240-dan çox tanınmış şirkət Bakıda bir araya gəlirsə, bu həm də Azərbaycanın nüfuzu deməkdir

Belə uzunömürlü sərgilər tək-tək olur. 1994-cü ildə Azərbaycanda mürəkkəb ictimai-siyasi və iqtisadi vəziyyətin hökm sürdüyü şəraitdə ümummilli lider Heydər Əliyevin dünyadakı nüfuzu sayəsində baş tutan və xeyir-duası ilə həyata vəsiqə alan Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi artıq 23-cü dəfə idi ki, Bakıda keçirilirdi.

Ötən dövr ərzində sərgiyə maraq azalmayıb. Əksinə, öz maraq dairəsini genişləndirərək ətrafına daha çox iştirakçı toplayıb, diqqəti yeni-yeni sahələrə cəlb edib. Prezident İlham Əliyevin hər il sərginin açılışında iştirak və çıxış etməsi, ekspozisiyalara baxması, iştirakçılarla təmasda olması tədbirin əhəmiyyətini bir daha təsdiqləyir və artırır.

Bakı Ekspo Mərkəzində yenə 30 ölkənin 240-dan çox şirkəti bir araya gəlmişdi. Sərginin ekspozisiya sahəsinin 64 faizə qədərini yaxın və uzaq xaricdən gəlmiş iştirakçılar tutmuşdu. Onların bir çoxunu daimi iştirakçılar adlandırmaq olar. Çünki uzun illərdir sərgidə iştirak edirdilər. Bu sırada Azərbaycanda həyata keçirilən qlobal neft-qaz layihələrində tərəfdaşlıq edən şirkətlərin xüsusi yeri var idi. Bunlar “Əsrin müqaviləsi”nin iştirakçıları, Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan kəmərinin səhmdarları, “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının işlənməsi layihəsinin tərəfdaşları idilər.

...”Total” şirkətinin pavilyonu qarşısında bir dəstə insan toplaşmışdı. Bu da təsadüfi deyildi. Çünki Fransanın bu nüfuzlu şirkəti artıq 20 ildir Azərbaycandadır və etibarlı tərəfdaş olduğunu əməli işi ilə təsdiqləyib. Hazırda “Total” BTC-nin 11 səhmdarından biridir və layihədə 5 faizlik payla iştirak edir. “Total”, eyni zamanda, Xəzərin Azərbaycan sektorundakı “Abşeron” yatağının işlənməsi layihəsində çalışır. Elə sərgiyə gələnlərin çoxunun da diqqətini cəlb edən bu idi. Çünki onlar əsasən neft-qaz sahəsində çalışan mütəxəssislərdir və “Abşeron”un işlənməsi zamanı ortaya çıxan spesifik xüsusiyyətlərlə maraqlanırdılar.

“Azfen”in pavilyonuna baxanların əksəriyyəti isə neft-qaz obyektlərinin tikintisində çalışan inşaatçılar idi. Bu da təbiidir. Çünki “Azfen” son iki onillikdə tikintidə möcüzələr yaradıb. Səngəçal terminalının, Qərb ixrac boru kəmərinin, “Azəri” yatağındakı Kompressor və suvurma platformasının tikintisində, barjların təmirində, ölkədaxili qaz xətlərinin çəkilişində misilsiz işlər görüb. İndi isə “Cənub qaz dəhlizi”nin ehtiyat mənbəyi olan “Şahdəniz” yatağı ilə bağlı tikinti işlərinin həyata keçirilməsində iştirak edir. Xatırladaq ki, “Azfen” SOCAR-ın və Türkiyənin aparıcı podratçı şirkəti olan “Tekfen”in yaratdıqları birgə müəssisədir.

Bakı Ekspo Mərkəzinə daxil olarkən iri bir lövhə var idi: “Baş sponsor - SOCAR”. SOCAR-la yanaşı, sərgiyə daha 13 şirkət sponsorluq edirdi. Bu, sərgiyə marağın ildən-ilə azalmadığını təsdiqləyən faktdır. Sərgi, sözün əsl mənasında, dünyanın iri neft-qaz şirkətləri arasında əməkdaşlıq, tərəfdaşlıq, işgüzar əlaqələr və dostluq yaradan platformaya çevrilib.

