Milli Məclisdə Nazirlər Kabinetinin
illik hesabatı dinlənilmişdir
Martın 14-də Milli Məclisin növbəti iclası keçirilmişdir.
AzərTAc xəbər verir ki, iclasda Konstitusiyaya uyğun olaraq Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2013-cü ildə fəaliyyətinə dair illik hesabatı dinlənilmişdir.
Hökumətin hesabatı kitab şəklində çap olunaraq deputatlara paylanmışdır.
Hesabatda Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə sosial-iqtisadi inkişafın bütün sahələrində baş verən müsbət dəyişikliklər, dövlət proqramlarının icrası vəziyyəti dolğun əks etdirilmişdir.
Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov demişdir ki, bu gün yaz sessiyasının beşinci iclasıdır və qanunvericiliyə uyğun olaraq Nazirlər Kabineti 2013-cü ildə fəaliyyəti barədə hesabat verir.
Oqtay Əsədov Nazirlər Kabinetinin hesabatında dövlət başçısının rəhbərliyi ilə ölkədə bütün istiqamətlərdə, o cümlədən sosial-iqtisadi sahədə əldə edilən nailiyyətlərin ətraflı əksini tapdığını və təhlil olunduğunu demişdir. Sədr bildirmişdir ki, ötən il dünya iqtisadiyyatında bir qədər səngiyən, lakin davam edən iqtisadi böhran şəraitində Azərbaycan iqtisadiyyatı hesabatda araşdırılmış və gələcəkdə yerinə yetirilməsi üçün vəzifələr müəyyənləşdirilmişdir. İqtisadiyyatımız 2013-cü ildə də xarici təhdidlərə qarşı güclü müqavimət qabiliyyətini saxlamışdır. Makroiqtisadi sabitlik qorunmuş, milli iqtisadiyyatın bütün sahələrində ciddi irəliləyiş baş vermişdir. Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası davam etmişdir. Ölkə iqtisadiyyatında qazanılmış ən uğurlu nəticələrdən biri ümumi daxili məhsul istehsalında 5,8 faiz artımın əldə olunmasıdır. Dünya üzrə bu göstərici 2,1 faizdir.
Milli Məclisin Sədri demişdir ki, bizim üçün digər önəmli fakt iqtisadiyyatımızın qeyri-neft sektorunda əldə edilən artımın 10 faizə çatmasıdır. Bunun nəticəsində həmin sektorun xüsusi çəkisi əvvəlki illə müqayisədə 3,1 faiz bəndi artaraq 56,6 faiz olmuşdur. Hesabat ili ərzində Dövlət Neft Fondunun vəsaitləri 1,8 milyard dollara yaxın artaraq 36 milyard dollara çatmışdır. Ölkədə həyata keçirilən pul- kredit siyasəti sayəsində Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatları il ərzində 21 faiz artaraq 14,1 milyarda çatmışdır. İl ərzində manatın məzənnəsinin sabitliyi qorunub saxlanılmışdır. Hazırda Azərbaycanın məcmu valyuta ehtiyatları 50 milyard dollardan çoxdur. Strateji valyuta ehtiyatlarının ümumi daxili məhsula nisbətinə görə Azərbaycan dünyanın 20 ölkəsi arasındadır. Hesabat ilində sahibkarlığın inkişafına, qeyri-neft sektoruna, sosial infrastruktur layihələrinə investisiya qoyuluşları üçün əlverişli şərait yaradılmışdır. Prezident İlham Əliyevin göstərişinə əsasən əhalinin sosial rifahının yaxşılaşdırılması, yeni iş yerlərinin yaradılması yolu ilə yoxsulluq səviyyəsinin azaldılması hökumətin fəaliyyətinin əsas istiqamətlərindən biri olmuşdur. Hesabat ilində sahibkarlıq, qeyri-neft sektoru inkişaf etmiş, ölkə üzrə 28 milyard dollar sərmayə qoyulmuşdur. Sərmayələrin 62 faizindən çoxu daxili mənbələr hesabına təmin edilmişdir.
