“ABAD” - yeni iqtisadi islahatlar
kursunun mühüm brendi
Prezident İlham
Əliyevin təşəbbüsü
ilə fəaliyyətə
başlayan “ABAD” mərkəzləri
kiçik ailə biznesinin inkişafına böyük töhfə verir
Son illər
ölkədə iqtisadiyyatın
davamlı və rəqabətqabiliyyətli inkişafı
sahəsində uzunmüddətli
və sistemli fəaliyyət həyata keçirilir. Prezident İlham Əliyevin
yeni iqtisadi islahatlar və iqtisadiyyatın diversifikasiyası
siyasəti nəticəsində
qeyri-neft sektorunun yüksək templi inkişafı təmin edilib, bu sahədə
əhəmiyyətli irəliləyişlərə
nail olunub.
Mükəmməl biznes
və investisiya mühiti
Bu tədbirləri
növbəti dövrlərdə
də iqtisadiyyatın
neftdən asılılığının
minimuma endirilməsi və sahibkarlığın
inkişafına əsaslanan
rəqabətqabiliyyətli milli iqtisadiyyata çevrilməsi, biznes və investisiya mühitinin daha da yaxşılaşdırılması
istiqamətində davam
etdirmək əsas strateji hədəflərdən
biri kimi müəyyən edilibdir.
Göstərilən hədəfə
nail olmaq üçün
dövlət tərəfindən
ardıcıl olaraq dövlət-sahibkar münasibətlərinin
inkişaf etdirilməsi,
biznes və investisiya mühitinin yaxşılaşdırılması, dövlət tənzimləməsinin,
o cümlədən inzibati
qayda və prosedurların təkmilləşdirilməsi,
sahibkarlıq fəaliyyətinə
qanunsuz müdaxilələrin
və süni maneələrin aradan qaldırılması, sahibkarlara
dövlət dəstəyi
və məhsulların
təşviq mexanizmlərinin
formalaşdırılması, rəqabətqabiliyyətliyin, ixrac
imkanlarının genişləndirilməsi,
ən yüksək beynəlxalq standartlara uyğun olaraq elektron dövlət xidmətləri göstərilməsi
sahələrini əhatə
edən kompleks tədbirlər həyata keçirilib.
Kiçik ailə
biznesinin və təsərrüfatlarının inkişafının təşviqi
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində
ümumi iqtisadi artımda əsas payı kiçik və orta ölçülü
sahibkarlar verir. Həlledici rol
da məhz xırda sahibkarlıq fəaliyyətinə məxsusdur.
Bunu inkişaf etmiş ölkələrin real iqtisadi
vəziyyətlərindən, təcrübələrindən də əyani şəkildə görmək
mümkündür. Belə ölkələrdə
dövlət büdcəsinin
gəlirlərinin çox
hissəsi məhz kiçik və orta sahibkarlar tərəfindən təmin
edilir.
Bazar iqtisadiyyatı inkişaf etmiş ölkələrdə
kəmiyyət baxımından
ən çox yayılan biznes forması ailə sahibkarlığıdır. Ailə təsərrüfatları
dünyada ən qədim və ən çox yayılan biznes forması hesab edilir. Bir çox ölkələrdə
ailə təsərrüfatları
bazardakı təsərrüfatların
70 faizdən çoxunu
təşkil edir və ölkənin iqtisadi inkişafında və iş yerlərinin yaradılmasında
mühüm rol oynayır. Məsələn, İspaniyada bazardakı
təsərrüfatların təqribən 75 faizi ailələrə aiddir və onların ÜDM-də payı 65 faizə çatır.
Ailə təsərrüfatlarını
xarakterizə edən amillər onların sürətlə yaradılması,
qərarların qəbulunda
sərbəstlik, bazarda
çeviklik, yüksək
motivasiya, qənaətçillik,
dövlətdən dəstək
alma imkanlarıdır.
Ailə sahibkarlığının
uğurlu formatı
Ailə sahibkarlığı- mikrobiznes
ilə özünüməşğulluğun
sərhədində yerləşən
bir formatdır. Bu baxımdan ailə biznesinin dəstəklənməsi
- eyni zamanda öz əməyini digər əmək münasibətlərində reallaşdıra
bilməyən insanlara,
kiçik və orta sahibkarlıq sferasında kəmiyyət
baxımından üstünlük
təşkil edən biznesin kiçik formalarına birbaşa dəstəkdir. Dünya təcrübəsi
göstərir ki, dövlət dəstəyi
olmadığı zaman
ailə biznesləri yalnız özünüməşğulluq
formatında qalır və milli iqtisadiyyatda
əhəmiyyətli dərəcədə
sosial-iqtisadi rol oynaya bilmir. Azərbaycanda insanların, ailələrin
sahibkarlıq təşəbbüsləri
hər zaman yüksək olub və onlar müqayisəli
üstünlüklərə malikdirlər.
