Britaniya parlamentində Elmira Axundovanın “Heydər Əliyev: Şəxsiyyət və zaman” üçcildliyinin təqdimatı olub

Milli Məclisin deputatı, tanınmış yazıçı-publisist Elmira Axundovanın “Heydər Əliyev: Şəxsiyyət və zaman” üçcildliyi Londonda işıq üzü görüb. Avropa Azərbaycan Cəmiyyətinin (TEAS) dəstəyi ilə “TEAS Press” nəşriyyatında çapdan çıxan üçcildlikdə dahi şəxsiyyətin həyat və fəaliyyətinin müxtəlif dövrləri haqqında maraqlı faktlar, müsahibələr, arxiv materialları əksini tapıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, TEAS-ın təşkilatçılığı ilə Britaniya parlamentində kitabın təqdimat mərasimi keçirilib. Tədbirdə Britaniya parlamentinin Lordlar və Nümayəndələr palatalarının üzvləri, diplomatik korpusun nümayəndələri, ictimai xadimlər, Azərbaycan diasporunun üzvləri iştirak ediblər.

Britaniya parlamentinin nümayəndəsi Bob Bləkmən çıxış edərək dahi şəxsiyyət Heydər Əliyev haqqında yazılan kitabın təqdimat mərasimində iştirakdan məmnunluğunu ifadə edib. O, bütün dünyada olduğu kimi, Britaniyada da dahi şəxsiyyət və siyasi xadim kimi məşhur olan Azərbaycan xalqının ulu öndəri Heydər Əliyev haqqında kitabın Londonda nəşr edilməsini yüksək qiymətləndirib.

TEAS-ın London üzrə direktoru Cek Peqoraro Cəmiyyətin fəaliyyəti və gördüyü işlər haqqında məlumat verib. Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev haqqında yazılan kitabın Londonda işıq üzü görməsini yüksək qiymətləndirən C.Peqoraro bu mühüm tədbirə təşkilatçılıq etməkdən məmnunluğunu bildirib.

Böyük Britaniyanın tanınmış tədqiqatçısı Tamara Draqadze Ümummilli Liderlə görüşlərini yada salıb, xatirələrini bölüşüb. Çıxışında 1990-cı illərin əvvəllərində regionda mövcud mürəkkəb siyasi vəziyyətə toxunan T.Draqadze Heydər Əliyevin zəngin siyasi təcrübəsi və düşünülmüş addımları sayəsində ölkəmizdə sabitliyin bərqərar olduğunu diqqətə çatdırıb. O, Ulu Öndərin dünyada tanınmış siyasi xadimlər arasında layiqli yer tutduğunu vurğulayıb, belə dahi şəxsiyyət yetirdiyi üçün Azərbaycan xalqının xoşbəxt olduğunu qeyd edib.

Azərbaycanın Böyük Britaniyadakı səfiri Tahir Tağızadə ulu öndər Heydər Əliyevin həyat yolundan və zəngin siyasi fəaliyyətindən, dahi şəxsiyyətin Vətən və xalq qarşısındakı xidmətlərindən söz açıb. Qeyd edib ki, məhz Heydər Əliyevin siyasi uzaqgörənliyi və xalqına sevgisi nəticəsində Azərbaycan dövlətçiliyini qoruyub saxlamaq və möhkəmləndirmək mümkün olub. Səfir bu gün həyata keçirilən siyasi kursun Heydər Əliyevin təməlini qoyduğu dövlətçilik ənənələrini möhkəmləndirdiyini və Azərbaycanın daha da gücləndirilməsinə gətirib çıxardığını vurğulayıb.