Hesabatdan göründüyü kimi, iqtisadiyyatda işçilərin orta aylıq əməkhaqqı 6,2 faiz artaraq 423 manata, yəni 540 dollara çatmışdır. İlin yekununa görə, yoxsulluğun səviyyəsi 5,3 faiz təşkil etmişdir.
Sədr hökumətin 2012-ci ildə Nazirlər Kabinetinin hesabatının təqdimatı zamanı deputatların verdiyi təkliflərə diqqətlə yanaşıldığını və ötən il nəzərə alındığını bildirmişdir.
* * *
Sonra Baş nazir Artur Rasizadə Nazirlər Kabinetinin 2013-cü ildə fəaliyyəti haqqında hesabatla çıxış etmişdir.
Baş nazir Artur Rasizadənin çıxışı
- Hörmətli sədr!
Hörmətli deputatlar!
Azərbaycanın ardıcıl islahatlara və sistemli proqramlara əsaslanan dinamik sosial-iqtisadi tərəqqisi hesabat ilində də uğurla davam etdirilmişdir. Hökumətin fəaliyyətinin əsasını təşkil edən iqtisadi inkişafın başlıca hədəfi xalqın rifahının yüksəldilməsidir. Bu məqsədə nail olunması üçün makroiqtisadi sabitliyin qorunub saxlanılması, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və regionların davamlı inkişafı təmin edilmişdir.
Qazanılmış müvəffəqiyyətlər günün çağırışlarına uyğun müasir idarəçilik keyfiyyətlərinə malik Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən sosial-iqtisadi siyasətin qayəsini təşkil etmişdir.
Ötən il dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsi və ölkənin inkişafının davamlılığının təmin edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edən prezident seçkiləri keçirilmişdir. Seçicilər rəhbərliyi dövründə real işləri ilə xalqın etimadını qazanmış İlham Əliyevi dəstəkləmişlər.
Son on ildə iqtisadiyyatda əldə olunmuş yüksək nəticələri aşağıdakı rəqəmlər bir daha əyani təsdiq edir. Belə ki, bu dövrdə ümumi daxili məhsulun həcmi 3,2 dəfə, sənaye məhsullarının istehsalı 2,7 dəfə, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı 1,5 dəfə, investisiya qoyuluşu 5,2 dəfə, o cümlədən qeyri-neft sahəsinə 15,3 dəfə, kredit qoyuluşları 23,0 dəfə, əhalinin gəlirləri 6,5 dəfə, orta aylıq əməkhaqqı 5,5 dəfə, minimum əməkhaqqı 11,7 dəfə, pensiyaların orta məbləği 7,2 dəfə, banklardakı əmanətlər isə 25,4 dəfə artmışdır. Yoxsulluğun səviyyəsi 7,4 dəfə azaldılmış, 1 milyon 200 min yeni iş yeri yaradılmışdır.
Həmin müddətdə dövlət büdcəsinin xərcləri 15,5 dəfə yüksəlmişdir. O cümlədən artım sosialyönümlü xərclərdə 7,2 dəfə, səhiyyədə 11,2 dəfə, təhsildə 6,1 dəfə, mədəniyyət və idman sahələrində isə 8,8 dəfə təşkil etmişdir.
Əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2013-cü ildə də sosial-iqtisadi və institusional islahatların dərinləşdirilməsinə xüsusi diqqət yetirilmişdir. Bu istiqamətdə atılmış ən önəmli addımlardan biri dövlət başçısının şəxsi təşəbbüsü ilə yaradılmış "ASAN xidmət"in innovasiyalar əsasında qurulmuş fəaliyyətinin genişləndirilməsi olmuşdur. Nəticədə əhaliyə göstərilən dövlət xidmətlərinin keyfiyyəti əsaslı surətdə yaxşılaşdırılmış və şəffaflıq prinsipləri təmin edilmişdir.
