Dövlət koronavirusa qarşı bütün tədbirləri görür

Mövsümi qrip əleyhinə peyvənd dövlət tibb müəssisələrində tamamilə pulsuz aparılır

Bütün dünyanın mübarizə apardığı COVID-19 koronavirus pandemiyası odlu silahla aparılan müharibədən də təhlükəli hesab edilir. Mütəxəssislər onu da gizlətmirlər ki, belə amansız xəstəliyə qarşı birgə mübarizə aparılmazsa, bəşəriyyət fəlakətə düçar ola bilər. Məhz bu dəhşətli amilə görə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı ötən ilin sonlarından həyəcan təbili çalmaqdadır.

Pandemiya, eləcə də epidemiyalar tibb tarixində az olmayıb. XX əsrdə bir neçə onilliklər ərzində fasilə ilə dünya üç qrip pandemiyasından xilas olunub. Onlardan ən ağırı 1918-1920-ci illərdə dünyanı çənginə alan "İspan qripi” idi ki, 50 milyonadək insanın ölümünə səbəb (törədici A (H1N1) virusu) olub.

Xatırladaq ki, COVID-19 virusunun Çindən başlayaraq bütün dünyaya sürətlə yayılması - epidemiyadan pandemiya mərhələsinə keçməsi ilə ölkəmizdə bu "gözəgörünməz bəla” ilə mübarizə tədbirlərinə başlanması tezliklə öz müsbət təsirini göstərdi. Hətta respublikamızda bu virusa qarşı dövlət səviyyəsində aparılan qabaqlayıcı tədbirlər ÜST tərəfindən nümunə kimi göstərildi. Bu ilin fevral ayından başlayan həmin tədbirlər istər xəstəliyə yoluxma, istərsə də sağalma dinamikasında özünü göstərdi.

Açığı, ilk dövrdə bu istiqamətdə cəmiyyətimizin də üzərinə düşən vəzifəni dərk edərək, insanların özlərini qorumaları, Nazirlər Kabineti yanında yaradılan Operativ Qərargahın tövsiyə və qərarlarına əməl etmələri müsbət dinamikanın əldə olunmasında mühüm rol oynadı. İlin sərin və isti fəsilləri olan yay-payız aylarında əhalinin pandemiyanın cilovlanmasını düşünməsi, bəzi qadağaların yumşaldılmasından istifadə edərək, təmaslara meyilliliyi, daha sonra Ermənistanın təcavüzkarlığına qarşı mübarizənin müharibə mərhələsinə keçməsi vəziyyətin qəfildən kəskinləşməsinə gətirib çıxardı...

Tibb mütəxəssislərinin geniş ictimai auditoriyada apardığı təbliğatlara baxmayaraq, erməni vandalizminə qarşı müharibə sanki pandemiyadan qorunmağı arxa plana keçirdi. Nəticədə müharibə Qarabağda qələbə ilə sona çatsa da, arxada, ictimai həyatda koronavirusa laqeydlik vəziyyəti tamamilə dəyişdi. Hər gün yoluxanların və bu xəstəlikdən dünyasını dəyişənlərin sayı kəskin şəkildə artmağa başladı, baxmayaraq ki, müalicə olunanların, sağalanların da sayında artım müşahidə edildi. Beləliklə, biz yenidən COVID-19 pandemiyası ilə ciddi mübarizəyə başlamalı olduq.

Maraqlı, bir qədər də diqqətçəkən məqamlardan biri odur ki, koronavirus haqqında bu qədər təbliğat aparılmasına baxmayaraq, hələ də bəziləri onun ölümcül xəstəlik olmasına inanmır. Görünür, mütəxəssis məsləhətinə ya ciddi əməl edilmir, yaxud da, sadəcə, laqeydcəsinə fikir verilmir. İnsanlarda, xüsusən də gənclikdə belə bir arxayınçılıq yaranıb ki, guya virusa əsasən yaşlılar, məsələn, 60 yaşdan yuxarılar yoluxur. Bunu da uşaq və gənc yaşlarında olanların immun sisteminin güclü olması, xəstəliyə qarşı bədənlərinin güclü mübarizə aparması ilə əlaqələndirirlər. Lakin unudurlar ki, virus yaşından asılı olmayaraq hər kəsi yaxalaya bilir. Artıq uşaq və körpələrdə bu xəstəliyin aşkar edilməsi bunu təsdiqləyir.

