi Rəcəbli məlumat verdi. Onun sözlərinə görə, dərman vasitələrinin satışı ciddi məsələ olduğu üçün buraya dövlətin müdaxiləsi olmalıdır. Sözügedən qanun layihəsinin də əsas məqsədi bazarda dərman vasitələrinin qiymətinin sabit saxlanılmasıdır. Deputatlar sənədə müsbət rəy verdilər.

Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynli “Azərbaycan Respublikasının Miqrasiya Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında” qanun layihəsini təqdim etdi. Bildirdi ki, təklif olunan əlavələr Məcəllənin özünün tələblərindən irəli gəlib. Təkliflərin mahiyyəti isə əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin ölkəmizdə saxlanılması qaydalarından ibarətdir. Qanun layihəsi təsdiqləndi.

Sonda Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri Arif Rəhimzadə gündəlikdə duran beş qanun layihəsi - “Bələdiyyə torpaqlarının idarə edilməsi haqqında”, “Bələdiyyələrin maliyyəsinin əsasları haqqında”, Azərbaycan Respublikasının 2003-cü il 17 iyun tarixli 478-IIQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Bələdiyyələrin vergi xidməti orqanı haqqında Əsasnamə”də, “Bələdiyyələrin statusu haqqında” və Azərbaycan Respublikasının 2003-cü il 17 iyun tarixli 478-IIQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Bələdiyyələrin vergi xidməti orqanı haqqında Əsasnamə”də dəyişikliklər edilməsi barədə məlumat verdi. Onun sözlərinə görə, düzəlişlərin əsas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, fərdi yaşayış evinin tikintisi üçün torpaq sahəsi əldə etmiş şəxs həmin torpaq sahəsini beş il müddətində özgəninkiləşdirə bilməz. Belə məhdudiyyət bələdiyyənin qərarında və bu qanunun 6.2-ci maddəsinə əsasən, tərəflər arasında bağlanmalı olan müqavilədə nəzərdə tutulmalıdır.

Qanun layihələri səsə qoyularaq qəbul edildi və bununla da Milli Məclisin plenar iclası başa çatdı.

Rəşad BAXŞƏLİYEV,

Elgün MƏNSİMOV,

Azərbaycan.-2014.- 17 dekabr.- S.6.