Hesabat ilində ümumi daxili məhsulun real artımı 5,8 faiz, qeyri-neft sektorunda isə 10,0 faiz olmuşdur. Bütün maliyyə mənbələri hesabına ölkə iqtisadiyyatına 22,0 milyard manat investisiya cəlb edilmişdir. Ümumi investisiyaların 74,3 faizi qeyri-neft sektorunun payına düşmüşdür. İllik inflyasiya 2,4 faiz səviyyəsində qeydə alınmışdır. Əhalinin gəlirləri 8,0 faiz artmış, onun adambaşına düşən hissəsi 4,0 min manatı ötmüş, yoxsulluğun səviyyəsi isə 5,3 faizə düşmüşdür.
Minimum əməkhaqqı, pensiyaların baza hissəsi və dövlət təşkilatlarında çalışanların maaşları artırılmış, ümumilikdə ölkə üzrə orta aylıq məvacib 6,2 faiz artırılaraq 423 manata çatdırılmışdır.
Qazanılmış uğurların əsas səbəblərindən biri 2013-cü ilin dövlət büdcəsinin yüksək səviyyədə icra olunması ilə bağlıdır.
Belə ki, onun mədaxilinin proqnozu 101,8 faiz yerinə yetirilərək 19,5 milyard manat təşkil etmişdir.
Hesabat dövründə dövlət büdcəsinin xərclərində sosial təyinatlı xərclərin xüsusi çəkisi 32,6 faiz təşkil edərək 6,2 milyard manat məbləğində olmuşdur.
Ölkədə həyata keçirilən tarazlaşdırılmış maliyyə və pul siyasəti inflyasiyanın aşağı səviyyədə saxlanılmasına və manatın sabitliyinin qorunmasına zəmin yaratmışdır.
İlin sonuna 50 milyard ABŞ dolları məbləğinə çatdırılan və ümumi daxili məhsulun təqribən 70 faizi səviyyəsində olan strateji valyuta ehtiyatları ölkənin sosial-iqtisadi inkişafını şərtləndirən mühüm amillərdən birinə çevrilmişdir.
Bu dövrdə əhalinin banklardakı əmanətləri 25,1 faiz artaraq 6,4 milyard manatı ötmüşdür.
Göstərilən nailiyyətlərin dünyada 2008-ci ildən bəri davam edən qlobal maliyyə və iqtisadi böhran şəraitində mümkün olması da diqqətçəkən məqamdır.
Hesabat ilində regionların, Bakı şəhəri və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramlarının icrası təmin edilmişdir. Proqramlar çərçivəsində yollar çəkilmiş, əhalinin qaz, elektrik enerjisi, su təchizatı və sosial infrastruktur əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmışdır. Bölgələrin prioritet inkişafını nəzərə alaraq Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən sahibkarlıq subyektlərinə verilmiş güzəştli kreditlərin 70 faizindən çoxu regionlara istiqamətləndirilmişdir.
Ümumilikdə regionların inkişafı proqramlarının icrasına 50,7 milyard manat, o cümlədən ikinci proqramın icrasına 34,7 milyard manat vəsait yönəldilmişdir.
Azərbaycan Prezidentinin tapşırığına uyğun olaraq, əhalinin içməli su təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində görülmüş əhəmiyyətli işləri xüsusilə vurğulamaq istərdim. Son on ildə 3400 kilometrdən artıq içməli su xətti, 1200 kilometrdən çox kanalizasiya xətti, xeyli sayda su anbarı, nasos stansiyası və kəndlərdə modul tipli sutəmizləyici qurğular inşa edilmişdir. Görülmüş işlərin məntiqi nəticəsi olaraq, ölkə əhalisinin 55 faizi fasiləsiz keyfiyyətli içməli su ilə təmin olunmuşdur.
Məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin və sosial təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən işlər ötən ildə də davam etdirilmişdir. İl ərzində 29 min nəfərə yaxın məcburi köçkün hər cür şəraiti olan yeni mənzillərə köçürülmüşdür.