Ötən illər ərzində Azərbaycanın neft-qaz sənayesi də yüksək sürətlə inkişaf edib, ölkəyə gəlirlər gətirib. Azərbaycan dövləti bu gəlirlərdən düzgün və səmərəli istifadə edərək onları insanların rifahına, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə, o cümlədən qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəldib.

Son illər Azərbaycan investisiya yönəldən ölkədən sərmayə yatıran ölkəyə çevrilib. Elə qonşu Gürcüstanda ölkəmiz neçə-neçə layihə reallaşdırıb ki, onlardan biri də SOCAR-ın Kulevi (Qara dəniz) neft terminalıdır. Neft-qaz sərgisinin daimi iştirakçılarından biri də bu terminal idi. Terminalın baş direktorunun müavini Elnur Fətəliyevlə müəssisənin uğurlarını maraqlı ekspozisiyalarla əks etdirən pavilyonda söhbət etdik. O dedi:

- Kulevi neft terminalı 2008-ci ildən fəaliyyət göstərir. Onun işi neftin və neft məhsullarının qəbul edilməsi, saxlanılması və tankerlərə yüklənməsindən ibarətdir. Bizim terminalın spesifik iş xüsusiyyəti var. Belə ki, burada boru xətləri yoxdur. Dəmir yolu vasitəsilə aldığımız məhsulları dənizlə yola salırıq. Su yolları ilə daxil olan məhsulları isə mənzil başına dəmir yolu ilə ötürürük.

Elə burada öyrəndik ki, terminal Azərbaycan, Qazaxıstan, Türkmənistan, Rumıniya, Bolqarıstan arasında qarşılıqlı məhsul qəbulunu və ötürülməsini həyata keçirir. İndiyədək terminal 21 milyon tona yaxın neft və neft məhsulu ötürüb. Bununla belə, hazırda qəbul edilən və yola salınan məhsulların həcminin artırılması məqsədilə terminalda əlavə çənlər tikilir.

Neft-qaz sərgisindən danışanda isə terminalın nümayəndəsi bildirdi ki, bu sərgi yalnız işin xeyrinə xidmət edir. Burada hər bir şirkət, hər bir müəssisə özünə tərəfdaş, məhsuluna müştəri axtarıb tapır və onlar bir-birinin təcrübəsindən yararlanırlar.

Builki Neft və Qaz Sərgisində “veteran” iştirakçılarla yanaşı, debütünü edən, yaxud buraya cəmi bir neçə dəfə gələn şirkətlər də az deyildi. Rusiya şirkətləri sərginin ən fəal iştirakçılarından idi. Onlar artıq 6-cı dəfə idi ki, Neft və Qaz Sərgisi ilə paralel keçirilən “Caspian Power”ə (Xəzər Beynəlxalq Energetika və Alternativ Enerji Sərgisi) də böyük maraq gostərirdilər.

Rusiyanın tanınmış “Svel” şirkətinin ictimaiyyətlə əlaqələr meneceri Mariya Berdnik məmnuniyyətlə müsahibimiz oldu. Bildirdi ki, əsasən elektrotexnika avadanlığı istehsal edən “Svel”in təkcə Yekaterinburq şəhərində 3 müəssisəsi var. Bundan əlavə, şirkətin Rusiyada və keçmiş SSRİ-nin müxtəlif yerlərində 13 nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir. “Svel”in bu sərgidə iştirak etməkdə məqsədi özfəaliyyət dairəsini daha da genişləndirmək üçün yeni tərəfdaşlar tapmaqdır.

Mariya paytaxtımız barədə təəssüratlarını da bölüşdü: “Burada qədimliklə müasirlik bir-birini çox tamamlayır. Qız qalası qədim tarixinizdən danışırsa, müasir göydələnlər ölkənizin bugünkü inkişafından xəbər verir. Burada hər şey gözəldir - dəniz də, hava da, insanlar da...”

Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, sərgidə iştirak edən qonaqların hansını dindirirdin, bu cür ürəkaçan sözlər eşidirdin. Bu o deməkdir ki, Bakıda keçirilən Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi təkcə işgüzar əlaqələr yaratmır, həm də xalqımız, ölkəmiz haqqında həqiqətlərin dünyaya çatdırılmasına xidmət edir.

Flora SADIQLI,

Ağaəli MƏMMƏDOV (foto),

“Azərbaycan”.- 2016.- 4 iyun.- S. 8.