Bu gün
ölkəmizdə kiçik
və orta sahibkarlığın, ailə
biznesinin və təsərrüfatlarının inkişafını təşviq
etmək, eləcə
də regional inkişafa
töhfə vermək
məqsədilə bir
sıra mühüm layihələr icra olunur. Onların arasında “ABAD” (Ailə Biznesinə Asan Dəstək) layihəsinin xüsusi yeri var.
Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət
və Sosial İnnovasiyalar üzrə
Dövlət Agentliyinin
(“ASAN xidmət”) tabeliyində
“ABAD” publik hüquqi şəxs Prezident İlham Əliyevin 23 sentyabr 2016-cı il
tarixli fərmanı ilə yaradılıb.
Dövlət başçısının
Azərbaycanın sosial-iqtisadi
inkişafında vətəndaşların
fəal iştirakını
təmin etmək, ailə əməyinə əsaslanan təsərrüfatların
fəaliyyətini dəstəkləmək,
kiçik və orta sahibkarlığın
inkişafını stimullaşdırmaq,
əhalinin məşğulluğunun
artırılması sahəsində
əlavə imkanlar yaratmaq məqsədi ilə imzaladığı
fərmana əsasən
yaradılan “ABAD” Dayanıqlı
İnkişaf Məqsədlərinin
əldə olunmasına
dəstək verməyi
nəzərdə tutan
yeni sosial innovasiya proqramıdır.
Ailə təsərrüfatının
“ideyadan rəflərə”
daşınmasına hərtərəfli
dəstək
Qeyri-kommersiya və sosialyönümlü
qurum olan “ABAD” yeganə ictimai təşkilatdır ki, ailə təsərrüfatının
“ideyadan rəflərə”
daşınmasına kömək
edir. “ABAD” istehsalın planlaşdırılmasından məhsulların satışına
qədər olan bütün biznes prosesinin idarə edilməsini həyata keçirir, yığılan
gəlirin ailələrə
köçürülməsini təmin edir. Ailələr öz bizneslərini
qurmaq üçün
ictimai və özəl qurumlarla birbaşa qarşılıqlı
əlaqə saxlamır.
Bu funksiya
“ABAD” tərəfindən həyata
keçirilir. “ABAD” ailələr
üçün bacarıqların
inkişaf etdirilməsi
təlimlərini də
təşkil edir, “bir pəncərə” prinsipindən istifadə edərək ailə məhsullarının sertifikatlaşdırılmasını
həyata keçirir.
Layihənin mütəxəssisləri ailələrə bazaryönümlü
qablaşdırma həlləri
və məhsulların
dizaynı ilə bağlı kömək göstərirlər, supermarket şəbəkəsində
ailə məhsullarının
satışını, habelə
onların daşınması
və saxlanılmasını
idarə edirlər.
Layihə çərçivəsində
istehsal olunmuş məhsulların üzərində
istehsalçı ailənin
brendi ilə yanaşı, məhsulun “ABAD”ın nəzarəti altında hazırlandığını
göstərən müvafiq
nişan da yerləşdirilir.
Daha az itki ilə
istehsal səmərəliliyinin
yüksəlməsi
“ABAD” publik
hüquqi şəxsə
üzv olan vətəndaşlara - “ABAD”çılara
qurum tərəfindən
biznes-konsaltinq xidmətləri
göstərilir. Bu xidmətlər
“ABAD”çının imkanlarının
təhlili, bazarda onun istehsal edəcəyi
məhsula olan tələbat, yeni satış bazarlarının
müəyyənləşdirilməsi, “ABAD”çının iştirakı
ilə müxtəlif
biznes-planların tərtibindən
ibarətdir.