Məcburi köçkünlərin
sosial problemlərinin həllinə 637 milyon manat vəsait xərclənmişdir
ki, bu da 2003-cü illə müqayisədə 5,8 dəfə
çoxdur. Ümumilikdə
son on ildə bu məqsədlərə 3,6 milyard manat maliyyə
vəsaiti sərf edilmişdir.
Hörmətli
deputatlar!
2013-cü ildə neft-qaz sahəsinin gələcək
inkişafı üçün önəmli addımlar
atılmışdır. Xəzər dənizinin Azərbaycan
sektorundakı "Şahdəniz" qaz-kondensat
yatağının işlənməsi layihəsi üzrə
yekun saziş imzalanmışdır.
Azərbaycan
qazının dünya bazarına çıxarılması məqsədi
ilə Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin genişləndirilməsi,
Trans-Anadolu Boru Kəməri (TANAP) və Trans-Adriatik Boru Kəməri
(TAP) layihələri ilə bağlı müqavilələr
imzalanmış və onların həyata keçirilməsinə
başlanılmışdır.
Respublikaya
böyük həcmdə investisiyaların cəlb edilməsinə,
yeni iş yerlərinin açılmasına imkan verəcək
bu layihələr ölkənin və xalqın gələcəyi
üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Ölkənin
enerji təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsinin
davamı olaraq, hesabat ilində elektrik stansiyalarının
ümumi gücü 12,9 faiz
artırılmış və 7 min meqavatı ötmüşdür.
Ümumən, son on ildə 17 elektrik stansiyası tikilərək
istismara verilmiş, 15 min kilometrdən artıq elektrik xətti
çəkilmiş, 1600-dən çox yarımstansiya
inşa edilmiş və yenidən qurulmuşdur.
Qeyri-neft sektorunun aparıcı sahələrindən biri
olan aqrar-sənaye kompleksində də nəzərəçarpacaq
dəyişikliklər müşahidə olunmuşdur.
Hesabat
ilində kənd təsərrüfatında istehsal 4,9 faiz artmış, əsas məhsulların
istehsalında müsbət nəticələr əldə
edilmişdir.
Yaradılmış iri taxılçılıq təsərrüfatlarında
qeydə alınmış yüksək məhsuldarlıq
ardıcıl həyata keçirilən ərzaq təhlükəsizliyi
kursunun düzgünlüyünü təsdiq etmişdir.
Kənd təsərrüfatının
inkişafına göstərilən dövlət dəstəyi
tədbirlərinin davamı olaraq mövcud vergi
azadolmalarının müddəti daha 5 il
uzadılmışdır.
Dövlət büdcəsindən və digər mənbələrdən
ayrılmış vəsaitlər hesabına sahənin texniki
təminatının yaxşılaşdırılması
üzrə mühüm işlər
görülmüşdür.
Ötən
il Taxtakörpü kompleksinin istifadəyə
verilməsi əkin sahələrinin suvarılmasının
yaxşılaşdırılmasına, yeni torpaqların
dövriyyəyə cəlb edilməsinə, içməli su
ehtiyatlarının artırılmasına və elektrik enerjisi
istehsalına imkan yaradacaqdır.
2013-cü
ildə yol-nəqliyyat kompleksində yük və sərnişin
daşınmalarında artıma nail olunmuş, nəqliyyat
parklarının yenilənməsi ilə bağlı konkret
addımlar atılmışdır. Avtomobil
yollarının tikintisi və təmiri işləri davam
etdirilmiş, çoxlu sayda körpülər və
keçidlər inşa olunmuşdur.
"İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları ili" elan
edilmiş 2013-cü ildə Azərbaycanın ilk telekommunikasiya
peyki orbitə çıxarılmış, sahənin
inkişafı keyfiyyətcə yeni mərhələyə
yüksəlmişdir.