Tibb elmləri namizədi Sevil Qənbərovanın da bununla bağlı fikirləri maraqlıdır: "...Təəssüf ki, insanlarımız unudurlar ki, Azərbaycan daxil olmaqla, bütün dünyada koronavirus infeksiyasına tutulmuş xəstələr arasında

COVID-19-un uşaqlar üçün böyüklərə nisbətən yüksək risk təşkil etmədiyi müəyyən olunub. Bəzi uşaqlar və körpələr COVID-19 virusuna tutulsalar da, bugünə qədər xəstələnmə hallarının əksəriyyətini böyüklər təşkil edir. Lakin koronavirus infeksiyası uşaqlarda emosional dəyişikliklərin yaranmasına səbəb olur. Bu, özünü iştahsızlıq, narahatlıq, qorxu, qəmginlik, diqqəti toplamaqda çətinlik, stress və s. əlamətlərlə göstərir. Uşaqlarda belə dəyişikliklər müşahidə edən valideynlər biganə qalmamalı, onların aradan qaldırılmasına dəstək olmalıdırlar”.

Həkimin fikrincə, koronavirus xəstəliyinin əlamətləri uşaqlarda və yetkin yaşlarda olanlarda eynidir. Bununla yanaşı, COVID-19 təsdiqlənmiş olan uşaqlarda, ümumiyyətlə, yüngül əlamətlər müşahidə olunur. Xəstəlik onlarda qızdırma, burun axması və öskürək kimi soyuqdəymə simptomları ilə təzahür edir. Bu simptomlardan başqa, qusma və ishal əlamətləri də ola bilər. Bununla yanaşı, xroniki ağciyər xəstəliyi və ya orta ağır dərəcədə astma, ciddi ürək xəstəlikləri, immun çatışmazlığı, diabet, xroniki böyrək, qaraciyər xəstəliyi və s. olanlar, xüsusilə də yaxşı nəzarət edilməyən pasiyentlər ağır gedişli respirator xəstəliklər, o cümlədən koronavirus infeksiyası üçün yüksək risk qrupuna aid edilirlər.

Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və Sanitariya-Epidemioloji Nəzarət Şöbəsinin müdiri Nəzifə Mürsəlovanın sözlərinə görə, payız-qış mövsümünün gəlməsi ilə əlaqədar havaların soyuması və immunitetin zəifləməsi təbii prosesdir: "Bu dövrdə orqanizmin immun statusunu yüksək səviyyədə saxlamaq üçün sadə üsullar var. Belə ki, qida rasionuna bol vitaminli meyvə-tərəvəzi daxil etmək, açıq havada tez-tez olmaq, qapalı məkanları gün ərzində bir neçə dəfə havalandırmaq kimi adi qaydalara riayət etmək tövsiyə olunur. Bundan başqa, müxtəlif respirator xəstəliklərdən qorunmaq üçün tibbi maskalardan istifadə, kütləvi tədbirlərdə iştirakdan çəkinmək, fiziki məsafəni qorumaq, şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək və spirt əsaslı dezinfeksiyaedici vasitələrdən istifadə vacibdir”.

Həkimin sözlərinə görə, istənilən xəstəliyin qarşısının alınması yoluxub sonradan müalicə olunmaqdan daha asandır. Məhz bu səbəbdən ölkədə bir sıra yoluxucu respirator xəstəliklərə qarşı peyvəndlərin aparılması həyata keçirilir. İmmun sistemi olduqca güclü olan insanlar belə bu gün, ən azı, bir dəfə qripə yoluxurlar. Bu xəstəlikdən qorunmaq üçün ölkəmizdə qrip virusuna qarşı peyvəndin tətbiqinə başlanılıb: "Oktyabrın 12-dən etibarən Səhiyyə Nazirliyinin müvafiq əmri ilə ölkəmizdə müəyyən olunmuş əhali qrupları arasında mövsümi qripə qarşı peyvənd kampaniyasına start verilib. Peyvənd kampaniyasının çərçivəsində tibb işçiləri, hamilə qadınlar, tənəffüs yollarının xroniki xəstəliklərinə malik 6 aylıqdan yuxarı uşaqlar və böyüklər peyvənd olunur”.

Qripə qarşı peyvənd olunmaq istəyən hər kəs yaşayış yeri üzrə əhaliyə ambulator-poliklinik xidmət göstərən tibb müəssisələrinə müraciət edib, peyvənd oluna bilər. Mövsümi qrip əleyhinə peyvəndedilmə dövlət tibb müəssisələrində tamamilə pulsuz aparılır.

Dövlət koronavirusa qarşı bütün tədbirləri görür. Bu məsələdə insanların üzərinə də böyük məsuliyyət düşür. Gəlin, qaydalara əməl etməklə bu düşməni də məhv edək.

M.SADIQOV

Azərbaycan.- 2020.- 15 noyabr.- S.1;11.