Yunus Əmrənin Azərbaycandakı şagirdləri kimlər olub

Sufiliyin azmanlarından sayılan, "şeyx” və "pir” kimi tanınan Yunus Əmrənin həyatı da ruhu tək qarışıq olub. İbrahimin, Fatimənin, İsmayılın atası, Hacı Bektaşi Vəlinin "Nəfəs verim, bilik verim” təklifinə "buğda ver, nəfəsi yemək, biliklə doymaq olmaz” cavabını verən, sonra ömrünün sonunadək "fanini baqidən üst tutmaqda kor oldum” deyən Yunis Əmrənin Azərbaycanda beş şagirdi var imiş.

Yunus Əmrə Azərbaycan sevdalı olub. 600 beytlik "Risalətün Nushiyyə"də birbaşa adını çəkməsə də, Azərbaycandan 19 dəfə bəhs edib.

Onun ocaq, pir, dərgah bildiyi iki məkan olub burada: Şirvanda - "Əli ocağı” deyilən bir dərgah, biri də Qax rayonundakı Oncallı kəndində. Sufi şeyxi və fəqih İbrahim Zahidi Geylaninin ən məşhur dərgahı olan kənddən söhbət gedir.

Bu ocaq 1043-cü ildə qurulmuşdu və bütün Şərqə səs salmışdı və "İrəmi-Xəlvətiyyun” kimi tanınırdı. "Yoldaş yurdu” da deyirdilər.

Orada üç ay qalan və dərgahın şeyxi Sədr əd Din Xəyyaminin qonağı olan şeyx Yunus burada 5 azərbaycanlı dərvişi özünə şagird elan edir: gəncəli Abdulla Heyrani, şirvanlı Hüseyn Əli, qarabağlı İlyas Pəhləvan, şamaxılı Yusif Qəvvas və naxçıvanlı Həsən Cüneyd. Yunus Əmrə Qaxı tərk edəndən onun şagirdləri də dərgahdan yola çıxıblar.

M.SADIQZADƏ

Azərbaycan.- 2019.- 25 sentyabr.- S. 6.