Təqdimat mərasimində çıxış edən Elmira Axundova deyib: “… 1990-1991-ci illərin qışı idi. Biz onunla Naxçıvanda darısqal bir otaqda oturmuşduq və o mənə keçmiş həyatından, Qarbaçovla qarşılıqlı münasibətlərindən, SSRİ-nin dağılmağa məhkumluğundan, respublikamızın isə tezliklə müstəqil olacağından qeyri-adi şeylər danışırdı. Mən Heydər Əliyevə baxırdım və ona düzünü desəm acıyırdım – qocalmış, sınıxmış o, sanki Sovet İttifaqı ilə birlikdə gedən dövrün bir parçası idi. Və heç kəs dünyada, çox güman, o vaxt ehtimal edə bilməzdi ki, Azərbaycanın keçmiş kommunist lideri, qüdrətli Sovet imperiyasının rəhbərlərindən biri az keçmiş, küldən canlanan Simurq quşutək, bütün respublikanı, sonra isə bütün dünyanı təəccübləndirəcək. SSRİ-də ilk dəfə məhz Heydər Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikasında sovet hakimiyyətini ləğv edəcək, ona Azərbaycan Demokratik Respublikasının bayrağını və himnini qaytaracaqdır. Üç ildən sonra o, xalqın istəyi ilə Azərbaycanın prezidenti olacaq. O, hakimiyyətə qayıdacaq ki, vətəndaş müharibəsinin, ölkənin dağılmasının qarşısını alsın. O, qısa müddət ərzində döyüşqabiliyyətli ordu yaradacaq, tarixi neft kontraktlarını imzalayacaq, SSRİ-də ilk dəfə olaraq sözdə deyil, işdə torpağı xüsusi mülkiyyət elan edəcək və onu Azərbaycan kəndlisinə paylayacaqdır.

Bu insanın sirri nədə idi? Niyə bütün ağlagələn və ağlagəlməz vəziyyətlərin əksinə olaraq o, eyni çaya iki dəfə girib, oradan qalib çıxa bilmişdi? Mənə elə gəlir ki, bunun açması böyük ingilis siyasətçisi Uinston Çörçilin sözlərindən ibarətdir. Çörçil bir dəfə demişdir: “Dəyişən vəziyyətə müqabil olmağın yeganə üsulu onunla birlikdə dəyişməkdir”. Heydər Əliyev zamana və vəziyyətə müqabil dəyişə bilir və bunu kifayət qədər orqanik edirdi. Zira onun üçün əsas doğma vətəninin – sevimli Azərbaycanın milli maraqları idi.

… Bu üçcildliyin iki qəhramanı var – Heydər Əliyev və Zaman, qəhrəmanımın özü kimi ölçüyə gəlməyən, ziddiyyətli, faciəli və parlaq XX əsr.

Heydər Əliyev çox çətin bir ömür yaşayıb. О, sitayiş etdiyi idealların puça çıxmasını görüb, sədaqətlə, cani-dildən xidmətində durduğu ölkənin dağılmasına tab gətirib. O, yeni dövrə qədəm basaraq və həyatını sıfırdan başlayaraq siyasi Olimpi ikinci dəfə fəth edib. Lakin bu tamamilə başqa bir ölkədə, başqa bir dövrdə baş verib. Hərdən mənə elə gəlirdi ki, mən müxtəlif adamlar haqqında yazıram, çünki ağlagəlməz dərəcədə fərqli faktların, hadisələrin bir insan ömrünə sığması inanılmazdır. Bir neçə tarixi dövrü əhatə etmiş ömür.

Üçcildliyin ön sözünün müəllifi görkəmli qazax yazıçısı Oljas Suleymenov demişdir ki, bu kitabları yazdıran Məhəbbətdir. Mən həqiqətən öz qəhrəmanımı sevirəm və istəyirəm ki, üçcildliklə tanışlıqdan sonra sizdə də ona qarşı eyni hisslər kök salsın.

Bu kitabın ingilis dilinə tərcüməsində və nəşrində iştirak edən hər kəsə və ilk növbədə Tale Heydərov başda olmaqla “Avropa-Azərbaycan cəmiyyəti” komandasına təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Onlar çox böyük iş görüblər, hamısına minnətdaram! Üçcildliyin təqdimatını Avropanın düz ürəyində təşkil edənlər çox sağ olsunlar. Əminəm ki, bu kitablarla tanışlıq çətin, eyni zamanda maraqlı səyahət olacaq və bir çox suallara cavab tapmaq imkanı verəcəkdir”.

