Azərbaycan 2015-ci ildə də qlobal əhəmiyyətli tədbirlərin mərkəzi oldu

Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu gündən-günə yüksəlir, dünya ictimaiyyəti respublikamızda həyata keçirilən islahatlar kursunun mahiyyəti ilə bağlı dolğun, hərtərəfli, obyektiv informasiya almaq imkanı qazanır. Bütün bunlar həm də iqtisadi, siyasi və humanitar beynəlxalq tədbirlərin keçirilməsi məkanı kimi məhz Bakı şəhərinə üstünlük verilməsi ilə nəticələnir. Azərbaycan sülh və əməkdaşlıq paytaxtı kimi tanınır və belə bir müsbət imicin formalaşmasında rəsmi Bakının praqmatik xarici siyasəti az rol oynamır.

Bakıda hər il beynəlxalq humanitar forumların keçirilməsi, ilk növbədə respublikamızın sivilizasiyalararası dialoq prosesində fəal mövqe tutduğunu, mədəniyyətlər arasında körpü rolunu oynadığını göstərir. Bunun əsas səbəblərindən biri xalqımızın tolerantlıq düşüncəsinin yüksək inkişaf səviyyəsidir. Xalqlararası və mədəniyyətlərarası dialoqu müasir qloballaşma dövründə daha da inkişaf etdirmək, ona dəstək vermək, bütün insanların gələcəyi naminə mədəniyyətlərin və dinlərin qarşılıqlı dialoquna nail olmaq dövlət siyasətinin mühüm tərkib hissəsi olaraq qalır. Dövlət başçısı İlham Əliyevin tolerantlığa və milli münasibətlərə baxışları onun siyasi portretinin əsas cizgilərini təcəssüm etdirir. Dövlət başçısının 12 il müddətində bununla bağlı irəli sürdüyü prinsiplər, müəyyənləşdirdiyi strateji xətt, atdığı konkret addımlar onun Azərbaycanı həm də sivilizasiyalararası dialoq, mədəni-intellektual konsolidasiya və əməkdaşlıq mərkəzinə çevirmək məqsədindən irəli gəlir.

Azərbaycanın ildən-ilə artan potensial imkanları ölkəmizə olan marağı artırmaqla yanaşı, beynəlxalq və regional əməkdaşlıq sahəsində bundan sonra da respublikamızın aparıcı rola malik olacağını deməyə əsas yaradır. Ötən illərdə olduğu kimi, 2015-ci ildə də Azərbaycanda keçirilən beynəlxalq tədbirlər ölkəmizin dünya miqyasında nüfuzunun yüksəldiyini bir daha sübuta yetirdi. Dünyanın ən müxtəlif ölkələrindən yüksək səviyyəli dövlət xadimlərinin də qatıldığı mötəbər tədbirlər Azərbaycanın tanıdılması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. Ötən bir il ərzində ölkəmizdə keçirilən beynəlxalq forumlarda, konfranslarda iştirak etmək üçün Azərbaycanda səfərdə olan dövlət və hökumət başçılarının, tanınmış siyasi və ictimai xadimlərin dünyanı narahat edən qlobal problemləri paytaxtımızda müzakirə etmələri çox mühüm hadisə olmuşdur. Şübhəsiz ki, bu mötəbər tədbirlərdə iştirak edən xarici dövlətlərin nümayəndələri öz ölkələrində Azərbaycan haqqında, burada gedən inkişafla bağlı geniş məlumat verirlər.

Rəsmi Bakının Avropa və dünya miqyaslı siyasi, iqtisadi və humanitar tədbirlərə yüksək səviyyədə ev sahibliyi etməsi Şərqlə Qərb arasında multikultural mərkəz rolunu oynaması ilə şərtlənir. Azərbaycanın yüksək təşəbbüskarlığı ilə paytaxtımızda təşkil edilən çoxsaylı mötəbər beynəlxalq tədbirlər Bakını artıq regionun “diplomatik paytaxtı”na çevirib. “Evrovizion-2012” kimi möhtəşəm musiqi yarışmasını yüksək təşkilatçılıqla keçirən Azərbaycan başqa bir mötəbər idman tədbirinə - “Bakı 2015” ilk Avropa Oyunlarına da ev sahibliyi etdi. İlk Avropa Oyunlarının Azərbaycanda yüksək səviyyədə keçirilməsi həm də ölkəmizin insan hüquqları və demokratikləşmə, habelə milli-etnik, dini tolerantlığın təmini sahəsində əldə etdiyi böyük nailiyyətləri göstərdi.