“ABAD”a qoşulmuş ailə biznesi aldığı bu dəstək sayəsində öz kiçik təsərrüfatını
müasir standartlara, biznesin tələblərinə
əsasən qurur və gələcək dayanıqlı inkişafını
təmin etmiş olur. “ABAD” tərəfindən
həyata keçirilən
texniki dəstək publik hüquqi şəxsə qoşulmuş
ailə təsərrüfatına
onun istehsal imkanlarının artırılmasından,
istehsal vasitələrinin
təkmilləşdirilməsindən, yeni məhsulların istehsalı üçün
zəruri olan avadanlıqların verilməsindən
ibarətdir. “ABAD”çı
aldığı texniki
dəstək sayəsində
təsərrüfatını yenidən qurur, istehsal zamanı daha az itkiyə yol verir və əlbəttə
ki, istehsal səmərəliliyini yüksəldir.
Texniki dəstək həm “monoblok” adlandırılan konteynerlər, həm də bir sıra
zəruri avadanlıqların
“ABAD”çıya təqdim
edilməsi şəklində
həyata keçirilə
bilər. Bazar araşdırması nəticəsində “ABAD”çının
istehsal etdiyi məhsula bazarda olan tələbatın həcmi dəqiq müəyyənləşdirilir və bu, istehsalı
planlı şəkildə
quraraq, artıq məsrəflərdən yayınmağa
imkan verir.
“ABAD”çıya
göstəriləcək maliyyə
xidmətləri əsasən
onun mühasibatlıq
sisteminin qurulmasından
ibarətdir. Əsas məqsədi ölkədə
ailə bizneslərinin
təşəkkül tapması
olan “ABAD” bu sahədə əhalinin maliyyə mədəniyyətinin
yüksəldilməsini də
mühüm vəzifə
hesab edir.
Azərbaycanda özünüməşğulluq
proqramı geniş vüsət alacaq
“ABAD” publik hüquqi şəxs ilkin mərhələdə
pilot layihə olaraq Masallı rayonunda fəaliyyətə başlayıb.
Bu ilin martında
İçərişəhərdə “ABAD”ın ilk incəsənət
mərkəzi açılıb.
İyunda isə ikinci
incəsənət mərkəzi
Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportunda istifadəyə verilib.
Avqustun
3-də isə Prezident
İlham Əliyevin iştirakı ilə Balakəndə “ABAD Mərkəz”in
açılış mərasimi
keçirilib. Mərasimdə qeyd edilib ki,
hazırda bu layihə 130 ailəni əhatə edir. Həmin ailələrdən 22-si kənd
təsərrüfatı məhsullarının,
digərləri isə
suvenirlərin istehsalı
ilə məşğuldur.
Bu məhsulların Bakı şəhərində
yerləşən üç
mağazada satışı
təşkil edilir.
Mərasimdə çıxış edən dövlət başçısı vurğulayıb ki, bu mərkəzin fəaliyyəti nəticəsində minlərlə insan işlə təmin olunacaq, özünüməşğulluq proqramı sürətlə icra ediləcək: “Mən bu barədə artıq bütün müvafiq tapşırıqları vermişəm ki, növbəti illərdə özünüməşğulluq proqramı Azərbaycanda geniş vüsət almalıdır, dövlət isə öz növbəsində, bu şəraiti yaradır”.
Dövlət müasir sahibkarlıq
subyektlərinin formalaşmasına yaxşı imkan yaradır
Prezidentin söylədiyi kimi, “ABAD Mərkəz”in yaradılması Azərbaycanda sosial xidmətlər sahəsində aparılan islahatların nəticəsidir və ailə biznesinə dəstək mərkəzləri sahibkarlığın, qeyri-neft sektorunun inkişafına çox böyük müsbət təsiri olacaq.
Ümumiyyətlə, ailə biznesinə dəstək və onun bazar sisteminin tələbləri əsasında idarəçiliyi iqtisadiyyatının qeyri-neft sektorunun kənd təsərrüfatı, xidmət, ticarət, sənətkarlıq və mikromaliyyələşdirmə, yəni, xırda kreditləşdirmənin genişlənməsi yolu ilə hətta bankçılıq kimi sahənin də sıçrayışlı bir şəkildə inkişafı üçün təkan yaradacaq ki, bu da bütövlükdə ölkədə davamlı makroiqtisadi sabitliklə yekunlaşacaq. Çünki dayanıqlı makroiqtisadi sabitliyin əsasını məhz mikrosahibkarlıq təşkil edir.
Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, ölkədə iqtisadiyyatın bütün sahələrində dövlət öz imkanları hesabına müasir sahibkarlıq subyektlərinin formalaşmasına geniş imkan yaradır, onların öz potensiallarından səmərəli istifadə etmələri üçün əlverişli mühit formalaşdırır.
Rəşad BAXŞƏLİYEV
Azərbaycan.
- 2017.-13 sentyabr.- S.1; 5.