Kəmərlər Səngəçalda qovuşur

Səngəçal terminalı regionun neft-qaz ixracı mərkəzidir. Azərbaycan neftini və qazını dünya bazarlarına aparan boru kəmərləri başlanğıcını buradan götürür.

Səngəçal terminalı fəaliyyət göstərdiyi qısa dövr ərzində Azərbaycanın təkcə neft-qaz sənayesində deyil, bütün tarixində əhəmiyyət kəsb edən hadisələrin şahidi olub. 1997-ci ildə "Əsrin müqaviləsi”nin "Çıraq”dan alınan ilk neftini, sonrakı illərdə "Azəri”nin mərkəzi, qərb və şərq hissələrinin, "Dərinsulu Günəşli”nin, "Şahdəniz-1” və "Şahdəniz-2”nin karbohidrogenlərini qəbul edib.

2002-ci ildə burada Ulu Öndər Heydər Əliyev dünyanın müxtəlif yerlərindən gəlmiş mötəbər qonaqların iştirakı ilə üçüncü minilliyin nəhəng mühəndis qurğusu - Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft kəmərinin təməlini qoyub. 2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin, Gürcüstanın, Türkiyənin, Qazaxıstanın dövlət başçılarının, eləcə də tərəfdaş şirkətlərin nümayəndələrinin iştirakı ilə kəmərə ilk neft vurulub. Azərbaycanın təşəbbüsü və liderliyi ilə gerçəkləşən "Cənub qaz dəhlizi” kimi qlobal bir layihənin təməlqoyma və açılış mərasimləri də Səngəçalda olub.

Terminal bu layihələrlə birgə böyüyüb. Hər yeni yatağın hasilatını qarşılamaq, ilkin emaldan keçirmək, saxlamaq və nəhayət, ixrac etmək üçün bir az da genişlənib. Buradakı çənlərin, boru xətlərinin, avadanlıq və qurğuların sayı ildən-ilə artır. "Şahdəniz-2” qazını qəbul edib istehlakçılara ötürmək üçün tikilən yeni obyektlərin sayəsində keçən il terminal daha möhtəşəm görkəm alıb.

Azərbaycanda ən iri neft-qaz və ixrac layihələrinin operatoru olan BP şirkətindən aldığımız məlumata görə, "Azəri-Çıraq-Günəşli” (AÇG) və "Şahdəniz” yataqlarından hasilatın sualtı boru kəmərləri vasitəsilə terminala göndərilməsi davam edir. Hazırda Səngəçal terminalının texniki emal sistemlərinin gündəlik gücü 1,2 milyon barel neft və "Şahdəniz” qazı üçün təqribən 80 milyon standart kubmetrdir. Ümumi qaz emalı və ixracı gücü isə (AÇG səmt qazı da daxil olmaqla) gündəlik təqribən 100 milyon standart kubmetrdir.

Cari ilin ilk üç rübü ərzində terminaldan dünya bazarlarına 198 milyon bareldən çox neft və kondensat daşınıb. Bu həcmin 178 milyon bareldən çoxu Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan kəməri və 20 milyon bareldən çoxu Qərb İxrac Boru Kəməri marşrutu ilə ixrac edilib.

Qaz terminaldan əsasən Cənubi Qafqaz Boru Kəməri, bu kəmərin genişləndirilmiş sistemi və terminalın qaz emalı obyektlərini "Azəriqaz” sistemi ilə birləşdirən, SOCAR-a məxsus xətlə nəql olunur.

Bu ilin 9 ayı ərzində terminaldan həmçinin gündə orta hesabla 44 milyon standart kubmetr (təqribən 1 milyard 548 milyon standart kubfutdan çox) "Şahdəniz” qazı ixrac edilib.

Misilsiz iqtisadi əhəmiyyəti ilə yanaşı, Səngəçal həm də öz gözəlliyi ilə seçilən bənzərsiz sənaye nəhəngidir. Azərbaycan neftçiləri indiyədək çox möcüzələr yaradıblar. Təkcə polad dirəklər üzərində qurulan Neft Daşlarını xatırlatmaq kifayətdir. Bir möcüzə də Azərbaycanın yeni neft strategiyasındakı tərəfdaşları ilə birlikdə tikib-qurduğu Səngəçal terminalıdır. Bakıdan 55 kilometr cənubda, daim güclü küləklərin əsdiyi, əvvəllər payızda-qışda palçıq, yayda bürkü və toz içində olan yarımsəhra zonada misilsiz bir obyekt baş qaldırıb. Bu, gündüz də, gecə də əsrarəngiz görkəmi ilə diqqəti cəlb edən Səngəçal terminalıdır. Dünyanın ən böyük neft-qaz terminalı...

Flora SADIQLI

Azərbaycan.- 2019.-15 noyabr.- S.1; 9.