Keçən
il 50 elektron ATS istismara verilmiş, ölkənin
telefon şəbəkəsinin ümumi tutumu xeyli genişləndirilmişdir.
"Elektron
hökumət portalı"nın fəaliyyəti
təkmilləşdirilmiş, ona qoşulan mərkəzi icra
hakimiyyəti orqanlarının və göstərilən
elektron xidmətlərin sayı
artırılmışdır.
Hörmətli
deputatlar!
2013-cü ildə humanitar sahələrin inkişafı
ilə bağlı dövlət proqramlarının icrası
ardıcıl həyata keçirilmişdir. Bu seqmentin maddi-texniki
bazası əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmləndirilmiş, çoxsaylı
sosial infrastruktur obyektləri istifadəyə verilmişdir.
Təhsilin müasir tələblərə uyğun yeniləşdirilməsi,
pedaqoji kadrların hazırlığının təkmilləşdirilməsi,
yeni maliyyə mexanizmlərinin tətbiqi ilə bağlı
konkret işlər görülmüşdür.
Ötən
il 300-ə qədər yeni ümumtəhsil
məktəbi binası inşa edilmiş və əsaslı təmir
olunmuşdur. Son on ildə tikilmiş məktəblərin
sayı onların bugünə mövcud olan ümumi
sayının yarıdan çoxunu təşkil edir.
Səhiyyə sahəsində aparıcı texnologiyalarla
və müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş yeni tibb mərkəzləri
yaradılmış, əhaliyə göstərilən xidmətin
keyfiyyəti nəzərəçarpacaq dərəcədə
artırılmışdır. Bir çox xəstəliklər
üzrə ölüm hallarının göstəriciləri
kəskin aşağı düşmüş, orta tibb mütəxəssislərinə
olan tələbatın ödənilməsi məqsədi ilə
yeni təhsil müəssisələri
açılmışdır.
Hesabat ilində respublikada mədəniyyətin
bütün sahələrinin inkişafı, mədəni
irsin qorunub saxlanılması, tarixi abidələrin öyrənilməsi
və bərpası ilə bağlı ardıcıl tədbirlər
həyata keçirilmişdir.
Ölkənin böyük turizm potensialının
reallaşdırılması və müvafiq infrastrukturun
yaradılması istiqamətində zəruri addımlar
atılmışdır.
Hörmətli
deputatlar!
Əvvəlki illərdə olduğu kimi, Nazirlər
Kabineti ölkənin hərbi gücünün
artırılmasına, müdafiə qabiliyyətinin möhkəmləndirilməsinə
və Silahlı Qüvvələrin ən müasir hərbi
texnika və silahlarla təmin edilməsinə prioritet istiqamət
kimi xüsusi diqqət yetirmişdir. Orduda aparılan
quruculuq işlərinə uyğun olaraq, hərbçilərimizin
döyüş hazırlığının və peşəkarlığının
artırılması, sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi
tədbirləri davam etdirilmişdir. Ümumilikdə
müdafiə xərclərinin maliyyələşdirilməsinə
3,0 milyard manat vəsait
ayrılmışdır.
Hörmətli
deputatlar, Nazirlər Kabinetinin 2013-cü ilin sosial-iqtisadi
inkişafının yekunlarına və 2014-cü ildə
qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş
iclasındakı nitqində Prezident İlham Əliyev
qazanılan uğurlu nəticələrin daha da möhkəmləndirilməsi
üçün hökumətin qarşısında duran
konkret vəzifələri və prioritetləri dəqiq müəyyənləşdirmişdir.
Nazirlər Kabineti bu tapşırıqların həyata
keçirilməsini özünün fəaliyyət
proqramı kimi qəbul etmişdir.
Diqqətinizə
görə sağ olun!