Bakı şəhərinin mühüm beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi etməsi artıq ənənə halını alıb. 2015-ci ildə keçirilən tədbirlər də bu baxımdan xüsusilə diqqəti cəlb edir. 2015-ci il martın 2-də Bakıda Dünya Xəbər Agentlikləri Konqresi Şurasının 3-cü iclası keçirilib. İclasda 2016-cı ildə Bakıda keçiriləcək Dünya Xəbər Agentliklərinin V Konqresinə hazırlıq işləri müzakirə olunub.

2015-ci il martın 19-da Bakıda “NATO-nun Uels sammitindən sonra Şimali Atlantika İttifaqı və tərəfdaş ölkələr arasında əməkdaşlıq” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib. Tədbir Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) İnsan Hüquqları İnstitutu, NATO-nun Azərbaycandakı nümayəndəliyi və Rumıniyanın ölkəmizdəki səfirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə reallaşdırılıb. Azərbaycan, NATO və tərəfdaş ölkələr arasında əməkdaşlığın bir sıra aspektləri ətrafında geniş fikir mübadiləsi aparılıb, iştirakçılar məsələ ilə bağlı təklif və mülahizələrini bildiriblər.

Aprelin 16-17-də Bakıda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin və Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin birgə təşkilatçılığı ilə “İslam maarifçiliyi və müasir dövr” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib. Tədbirdə Türkiyə, Rusiya, İran, Fransa, Almaniya, Səudiyyə Ərəbistanı, Livan, Mərakeş, İsveç, Finlandiya, Qazaxıstan, Özbəkistan və Qırğızıstandan olan nümayəndələr də iştirak ediblər. Qeyd olunub ki, qloballaşma və inteqrasiya proseslərinin geniş vüsət aldığı müasir dünyada eyni zamanda ziddiyyətli proseslər, ayrı-ayrı bölgələrdə milli-mədəni, mənəvi və siyasi qarşıdurmalar, islamofobiya və ksenofobiya halları da müşahidə olunur. Etnik-siyasi qarşıdurmalar, terrorizm, separatçılıq, dini radikalizm kimi bütövlükdə bəşər sivilizasiyasını təhdid edən hadisələr zəmanəmizin bugünkü acı gerçəyidir. Beynəlxalq konfransda xüsusi vurğulanıb ki, İslam dininin tolerant yanaşmalarının nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan Respublikası müxtəlif millətlərin və dinlərin sülh şəraitində birgə yaşayışına nümunədir.

Aprelin 27-də Bakıda NATO-Azərbaycan Beynəlxalq Məktəbinin (NISA) “Xəzər regionunun geosiyasi icmalı: Azərbaycan üçün yeni rol” mövzusunda konfrans keçirliib. Konfransda regionun tarixi və geosiyasi inkişafı, region ölkələrinin mövqeləri və strateji maraqları, böyük dövlətlərin, o cümlədən beynəlxalq və regional təşkilatların apardıqları siyasət və bunun bölgəyə təsiri və s. mövzularla bağlı müzakirələr aparılıb. Mayın 1-dək davam edən konfransda regiondakı geosiyasi, hərbi-siyasi, iqtisadi vəziyyət, Xəzər regionunun enerji aspektləri, Xəzərin hüquqi statusu, Azərbaycanın regionun təhlükəsizliyində rolu mövzuları diqqət mərkəzində olub.

Tədbirdə Azərbaycan, Almaniya, Bolqarıstan, Gürcüstan, Kanada, İtaliya, Litva, Macarıstan, Qazaxıstan, Pakistan, Polşa, Rusiya, Slovakiya, Türkiyə, Ukrayna və digər ölkələrdən qırx tələbə və gənc alim iştirak edib. 2003-cü ildən fəaliyyət göstərən NISA beynəlxalq təhlükəsizlik məsələləri üzrə fəal və səmərəli platformadır. 70 ölkədən mindən çox məzunu olan NISA-nın məqsədi Avratlantik məkanda və onun hüdudlarından kənarda yerləşən ölkələrin gənc elmi tədqiqatçıları, müstəqil ekspertlər arasında əməkdaşlıq şəbəkəsinin qurulmasından, təhlükəsizliyin bölünməzliyi prinsipindən çıxış edərək təhdidlərin müzakirəsindən və onların həlli yollarının araşdırılmasından ibarətdir.

Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi və Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə aprelin 28-29-da III Qlobal Bakı Forumu keçirilib. Xatırladaq ki, forumda etnik və digər zəmində baş verən münaqişələr, terror təhdidləri, demokratiyanın inkişafı, təhsil, ekologiya, enerji təhlükəsizliyi, dinlərarası dialoq, sülhün qorunmasında qadınların rolu və bir sıra qlobal problemləri geniş müzakirə edilib, onların həlli yollarının tapılması istiqamətində müzakirələr aparılıb.

Qlobal Bakı Forumu artıq ənənə halı alıb və onun həm iştirakçılarının, həm də gündəliyindəki məsələlərin sayı ilbəil artır. III Qlobal Bakı Forumunda dünyanın 60-dan çox ölkəsindən ümumilikdə 200-dən artıq nümayəndə iştirak edib. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev forumun rəsmi açılış mərasimində bildirib: “Düşünürəm, bu, nadir fürsətdir ki, burada bu dərəcədə yüksək səviyyəli qonaqların sayəsində bizi gələcəkdə hansı işlərin, hansı çağırışların gözlədiyini və bu gün dünyanın bütün yerlərində mövcud olan gərginliyin azaldılması üçün hansı tədbirlərin görülməli olduğunu müzakirə edək”. Azərbaycan Prezidentinin dediyi kimi, bu forumun beynəlxalq əməkdaşlığın əsas təhlükəsizlik məsələlərinin həlli sahəsində qarşıya qoyduğu məqsədlər böyük əhəmiyyətə malikdir.

Mayın 4-də Bakıda Asiya İnkişaf Bankının Rəhbərlər Şurasının 48-ci illik toplantısı keçirilib. Prezident İlham Əliyev, xanımı Mehriban Əliyeva və Asiya İnkişaf Bankının prezidenti Takehiko Nakao tədbirdə iştirak ediblər. Asiya İnkişaf Bankının 48-ci illik toplantısının Bakıda keçirilməsi barədə qərar 2012-ci ilin may ayında Manilada bankın Rəhbərlər Şurasının yekdil qərarı ilə qəbul edilib. Bununla əlaqədar olaraq 2013-cü il fevralın 19-da “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Asiya İnkişaf Bankı arasında bankın Rəhbərlər Şurasının 48-ci illik toplantısı ilə bağlı Anlaşma Memorandumu” imzalanıb. Elə həmin il mayın 22-də Prezident İlham Əliyev Baş nazirin birinci müavininin sədrliyi ilə təşkilat komitəsinin yaradılması barədə müvafiq sərəncam imzalayıb.

Asiya İnkişaf Bankının Rəhbərlər Şurasının illik toplantısı kimi mühüm bir tədbir Cənubi Qafqaz regionunda ilk dəfə məhz respublikamızda keçirilib. Bu nüfuzlu toplantıya üzv ölkələrin yüksək səviyyəli hökumət rəsmiləri, maliyyə nazirləri, mərkəzi bank rəhbərləri, həmçinin beynəlxalq maliyyə institutları və vətəndaş cəmiyyətlərinin təmsilçiləri, tanınmış alimlər, ekspertlər, gənc mütəxəssislər, ümumilikdə 3000-dək nümayəndə qatılıb. Toplantı çərçivəsində keçirilən silsilə tədbirləri ölkəmizin kütləvi informasiya vasitələri ilə yanaşı, dünyanın 200-dək media orqanı geniş işıqlandırıb.

Bakıda III Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu isə mayın 18-də baş tutub. Üçüncü Dünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu Prezident İlham Əliyevin himayəsi və UNESCO, BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansı, Avropa Şurası, Avropa Şurasının Şimal-Cənub Mərkəzi, ISESCO, BMT-nin Dünya Turizm Təşkilatının tərəfdaşlığı ilə keçirilib. Tədbirdə 100-dən çox dövlətin nümayəndələri, 50-dən çöx ölkədən nazir, nazir müavinləri, parlament təmsilçiləri və digər yüksək səviyyəli rəsmilər, 10-dan artıq beynəlxalq qurumun rəhbəri iştirak edib. Xatırladaq ki, Mədəniyyətlərarası Dialoq üzrə I Dünya Forumu 2011-ci il aprelin 7-9-da Bakıda baş tutub. Forum iştirakçıları konseptual əsaslar, idarəetmə, siyasətə dair müxtəlif aspektlərdə mədəniyyətlərarası dialoq məsələlərini müzakirə ediblər. II forum isə 2013-cü il 29 may - 1 iyun tarixində Bakıda keçirilib.

