AND YERİ

Şəhidlər xiyabanı hüzn gününə hazırlanır

...Yetmiş illik imperiya buxovlarını qırmış Vətənimizin qan-qadası, əsarətinə üsyan edən məmləkətin qəm adası, nakam şəhidlərin ruhlar odası - Şəhidlər xiyabanı!

Haqqında qürur və iftixarla söz açılan bir ünvan! Bakının mərkəzində inzibati bir ərazidir bura. 1918-ci ilin mart qırğınlarında, daha doğrusu, bu qədim şəhər uğrunda canlarını qurban vermiş azərbaycanlıların, türk əsgərlərinin, 1990-cı ildə Qanlı Yanvar hadisələri zamanı Azərbaycanın müstəqilliyi yolunda şəhid olanların uyuduğu xiyabandayıq. 24 ildir ki, bu ünvan böyükdən-kiçiyə, yaşından, ictimai fəaliyyətindən və siyasi mövqeyindən asılı olmayaraq hər kəsin ziyarətgahına çevrilib. 20 Yanvarın ildönümləri ərəfəsində xiyaban özgə bir libasa bürünür. Qərənfillər 24 ildir ki, şəhidlərimizin üz qoyduğu torpaqdan boylanıb, onların ayağına döşənmələri ilə sanki ana-bacılara, pünhan dərdli sonalara qoşulub ağı deyir. Qan rəngli qərənfil ağısı hər il 20 Yanvarda könülləri titrətsə və kövrəltsə də, burada qürurla qəhər, iftixarla həsrət, kədərlə hüzn, nəhayət, mübarizliklə əzmkarlıq da qovuşub!

Yaxın tariximizdən məlum olduğu kimi, 1924-1990-cı illərdə xiyaban ləğv edilərək "Dağüstü park" adlanan əyləncə mərkəzinə çevrilmişdi. Zaman dəyişdi, milli azadlıq uğrunda canlarını Vətənə qurban verənlərin burada dəfnindən sonra ərazi Şəhidlər xiyabanı adlandırıldı.

Xiyabanın bugünkü görkəmi təkcə xalqımızın deyil, paytaxt Bakının əcnəbi qonaq və sakinlərinin də diqqətini cəlb edir. O qara günlərdən xiyabanı yalnız 24 illik zaman məsafəsi ayırmır, əksinə, qovuşdurur. 1990-cı ildə Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda şəhid olmuş insanların xiyabanda dəfni üçün o qanlı-qadalı günlərdə ictimaiyyət tərəfindən yaradılmış dəfn komissiyası adından çıxış edən elmlər doktoru Azad Nəbiyev o vaxtkı 26 Bakı Komissarı (indiki Səbail) Rayon Xalq Deputatları Soveti İcraiyyə Komitəsinin sədri Əli Məmmədova müraciət etmiş, birlikdə Dağüstü parka gələrək şəhidlərin hazırda dəfn olunduğu yeri məqsədəuyğun hesab etmişdilər. Bu yerin seçilməsində görkəmli arxitektor, elmlər doktoru Nəriman Əliyevin məsləhətləri də nəzərə alınmışdır.

Xatırladaq ki, 1990-cı il yanvarın 22-də dəfn olunanların arasında 1918-ci ilin mart qırğınları zamanı şəhid olanlardan 3-nün nəşi var idi. Hər üç məzarın üstündə "1918-ci il şəhidləri" sözləri yazılıb. Onu da deyək ki, 20 Yanvar şəhidləri içərisində bir nəfər 25 yaşlı naməlum gənc də var.

Xiyabanda 20 Yanvara hazırlıq işləri gedir. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin əlaqədar idarə və müəssisələrinin işçiləri, eləcə də könüllülərdən ibarət gənclər qruplara bölünərək xiyabanda həm təmizlik, səliqə-səhman, həm də təmir-bərpa və bədii tərtibatla məşğuldurlar. Burada hər kəsin görə biləcəyi iş, göstərdiyi xidmət Vətənin azadlığı uğrunda şəhid olanların əbədiyyətə qovuşmaları ilə qəlblərdə daim yaşadıqlarını təsdiqləməkdir.

Xiyaban al-qırmızı qərənfil libasına bürünür. Öyrənirik ki, hələ qönçə-ləçək olan qərənfillər bura şəhərətrafı, əsasən Abşeron kəndlərindən gətirilir.

Əlbəttə, illər keçdikcə, zaman dəyişdikcə zövqlər də formalaşır. Bu il də xiyabanın bədii tərtibatında xeyli dəyişikliklər gözə dəyir. Girişdə qan libaslı mənzərələrdə o müdhiş gecə və müstəqil Azərbaycanın dövlət rəmzləri təsvir edilir. Əsas məqsəd ziyarətçilərin həmin gün güclü axınının nəzərə alınması, qoca, yaşlı insanların ziyarətə sərbəst şəkildə gəlmələrinin təmin edilməsidir.

Burada hazırlıq işləri görülsə də, xiyaban bu gün ziyarətçilərini də qarşılayır. Ziyarətə gələnlər arasında Bakı şəhərinin məktəbliləri və bağça uşaqları da çoxluq təşkil edir. Onları bura gətirən, əlbəttə, Ana və Vətən kəlmələrinin əzəməti, həm də bu ayrılmaz varlıqların qorunması uğrunda canlarından keçən, ölümsüzlükləri ilə şəhidlik zirvəsinə yüksələnlərin müqəddəs məkanını ziyarət etməkdir.

Məhəmməd NƏRİMANOĞLU,

Azərbaycan.-2014.- 17 yanvar.- S.6.