* * *
Sonra Nazirlər Kabinetinin hesabatı ilə əlaqədar
müzakirələr başlanmışdır. Çıxış edən
deputatlar ötən il Azərbaycanın
sosial-iqtisadi inkişafında əhəmiyyətli nəticələr
əldə olunduğunu, əhalinin yaşayış səviyyəsinin
getdikcə yüksəldiyini vurğulamışlar. Çıxışlarda bildirilmişdir ki, Nazirlər
Kabinetinin illik hesabatında ölkə həyatının
bütün sahələri əhatə edilmiş,
bütün əsas göstəricilər öz əksini
tapmışdır.
Qeyd edilmişdir ki, enerji sahəsi ilə yanaşı,
qeyri-neft sektorunun inkişafı Azərbaycanın bölgədə
güclü potensiala malik dövlət olduğunu bir daha təsdiqləmişdir. Azərbaycan
neft gəlirlərini qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəltməklə
qabaqcıl texnologiyalar əsasında yeni sənaye sahələri
yaradır, iqtisadi və sosial infrastruktur uğurla inkişaf
edir.
Bildirilmişdir
ki, ötən il ölkəmizin dünyada
mövqeyi daha da möhkəmlənmişdir. Nəzərdə
tutulan iqtisadi islahatlar ardıcıl həyata
keçirilmişdir. Qarşıya qoyulan məqsədlərə
nail olunması Azərbaycan xalqının maraqlarına,
ölkənin inkişafına uyğun düzgün
siyasi-iqtisadi taktika seçildiyini bir daha təsdiqləyir.
Diqqətə çatdırılmışıdır
ki, regionların inkişafı istiqamətində həyata
keçirilən proqramlar sayəsində bölgələrimiz
xeyli inkişaf etmişdir. Bu isə sənayenin
yeni sahələri üçün əlverişli şərait
yaratmışdır. Ölkədə
çoxsaylı yeni istehsal müəssisələri
açılmışdır. Sosial quruculuq sahəsində
görülən işlər, büdcədən hər il
sosial məqsədlər üçün ayrılan vəsaitlərin
artırılması, 1 milyon 200 min yeni iş yerinin
yaradılması xalqın rifahını daha da
yaxşılaşdırır.
Hesabat ilinin ən əlamətdar hadisələrindən
biri ölkədə keçirilən demokratik, şəffaf
prezident seçkiləri olmuşdur. Eləcə də
"Şahdəniz-2" üzrə yekun investisiya qərarının
imzalanması, "ASAN xidmət" timsalında sosial
innovasiyalara geniş start verilməsi ötən ilin
mühüm hadisələridir.
2013-cü ildə qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə
bağlı çox ciddi addımlar
atıldığını deyən deputatlar hesabatda əks
olunmuş statistik göstəricilərin də bunu təsdiqlədiyini
bildirmişlər. Ötən il ölkəmizdə
kosmik sənayenin yaranması və Azərbaycanın ilk
telekommunikasiya peyki "Azərspace-1"in orbitə
buraxılması da təqdirəlayiq hal kimi dəyərləndirilmişdir.
Həmçinin ötənilki müzakirələr zamanı
deputatların səsləndirdikləri irad və təkliflərin
nəzərə alınmasının müsbət hal olduğu
bildirilmişdir.
Hökumətin qaçqınlar və məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı gördüyü işlər də yüksək dəyərləndirilmişdir.
Müzakirələrdən sonra Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2013-cü ildə fəaliyyətinə dair illik hesabatı səsə qoyularaq məqbul hesab edilmişdir.
Sonra Milli Məclisin deputatları Cinayət və Cinayət-Prosessual məcəllələrində, "Terrorçuluğa qarşı mübarizə haqqında" Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihələrinə baxmışlar.
Bildirilmişdir ki, hər üç qanun layihəsində edilmiş dəyişikliklərdə məqsəd terrorçuluqla mübarizədə görülən tədbirlərin səmərəliliyini artırmaqdır.
Müzakirələrdən sonra hər üç qanun layihəsi təsdiqlənmişdir.
Bununla da Milli Məclisin iclası başa çatmışdır.
AzərTAc
Azərbaycan.-2014.- 15 mart.- S.2.