Mayın 23-də Bakıda Beynəlxalq Qara Dəniz və Xəzər Dənizi Əməkdaşlıq və Tərəfdaşlıq Fondunun Baş Assambleyasının və Direktorlar Şurasının 14-cü toplantısı keçirilib. Fond Qara dəniz və Xəzər dənizi bölgəsində baş verən hadisələri yaxından izləyir, maraqlı tərəflər arasında dialoqa xüsusi önəm verir. Bu qurum hərbi təcavüz, dövlətlərin ərazi bütövlüyünün pozulması hallarını qətiyyətlə pisləyir. Fond Azərbaycanın, Gürcüstanın, Moldovanın, Ukraynanın ərazi bütövlüyünün bərpasının tərəfdarıdır.

Toplantının sonunda Bakı Bəyannaməsi qəbul edilib. Sonra fonda sədrlik rotasiya qaydasında Azərbaycan tərəfinə keçib. Xatırladaq ki, qeyri-hökumət və qeyri-kommersiya təşkilatı olan Beynəlxalq Qara dəniz və Xəzər dənizi Əməkdaşlıq və Tərəfdaşlıq Fondu 2009-cu ildə Rumıniyanın paytaxtı Buxarestdə yaradılıb.

Sentyabrın 16-19-da Bakıda Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun (BAMF) təşkilatçılığı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının dəstəyi ilə “Dini və milli tolerantlıq - millətlərarası münasibətlərin inkişaf etdirilməsində medianın rolu” mövzusunda Beynəlxalq Forum keçirilib. Forumda dünyanın müxtəlif ölkələrindən dəvət olunan qonaqlar, jurnalistlər və ekspertlər Azərbaycandakı tolerantlıq ənənələri ilə daha yaxından tanış olublar. Forum iştirakçıları Quba, Qəbələ, Şəki və Qax rayonlarında səfərdə olublar.

Noyabrın 12-14-də Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının qəbul edilməsinin 20, BMT-nin və UNESCO-nun 70 illik yubileylərinə həsr olunan “Konstitusion hüquq və azadlıqların təmin olunmasında ölkədaxili və beynəlxalq təşkilatların əməkdaşlığının rolu” mövzusunda ombudsmanların XIII Bakı Beynəlxalq konfransı keçirilib. Beynəlxalq konfransın sonuncu - üçüncü günündə Bakı Bəyannaməsi qəbul olunub.

Noyabrın 23-27-də Bakıda İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının (ISESCO) Baş Konfransının XII sessiyası baş tutub. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və xanımı, ISESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban Əliyeva sessiyanın açılışında iştirak ediblər. Sessiyanın açılışında beynəlxalq təşkilatların və xarici ölkələrin yüksək səviyyəli nümayəndələri, mədəniyyət və təhsil nazirləri, diplomatlar iştirak ediblər.

Bakıda keçirilən İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının Baş Konfransının XII sessiyasının yekun iclasında bəyanat qəbul edilib. Bəyanatda İslam ümmətinin son dövrlər baş verən hadisələrlə, torpaqların işğalı, milli irsin məhv edilməsi ilə bağlı narahatlıq, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin, ISESCO-nun baş direktoru Əbdüləziz Osman əl-Tuveycrinin və digər nüfuzlu şəxslərin fikirləri əks olunub. İclasda həmçinin ISESCO Baş Konfransının XII sessiyasının yekun hesabatı və yekun qətnamə layihələri qəbul olunub. Qeyd edək ki, Bakıda keçirilən İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının Baş Konfransının XII sessiyasında təşkilatın baş direktoru seçilib. Təşkilatın növbəti üç ilə fəaliyyət planı müzakirə olunub.

