Azərbaycanın elektrik enerjisi sisteminin inkişafı bugünün və sabahın tələblərinə hesablanıb

Yeni Günəş və külək stansiyaları sistemin gücünü daha da artıracaq

Azərbaycanda yeni generasiya güclərinin yaradılması ümumi inkişafın təzahürlərindən biridir. Ölkənin elektrik enerjisi sisteminin getdikcə müasirləşdirilməsi həyata keçirilən sosial-iqtisadi islahatlarla uzlaşır və davamlı şəkildə aparılır. Regionların sosial-iqtisadi inkişafına yönəldilən birinci Dövlət Proqramının qəbul edildiyi 2004-cü ildən bəri 30-dan çox elektrik stansiyasının və çoxsaylı yarımstansiyaların tikilməsi buna əyani sübutdur.

Dünyada hökm sürən koronavirus pandemiyası dövründə Azərbaycanda inşası və istifadəyə verilməsi təxirə salınmayan infrastruktur layihələri sırasında yeni enerji obyektlərinin olması da deyilənləri təsdiqləyir. Son aylar Prezident İlham Əliyevin bir neçə mühüm elektrik stansiya və yarımstansiyasının açılışında iştirak etməsi enerji sistemində görülən işlərin əhəmiyyətinə bir daha diqqət çəkir. Bunların sırasında dövlət başçısının bu günlərdə tikintisinin gedişi ilə tanış olduğu "Qobu” yarımstansiyası və təməlini qoyduğu "Qobu” stansiyası da var.

Tədbirdə Prezident ölkənin elektroenergetika sahəsinin sürətli inkişaf dövrü yaşadığını və bunun ümumi inkişafın əsas şərtlərindən olduğunu vurğulamışdır. Bununla yanaşı, dövlət başçısı son vaxtlar bərpaolunan enerji növlərinə böyük əhəmiyyət verildiyini qeyd etmişdir: "Bu istiqamətdə böyük planlarımız var. Energetiklər yaxşı bilirlər ki, bərpaolunan enerji növlərinin genişmiqyaslı inkişafı ənənəvi enerji növlərinin inkişafı ilə bilavasitə bağlıdır”.

Ölkədə bərpaolunan enerji sahəsinin inkişafı üçün əlverişli şərait mövcuddur. Çünki bu enerjinin yaranması üçün əsas mənbə Günəş və küləkdir.

Azərbaycan da məhz Günəşi bol olan diyardır. Ərazimizin böyük bir hissəsi dəniz sahilində yerləşdiyindən, necə deyərlər, küləyimiz də boldur. Bu səbəbdən də ölkənin bir sıra yerlərində bərpaolunan enerji stansiyalarının inşa edilməsi haqlı olaraq gündəmə gəlib. Bu geniş imkanları nəzərə alaraq Prezident İlham Əliyev bərpaolunan enerji mənbələrindən istifadəni energetika sahəsinin inkişafının prioritet istiqamətlərindən biri kimi müəyyənləşdirib.

Dövlət başçısının keçən il dekabrın 5-də imzaladığı "Bərpaolunan enerji mənbələrindən istifadə sahəsində pilot layihələrin həyata keçirilməsi tədbirləri haqqında” sərəncamı da bu məqsədə xidmət edir. Bu il yanvarın 9-da isə Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının "ACWA Power” və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin "Masdar” şirkətləri ilə bir külək və bir Günəş stansiyasının tikintisi üçün müqavilələr imzalanıb. Külək stansiyası 240 meqavat, Günəş stansiyası 200 meqavat gücündə olacaq. Bu stansiyaların tikintisi ilə bağlı pilot layihələrin icrası Prezidentin diqqət mərkəzindədir.

İki stansiyanın istehsal gücü 440 meqavat təşkil edəcək. Bunlar regionda ən böyük Günəş və külək elektrik stansiyaları olacaq.

Stansiyaların tikintisinə vəsait investorlar tərəfindən qoyulacaq. Təqdirəlayiq haldır ki, onlar COVID-19-la bağlı dünyada müşahidə olunan mürəkkəb şəraitə baxmayaraq, imzalanmış sənədlərə sadiq qaldıqlarını bildirirlər. Bu da Azərbaycan dövlətinə, Prezident İlham Əliyevə bəslənən inam və etimadın daha bir göstəricisidir.

"Qobu” enerji layihəsi ilə bağlı sözügedən tədbirdəki çıxışında dövlət başçısı bu barədə demişdir: "Sevindirici hal ondan ibarətdir ki, bu gün dünyanın ən böyük enerji şirkətləri Azərbaycanda bərpaolunan enerji növlərinin istehsalına maraq göstərir və artıq bu maraq reallaşır. İlin əvvəlində iki böyük beynəlxalq şirkətlə 440 meqavat generasiya gücü olan Günəş və külək elektrik stansiyalarının tikintisi ilə əlaqədar müvafiq sənədlər imzalanmışdır. Ümid edirəm ki, ilin sonuna qədər bütün sənədlərin imzalanması başa çatacaq və stansiyaların tikintisinə start veriləcək. Azərbaycanda 440 meqavat gücündə bərpaolunan enerji növlərinin yaradılması, özü də Azərbaycan dövləti tərəfindən bir manat vəsait qoyulmadan reallaşdırılması bizə olan inamın təzahürüdür, həmçinin Azərbaycanın sabit gələcəyinə, inkişafına olan inamın təzahürüdür”.

Qeyd edək ki, hazırda Azərbaycanın enerji balansında bərpaolunan enerjinin payı təqribən 17-18 faizdir. Uzunmüddətli strategiyaya görə, bu, ən azı 30 faizə çatdırılmalıdır. Həmin məqsədlə ölkəmiz xarici investorların iştirakı olmadan da bir sıra layihələr həyata keçirib. Məsələn, 50 meqavatlıq stansiya inşa edilib. 84 meqavatlıq daha bir stansiyanın tikintisi nəzərdə tutulur.

Mütəxəssislərin fikrincə, ölkəmizin iqtisadi cəhətdən əlverişli və texniki cəhətdən istifadəsi mümkün olan bərpaolunan enerji mənbələrinin potensialı 26 min 940 meqavat, o cümlədən külək enerjisi üzrə 3000, Günəş enerjisi üzrə 23 min 40, bioenerji potensialı 380, dağ çaylarının potensialı 520 meqavat həcmində qiymətləndirilir.

Bunlara əsaslanaraq hazırda Energetika Nazirliyi bərpaolunan enerji ilə bağlı dünyanın bir neçə böyük şirkəti ilə danışıqlar aparır. Bu şirkətlərin yeni Günəş və külək stansiyalarının tikintisinə sərmayə qoyacaqlarına inam var.

Bütün bunlar Azərbaycanda enerji sahəsinin hərtərəfli inkişafının təkcə bugünün deyil, həm də sabahın tələblərinə hesablandığını göstərir. Belə ki, ölkədə əhali çoxalır, sənaye sektoru genişlənir, istehlak artır. Ona görə də dövlət başçısı müxtəlif mənbələrdən güc alan yeni enerji obyektlərinin tikintisini və mövcud olanların istismar müddətinin uzadılmasını daim gündəmdə qalan vəzifə kimi qarşıya qoyur.

Flora SADIQLI

Azərbaycan.- 2020.- 28 avqust.- S.1; 6.