Qeyd edək ki, ingilis dilində nəşr olunan “Heydər Əliyev. Şəxsiyyət və zaman” üçcildliyinin birinci kitabı (HEYDƏR ƏLİYEV. CANLI TARİX) XX əsrin ən görkəmli siyasətçilərindən biri olan Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinin erkən dönəmləri haqqında eksklüziv və geniş auditoriyaya az məlum olan faktlarla zəngindir. Kitab Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin arxivlərində, həmçinin Prezidentin şəxsi arxivində iş zamanı aşkar edilən unikal sənədlərə əsaslanır, əsərin qəhrəmanının uşaqlıq və gənclik illərindən, onun dövlət təhlükəsizliyi orqanlarında fəaliyyətindən, eləcə də 1969-1982-ci illərdə sovet Azərbaycanına rəhbərlik etdiyi dövrdən bəhs edir.

İkinci kitabda (KREMLDƏ BEŞ İL) Sov.İKP MK üzvü, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini Heydər Əliyevin Kremldə işlədiyi 5 il haqqında bəhs olunur. 1982-1987-ci illərdə SSRİ-nin ən nüfuzlu və fəal rəhbərlərindən biri olan Heydər Əliyevi Qərb mətbuatı gələcəkdə hətta Sov.İKP MK-nın Baş katibi vəzifəsinə potensial namizəd kimi də görürdü...

Bu kitabda Elmira Axundova Heydər Əliyevin SSRİ-nin üç baş katibi ilə - Y.Andropov, K.Çernenko və M.Qorbaçovla münasibətlərindən bəhs edir. Kremlin sirləri və intriqaları, Siyasi Büro daxilində münasibətlər, Heydər Əliyevin nəticələrinin aradan qaldırılmasında iştirak etdiyi qəzalar və texnogen fəlakətlər, onun xarici səfərləri, “Qorbaçov yenidənqurması”nın başlanğıcı və sonu, Qarabağ münaqişəsi və onun nəticələri, Heydər Əliyevin istefasının əsl səbəbləri və SSRİ-nin süqutu – bütün bunlar bəzən siyasi bestselleri xatırladan və tükənməz maraqla oxunan ikinci kitabda əks olunur.

Üçüncü kitabda (Qayıdış) Elmira Axundova Heydər Əliyevin vətənə, üç ildən sonra isə siyasi Olimpə qayıdışından bəhs edir. 1990-cı ildə Azərbaycanın o zamankı rəhbərliyinin müqavimətinə baxmayaraq, Heydər Əliyev öz “kiçik vətəni”nə - blokadada yaşayan Naxçıvana qayıtdı. Böyük və gərgin səylər nəticəsində Heydər Əliyev muxtar respublikanı aclıqdan və soyuqdan, həmçinin Ermənistan işğalından xilas etdi.

1993-cü ildə xalqın iradəsi ilə Heydər Əliyev ikinci dəfə Azərbaycanda hakimiyyətə qayıdır. Üçüncü kitabın ikinci hissəsində Heydər Əliyevin Azərbaycanda vətəndaş müharibəsinin qarşısının alınması, ölkəni parçalanmadan xilas etməsi, Ermənistanla uzunmüddətli atəşkəsin əldə olunması, neft strategiyası hesabına ölkənin XXI əsrə güclü iqtisadi inkişaf tempi ilə daxil olması istiqamətində gördüyü işləri əks olunub. Kitabda canlı şahidlər, müxtəlif vaxtlarda Heydər Əliyevlə birgə işləmiş insanlar danışır. Onların xatirələri kitaba etibarlılıq və səmimilik gətirir.

Bütövlükdə, üçcildlik Heydər Əliyevin XX əsrdə cərəyan edən tarixi hadisələrin fonunda verilən ən dolğun və obyektiv tərcümeyi-halıdır.

Çıxışlardan sonra tədbir sual-cavab sessiyası ilə davam edib.

Sonda tarzən Rafiq Rüstəmovun ifasında Azərbaycan milli musiqisinin nümunələri, muğamlarımız səsləndirilib.

Azərbaycan.- 2017.-2 noyabr.- S.4