Azərbaycan son illərdə dünya miqyaslı bir sıra idman yarışlarını da uğurla təşkil edərək beynəlxalq və Avropa olimpiya komitələrinin etimadını qazanıb. Elə bunun nəticəsidir ki, 2013-cü il iyulun 23-24-də Səudiyyə Ərəbistanının Ciddə şəhərində İslam Həmrəyliyi İdman Federasiyasının (İHİF) səkkizinci hesabat-seçki Baş Assambleyası çərçivəsində federasiyaya üzv olan milli olimpiya komitələri 2017-ci ildə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarına ev sahibliyi etmək üçün Azərbaycanın namizədliyinə səs veriblər. Tam səs çoxluğu ilə ölkəmizin 2017-ci ildə IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarına ev sahibliyi etməsi barədə qərar qəbul edilib. 57 ölkəni təmsil edən idmançıların qatılacağı yarışın əsas şüarı “Həmrəylik bizim gücümüzdür” seçilib. 2013-cü il sentyabrın 22-dən oktyabrın 2-dək İndoneziyanın Palembank şəhərində keçirilmiş III İslam Həmrəyliyi Oyunlarının açılış mərasimi zamanı İHİF-in bayrağı Azərbaycana verilmişdi.

IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarına 2017-ci ildə Azərbaycanın ev sahibliyi etməsi ilə bağlı İslam Həmrəyliyi İdman Federasiyası ilə müqavilə imzalanıb. IV İslam Həmrəyliyi Oyunları 2017-ci ildə mayda - ramazan ayından əvvəl təşkil olunacaq. Yarışın proqramına 19-20 idman növü daxil ediləcək ki, bunlar da “Bakı-2015” I Avropa Oyunlarının proqramı ilə qismən də olsa üst-üstə düşəcək. IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarında ağır atletika və zorxana kimi idman növləri üzrə yarışlar keçiriləcək. İdmançıların Atletlər Kəndində yerləşdirilməsi nəzərdə tutulub. 2016-cı ildə ölkəmizdə şahmat üzrə olimpiada, “Formula-1” üzrə Avropa Qran-pri yarışları keçiriləcəkdir.

Bütün bunlar dünyada Azərbaycanın həm də mötəbər idman tədbirlərinin keçirildiyi məkan olduğunu bir daha nümayiş etdirəcəkdir. Avropa Oyunlarında yüksək nəticələr əldə edən Azərbaycan idmançılarının növbəti hədəfı “Rio-2016”dır. Xatırladaq ki, Ali Audit Qurumlarının Beynəlxalq Təşkilatının (INTOSAI) dövlət satınalmalarının auditi üzrə xüsusi qrupunun 3-cü iclası da 2016-cı ildə Bakıda keçiriləcək.

Ölkədə etnik-milli və dini tolerantlığın inkişafında, habelə mötəbər beynəlxalq tədbirlərin təşkilində Azərbaycanın birinci xanımı, UNESCO və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın da xidmətləri müstəsnadır. Ümummilli lider Heydər Əliyevin adını daşıyan fonda əzmlə rəhbərlik edən Mehriban Əliyeva nəinki ölkədə, habelə xarici ölkələrdə mədəni-dini abidələrin bərpasını əsas fəaliyyət prioritetlərindən biri hesab edir. Son illərdə fondun təşkilatçılığı ilə Fransanın Strasburq şəhərində Kafedral kilsə, Parisdə Versal sarayının parkındakı abidələr, İtaliyanın paytaxtı Romadakı Müqəddəs Pyotr və Marsellina sərdabası bərpa edilib. Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Hollandiya, Rusiya, Pakistan, Gürcüstan, Rumıniya, Misir və digər ölkələrdə bir sıra təhsil ocaqları müasirləşdirilib, Afrika ölkələrinin qeyri-maddi mədəni irsinin qorunmasına dəstək verilib, Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı kimi onlarla qlobal və mükəmməl layihələrə imza atılıb.

Mədəniyyətlər, sivilizasiyalar və konfessiyalar arasında zəngin əməkdaşlıq ənənələri olan Azərbaycan bu kimi tədbirlərin keçirilməsi üçün ideal məkan olduğunu bir daha sübuta yetirib. Mühüm beynəlxalq tədbirlərin Azərbaycan paytaxtında keçirilməsi əlamətdar hadisə olmaqla yanaşı, dövlətimizin beynəlxalq nüfuzunu daha da artırır. Azərbaycan müxtəlif mədəniyyətlərin, qədimliklə müasirliyin qovuşduğu məkan olaraq bu məqsədlərə yönəlmiş mühüm təşəbbüslərlə çıxış edir.

Elnur HACALIYEV,

Azərbaycan. - 2016.- 24 yanvar.- S. 4.